Boz şoran

Boz şoran - (lat. Salsola cana C. Koch.) Tərəçiçəkkimilər – (Chenopodiaceae Vent.) fəsiləsinə aid bitki növü.

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir növüdür.^[1]^[2]

Qısa morfoloji təsviri redaktə

Gövdəsiqısa tüklərlə örtülü, 20-35 sm hündürlükdə, gümüşü –bozumtul yarımkolcuqdur. Yarpaqları 2-3 sm uzunluqda, 1-2 mm enində, növbəli xətvari, yarımsilindrik, sərtvari, kütvari, sıx, qısa, ağımtıl-boz tüklərlə örtülü, vegatasiyanın sonunda çılpaqdır. Çiçəkaltı yarpaqlar bir qədər kiçikdir; çiçəkaltlıqları geniş, çiçəə bərabər və ya çiçəkdən bir qədər uzundur. Toxumları şaquli və ya çəpdir.^[3]

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri redaktə

Çiçəkləmə və meyvə əmələgətirmə dövrü sentyabr-noyabr aylarına təsadüf edir. Kserofit, işıqsevən, duzlaşmaya davamlıdır. Toxumla çoxalır. Quru, şoranlaşmış, gilli və ya gilli-daşlı yamaclarda rast gəlinir. Şoran ərazilərdə taxıllı-şoangəlik qruplaşmaları əmələ gətirir.^[4]

Yayılması redaktə

Naxçıvan düzənliyi (Culfa rayonu – Yaycı kəndi ətrafı, Gülüstan düzənliyi).^[5]^[6]^[7]

Sayı və tendensiyası redaktə

Populyagiyanın təbii bərpası azalır, yeganə lokalitetində antropogen təsirləri həssaslıq müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər redaktə

Ekoloji şəraitin dəyişməsi, antropogen amillər (otarılma, tapdalanma).^[8]

Mühafizə tədbirləri redaktə

Mühafizə üçün xüsusi tədbirlər aparılmır. Biotoplarda antropogen təsiri azaltmaq məqsədilə yasaqlıqların təşkili populyasiya səviyyəsində genetik tədqiqi, toxumlarının toxum bankında saxlanılması, bərpasının təmin edilməsi, yeni yayılma sahələrinin axtarılması təklif olunur.^[9]

Məlumat mənbəsi redaktə

Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorası II cild", Bakı:-"Səda"-2015. Arxivləşdirilib 2019-11-17 at the Wayback Machine

Həmçinin bax redaktə

İstinadlar redaktə

↑ http://redbook.az/?options=project&id=Boz%20%C5%9Foran^{[ölü keçid]}
↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
↑ Флора Азербайджана, 1952
↑ Ахундов Г.Ф., Гогина Е.Е., Прилипко Л.И., 1978
↑ Гроссгейм А.А., 1945
↑ Talıbov T.H., 2003
↑ Мовсумова Ф.Г., 2005
↑ Мовсумова Ф.Г., 2006
↑ Мовсумова Ф.Г., 2010

[1] ttp://redbook.az/?options=project&id=Boz%20%C5%9Foran^{[ölü keçid]}

[2] Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013

[3] Флора Азербайджана, 1952

[4] Ахундов Г.Ф., Гогина Е.Е., Прилипко Л.И., 1978

[5] Гроссгейм А.А., 1945

[6] Talıbov T.H., 2003

[7] Мовсумова Ф.Г., 2005

[8] Мовсумова Ф.Г., 2006

[9] Мовсумова Ф.Г., 2010

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]