Finlandiya iqtisadiyyatı
Finlandiya iqtisadiyyatı — Fransa, Almaniya və İngiltərə kimi digər Qərbi Avropa iqtisadiyyatlarına bənzər adambaşına düşən istehsal rəqəmi ilə yüksək sənayeləşmiş, qarışıq iqtisadiyyatdır. Finlandiya iqtisadiyyatının ən böyük sektoru 72,7 faizlə xidmət, ardınca 31.4 faizlə istehsal və saflaşdırma sənayesidir. İlkin istehsal sadəcə 2,9 faizi təşkil edir.[4][5]
| Finlandiya iqtisadiyyatı | |
|---|---|
 Ölkənin əsas iqtisadiyyat mərkəzi olan Helsinki | |
| Büdcə ili | Təqvim ili |
| Ticarət təşkilatları | AB, DTT və İƏİT |
| Statistika | |
| ÜDM | 251.884.887.972,77 $[1] |
| Adambaşına düşən ÜDM | 45.804 $[2] |
| İnflyasiya (İQİ) | 1,1 ± 0,1 %[3] |
| Əksi qeyd olunmayıbsa, bütün məlumatlar ABŞ dolları ilədir. | |
Xarici ticarətə gəldikdə, əsas iqtisadi sektor istehsalatdır. Ən böyük sənaye sahələri[6] elektronika (21,6 faiz), maşın, nəqliyyat vasitələri və digər mühəndis metal məhsullar (21,1 faiz), meşə sənayesi (13.1 faiz) və kimya məhsullarıdır. (10.9 faiz). Finlandiyada ağac və bir neçə mineral və şirin su ehtiyatı var. Meşə təsərrüfatı, kağız fabrikləri və kənd təsərrüfatı sektoru (vergi ödəyiciləri ildə təxminən 2 milyard avro xərcləyir) kənd sakinləri üçün siyasi baxımdan həssasdır. Böyük Helsinki bölgəsi, təxminən, ÜDM-nin üçdə birini təşkil edir.[7]
2004-cü ildə OECD müqayisəsində, Finlandiyada yüksək texnoloji istehsal İrlandiyadan sonra ikinci yeri tutmuşdu. Bilik tələb edən xidmətlər ən kiçik və yavaş böyüyən sektorları — xüsusilə kənd təsərrüfatı və aşağı texnoloji istehsal — İrlandiyadan sonra ikinci yeri tutdu. İnvestisiya gözləniləndən aşağı idi. Ümumilikdə qısamüddətli perspektiv yaxşı idi və ÜDM artımı bir çox AB-dəki həmkarından üstün olmuşdur. Finlandiya, İsveç, Danimarka və İngiltərədən sonra Avropada 4-cü ən böyük bilik iqtisadiyyatına sahibdir.[8] Finlandiya iqtisadiyyatı Ümumdünya İqtisadi Forumunun qlobal informasiya texnologiyaları hesabatına görə, biznes sektoru, elmi istehsal və informasiya və rabitə texnologiyaları sahəsi ilə dövlət yardımı arasında razılaşdırılmış nəticələrə görə liderlik edir.[9]
Finlandiya dünya iqtisadiyyatına yüksək inteqrasiya olunmuşdur və beynəlxalq ticarət ÜDM-sinin üçdə birini təşkil edir.[10] Avropa İttifaqı Finlandiya ümumi ticarətin 60 faizini təşkil edir. Ən böyük ticarət axını Almaniya, Rusiya, İsveç, Birləşmiş Krallıq, ABŞ, Hollandiya və Çin arasındadır.[10] Ticarət siyasətini Finlandiyanın kənd təsərrüfatından başqa ənənəvi olaraq sərbəst ticarət tərəfdarları arasında olduğu Avropa Birliyi idarə edir. Finlandiya Avrozonaya qoşulan yeganə Skandinaviya ölkəsidir: Danimarka və İsveç ənənəvi valyutalarını qorudu, İslandiya və Norveç isə ümumiyyətlə AB üzvü deyillər.
İqtisadi göstəricilər redaktə
Aşağıdakı cədvəldə 1980–2017-ci illərdə Finlandiya iqtisadiyyatıyla bağlı əsas göstəricilər verilmişdir. İnflyasiyanın 2%-in altında olduğu illər yaşılla göstərilmişdir.[11]
| İl | ÜDM (milyard dollarla) |
Adam başına düşən ÜDM (Avro ilə) |
ÜDM artımı (real) |
İnflyasiya faizi (faizlə) |
İşsizlik (faizlə) |
Dövlət borcu (ÜDM-dəki nisbəti) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1980 | 33.7 | 7,059 | ▲5.7 % |  11.6 %
|
5.3 % | 10.9 % |
| 1981 | ▲38.1 | ▲7,957 | ▲1.3 % | 12.0 %
|
5.7 %
|
11.5 %
|
| 1982 | ▲42.8 | ▲8,901 | ▲3.1 % | 9.3 %
|
6.1 %
|
13.9 %
|
| 1983 | ▲47.8 | ▲9,870 | ▲3.1 % | 8.4 %
|
▬6.1 % | 15.4 %
|
| 1984 | ▲54.5 | ▲10,986 | ▲3.2 % | 7.0 %
|
 5.9 %
|
15.2 %
|
| 1985 | ▲58.3 | ▲11,910 | ▲3.5 % | 5.8 %
|
6.0 %
|
15.8 %
|
| 1986 | ▲62.7 | ▲12,776 | ▲2.7 % | 2.9 %
|
6.7 %
|
16.4 %
|
| 1987 | ▲67.8 | ▲13,755 | ▲3.6 % | 4.1 %
|
4.9 %
|
17.6 %
|
| 1988 | ▲76.8 | ▲15,542 | ▲5.2 % | 5.1 %
|
4.2 %
|
16.5 %
|
| 1989 | ▲85.9 | ▲17,344 | ▲5.1 % | 6.6 %
|
3.1 %
|
14.3 %
|
| 1990 | ▲91.0 | ▲18,296 | ▲0.7 % | 5.0 %
|
3.2 %
|
13.8 %
|
| 1991 | ▼87.0 | ▼17,398 | ▼−5.9 % | 4.5 %
|
6.7 %
|
21.8 %
|
| 1992 | ▼84.9 | ▼16,873 | ▼−3.3 % | 3.3 %
|
11.8 %
|
39.3 %
|
| 1993 | ▲85.7 | ▲16,963 | ▼−0.7 % | 3.3 %
|
16.5 %
|
54.1 %
|
| 1994 | ▲90.8 | ▲17,875 | ▲3.9 % | ▲1.6 % | 16.7 %
|
56.1 %
|
| 1995 | ▲98.6 | ▲19,329 | ▲4.2 % | ▲0.4 % | 15.5 %
|
55.1 %
|
| 1996 | ▲102.1 | ▲19,946 | ▲3.7 % | ▲1.0 % | 14.6 %
|
55.3 %
|
| 1997 | ▲110.7 | ▲21,577 | ▲6.3 % | ▲1.2 % | 12.7 %
|
52.2 %
|
| 1998 | ▲120.4 | ▲23,387 | ▲5.4 % | ▲1.3 % | 11.5 %
|
46.9 %
|
| 1999 | ▲126.9 | ▲24,599 | ▲4.4 % | ▲1.3 % | 10.3 %
|
44.0 %
|
| 2000 | ▲136.3 | ▲26,349 | ▲5.6 % | 3.0 %
|
9.9 %
|
42.5 %
|
| 2001 | ▲144.4 | ▲27,878 | ▲2.6 % | 2.7 %
|
9.2 %
|
40.9 %
|
| 2002 | ▲148.3 | ▲28,545 | ▲1.7 % | ▲2.0 % | ▬9.2 % | 40.2 %
|
| 2003 | ▲151.6 | ▲29,112 | ▲2.0 % | ▲1.3 % | 9.1 %
|
42.7 %
|
| 2004 | ▲158.5 | ▲30,361 | ▲3.9 % | ▲0.1 % | 8.9 %
|
42.6 %
|
| 2005 | ▲164.4 | ▲31,392 | ▲2.8 % | ▲0.8 % | 8.5 %
|
39.9 %
|
| 2006 | ▲172.6 | ▲32,844 | ▲4.1 % | ▲1.3 % | 7.8 %
|
38.1 %
|
| 2007 | ▲186.6 | ▲35,358 | ▲5.2 % | ▲1.6 % | 7.0 %
|
34.0 %
|
| 2008 | ▲193.7 | ▲36,545 | ▲0.7 % | 3.9 %
|
6.4 %
|
32.6 %
|
| 2009 | ▼181.0 | ▼33,988 | ▼−8.3 % | ▲1.6 % | 8.3 %
|
41.7 %
|
| 2010 | ▲187.1 | ▲34,962 | ▲3.0 % | ▲1.8 % | 8.5 %
|
47.1 %
|
| 2011 | ▲196.9 | ▲36,625 | ▲2.6 % | 3.3 %
|
7.8 %
|
48.5 %
|
| 2012 | ▲199.8 | ▲36,990 | ▼−1.4 % | 3.2 %
|
7.7 %
|
53.9 %
|
| 2013 | ▲203.3 | ▲37,470 | ▼−0.8 % | 2.2 %
|
8.2 %
|
56.5 %
|
| 2014 | ▲205.5 | ▲37,693 | ▼−0.6 % | ▲1.2 % | 8.7 %
|
60.2 %
|
| 2015 | ▲209.6 | ▲38,307 | ▲0.1 % | 0.2 %
|
9.4 %
|
63.6 %
|
| 2016 | ▲215.8 | ▲39,322 | ▲2.1 % | ▲0.4 % | 8.8 %
|
63.0 %
|
| 2017 | ▲224.3 | ▲40,753 | ▲3.0 % | ▲0.8 % | 8.7 %
|
61.4 %
|
İstinadlar redaktə
- ↑ World Bank Open Data. Dünya Bankı.
- ↑ World Bank Open Data. Dünya Bankı.
- ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016.
- ↑ "Finland in Figures – National Accounts". Statistics Finland. 2019-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-04-26.
- ↑ "Finland - Employment by economic sector | Statistic". Statista. 2016-08-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-05-02.
- ↑ "Finland in Figures – Manufacturing". Statistics Finland. 2019-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-04-26.
- ↑ "Finland - Area, population and GDP by region | Statistic". Statistics Finland. 2020-06-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-08-09.
- ↑ "Archived copy" (PDF). 3 iyun 2013 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 dekabr 2017.
- ↑ "The Global Information Technology Report 2014 : Rewards and Risks of Big Data" (PDF). 3.weforum.org. 25 April 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 December 2017.
- ↑ 1 2 "Finnish Economy". Embassy of Finland. 23 July 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-05-07.
- ↑ "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org (ingilis). 2018-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-09-15.
Xarici keçidlər redaktə
- Current statistics — Finlandiya Statistika Komitəsi
- Economic indicators — Findikatorun iqtisadi göstəriciləri