Arpağ

Arpağ — türk və altay mifologiyasında və xalq kültürlerinde əfsun mənasını verir. Sirrli söz, mistik dua, sehr deməkdir. Arbağ (Arba) və ya Arvağ (Arva) olaraq da deyilər. Yenə eyni kökdən törəyən Arvas, Arbaş, Arbış, Arbuz sözləri də eyni mənaları ehtiva edir. Arbağçı deyilən efsuncular tərəfindən oxunur. Xəstələrə yaxşılaşdırmaq, pislikləri və pis ruhları savuşturmak üçün edilən dua. Məsələn ilanın zehrinin təsirini yox etmək və ya ilan, əqrəb kimi heyvanların sokmasını qarşısını almaq üçün edilən və oxunan arpağlar vardır. Bu arpağlar nəticəsində ilanın və ya əqrəbin soxmadığı inancı Anadoluda bu gün belə geniş yayılmışdır. Arbamak və ya Arvamak (əfsun etmək) feli Anadoluda xalq ağzında istifadə davam etməkdədir. Göz boyamaq (göz rəngləmək), gözbağı etmək, sehr etmək deməkdir. Bir sıra sehrli sözlər və dualarla obyektlərin və insan həyatının təbii axışını təsir məqsədlər.

Etimologiya

(Ar) kökündən törəmişdir. Arbamak felindən törədilmişdir. Çaşdırmaq mənası vardır. Kökte araya girmək məzmunu tapılar. Cadu edən adam, ruhlarla və ya fövqəltəbii güclərlə insanların və təbii proseslərin arasına girməkdədir. Ər kökü isə çatmaq (çatmaq) mənasını saxlayar ki, gizli məlumatlara və varlıqlara çatmaq deməkdir. Tungusca Ar; etmək, çalışmaq mənalarına gəldiyi kimi, qorxu, kötüruh görmək kimi mənalarda daşıyır. Monqol Ar kökü yol, üsul məzmunu saxlayar.

Mənbə

• Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)  (türk.)

Xarici Keçidlər

• İlancı Hacı  (türk.)
• Uğur Dündar və İlancı Hacı  (türk.)