İstanbulun tarixi olduqca qədimdir. Belə ki, buranın ilk məskunlaşma tarixi 300 min, şəhər kimi təxminən 3 min, paytaxt kimi isə 1600 ilə qədər yaşı vardır. İstanbul Avropa ilə Asiya qitələrinin kəsişdiyi nöqtədə olan bir dünya şəhəridir. Şəhər tarix boyunca fərqli sivilizasiya və mədəniyyətlərə ev sahibliyi etmiş, əsrlər boyu müxtəlif din, dil və irqdən insanların bir yerdə yaşadığı kosmopolit və metropolit quruluşunu qorumuş və tarixi müddətdə bənzərsiz bir mozaika halını almışdır. Uzun zaman dilimləri boyunca hər sahədə mərkəz olmağı və iqtidarda qalmağı bacaran dünyadakı nadir məskunlaşma yerlərindən biri olan İstanbul keçmişdən günümüzə bir dünya paytaxtıdır.

İstanbulun tarixi ana xəttləriylə beş böyük dövrə ayrıla bilər: Tarix öncəsi dövr, Bizantion dövrü, Konstantinopolis dövrü (Roma və Bizans), Kostantiniyyə dövrü (Osmanlı) və İstanbul dövrü (Türkiyə).