Ksililendiaminlər
Ksililendiaminlər[α,α'-diaminoksilollar, bis-(aminometil)benzollar]- Qüvvətli əsasdır
| Ksililendiaminlər | |
|---|---|
| Ümumi | |
| Sistematik adı | Ksililendiaminlər |
| Molyar kütlə | 136,2 q/mol |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 35 °S |
| Qaynama nöqtəsi | 235 °S |
Fiziki xassələri redaktə
Meta- və para- izomerləri (m-K və p-K) praktiki əhəmiyyət kəsb edir. m-K.-rəngsiz maye; K. etanolda, efirdə, dioksanda, xloroformda yaxşı həll olur, suda həll olur. Qüvvətli əsasdır (m- və p- K. üçün uyğun olaraq pKa1–9,64 və 9,91, pKa2–8,49 və 8,75); mineral və karbon turşuları ilə duzlar əmələ gətirirlər, havadan CO2-ni udmaqla karbonatlar əmələ gətirirlər.
Kimyəvi xassələri redaktə
Aminlər üçün xarakterik olan bütün reaksiyalara daxil olurlar. K.-nın dikarbon turşuları və onların törəmələri ilə polikondensləşməsindən lifəmələgətirici poliamidlər alınır. K.-nın fosgenləşməsindən saralmayan poliuretanların istehsalında istifadə olunan ksililendiizosianatlar alınır.
Alınması redaktə
Sənayedə K.-nı aşağıdakı üsullarla alırlar:
- NH3-ün tereftal və ya izoftal turşusuna, ya da onların qarışığına təsiri və alınmış dinitrillərin hidrogenləşdirilməsi ilə;
- Meta-ksilolun və ya meta- və para- ksilollar qarışığının 3800C-də ammonolizi (kat.-NH4VO3+As2O3) və alınmış dinitrillərin hidrogenləşdirilməsi ilə;
K.-nı laboratoriyada Qabriel reaksiyası ilə ksilileudibromidlərdən alırlar. K.-nı keyfiyyətcə təyin etmək üçün onun suda və ya metanolda məhlulunu xlorid turşusunun standart məhlulu ilə titrləyirlər.
Tətbiqi redaktə
K. istiyədavamlı polimerlərin, boyaların, dərman maddələrinin istehsalında, eləcə də korroziya inhibitorları, epoksid qatranlarında bərkidici kimi istifadə olunur.
Mənbə redaktə
- Мономеры для поликонденсации, пер. с. анг., М., 1976.