Məsih (I hissə)

Məsih (HWV 56) – Georq Fridrix Hendel tərəfindən 1741-ci ildə yazılmış, üç hissəli ingilis dilli oratoriyadır. Bu məqalə oratoriyanın birinci hissəsi və onun musiqisinin Çarlz Cennens tərəfindən yazılmış mətnlə uyğunlaşdırılması haqqındadır. Birinci hissə Məsih haqında vəhy və Yesayanın onun bakirədən doğulması haqqında təsviri ilə başlayır. Çobanların müjdələnməsindən sonra Məsihin doğulması və onun dünyada vəzifəsi, bu vaxta kimi Yesayanın sözləri əsasında qəbul edilir ki, bu oratoriyada həmin İncilə əsaslanan yeganə hissəsidir. Oratoriyanın ikinci hissəsində Məsihin fəaliyyəti, ölümü, dirilməsi, yüksəlməsi və İncilin yayılması təsvir edilir. Üçüncü hissədə Pavelin Məsihin ölümü və dirilməsinin Cənnətdə necə öyülməsini öyrətməsi təsvir edilir.

Məsih (I hissə)
"Çobanların müjdələnməsi" hissəsinin əlyazması
"Çobanların müjdələnməsi" hissəsinin əlyazması
Bəstəkar Georq Fridrix Hendel
Forma oratoriya
Premyera
  • 1741 (1741)
Hissələr 21 hissə 5 səhnə

Məsih oratoriyasının birinci hissəsi daha çox "Milad hissəsi"[1] adı ilə tanınır və tez-tez Milad bayramı mərasimlərində tez-tez ifa olunur.

Məsih oratoriyası redaktə

Oratoriyanın librettosu Çarlz Cennens tərəfindən yazılmış, əsasən Kral Ceymsin Bibliyasının Əhdi-Ətiq hissəsinə, bəzi psalmlarda isə Ümumi İbadət Kitabına[2][3] istinad edilmişdir. Mətni şərh edərkən Cennes qeyd edir: “...Mətnin subyekti digər bütün subyektlərdən üstündür. Mətnin subyekti Məsihdir...”[4]

Digər mənbələrlə əhatə olunması baxımından Məsih, Hendelin digər oratoriyalarından fərqlənir, bunun yerinə oratoriyada xristian Məsih təsvir olunur:

  "Məsih tipik Hendel oratoriyalarından biri deyil; burada Əhdi-Ətiqə əsaslanan digər Hendel oratoriyalarından fərqli olaraq adlı obrazlar yoxdur və ola bilsin ki, bu hadisələrdə adları keçən şəxslərin xatirəsinə hörmət olaraq belə qəbul edilmişdir. Bu şəxslər üzərində qurulmuş dramadan daha çox, lirik metodlu ibadətdir; əsərin mətninin əsaslandığı mənbələr də daha çox narrativ xarakter daşıyır və onlarda dialoq yoxdur."
Kristofer Hoqvud[2]
 

Struktur və qavram redaktə

Oratoriyanın strukturu liturgik il təqviminə uyğun qurulmuşdur: Birinci hissə Müjdə, Milad və Məsihin həyatı; İkinci hissə Böyük Pəhriz, Pasxa, Yüksəliş və Pentekros; Üçüncü hissə Kilsə ilinin başa çatması və yeni ilin başlanması ilə üst-üstə düşür. İsanın doğulması hadisəsi oratoriyada peyğəmbər Yesayanın (libretto üçün daha çox qəbul edilən mənbə olaraq) sözlərinə əsasən təsvir edilir. Bu səhnədə yalnız Çobanların müjdələnməsi səhnəsində Lukanın İncilinə[5][6] istinad edilmişdir. Çobanlar və quzu səhnəsi oratoriyanın bir çox səhələrində görünür, məsələn: “O öz sürüsünü çoban kimi bəsləməlidir” ariyasında (yeganə uzun hissədir ki, İsanın yerdəki işlərindən danışırlır), İkinci hissənin açılışında (“Tanrının quzusuna nəzər yetir”), “Hamımız çobana bənzəyirik” xorunda və əsərin bağlanış xorunda (“Quzuya layiq”).

Musiqi redaktə

Hendel Londonda Məsih oratoriyasını yazdığı zaman, artıq sevilən italyan dilli operaların müəllifi kimi məşhur idi, həmçinin ingilis dilli dini mətnlər əsasında 1713-cü ildə yazılmış "Utrext Te Deum və Yubilate əsərinin və bir neçə oratoriyanın müəllifi idi. Məsih oratoriyasını da yazarkən o, eyni musiqi texnikasından istifadə etmişdir və bu texnika solo və xor ifasının növbələşməsinə əsaslanır.

Məsihin yalnız iki hissəsi tamamilə instrumental xarakter daşıyır: üvertura (Hendelin əlyazmasında “Sinfoniya” olaraq qeyd edilir) və Pifa (Betleyem kəndlilərinin çobanlıq həyatının təsviri). Həmçinin oratoriyada çox az hissələr vardır ki, burada solo və xor ifanın bir hissə daxilində kombinasiyasına yer verilmişdir. Solo hissələr tipik təsvir və ariyadan ibarətdir. Ariyalar havalar və ya mahnılar adlandırılıb və onlardan bəziləri kapo formasında yazılsa da, bu nadir halda hiss olunur (birinci parçanın tez-tez təkrarlanması, sonrakı hissələrdə kontrast yaradır.) Hendel, mətnin anlamını çatdırmaq üçün formatdan istifadənin müxtəlif yollarını tapmışdır. Bəzən, Bibliya mətnlərindən olan müxtəlif hadisələr bir parça içərində birləşdirilib, məsələn; əsərin birinci hissəsinin ilk parçası olan “Xilas müjdəsi” üç hissədən ibarətdir: təsvir, ariya və xor.

Oratoriyanın hissələri reçitativ sekko şəklində qeyd edilərək yalnız bass kontinuo ilə müşayət olunur, halbuki reçitativlər simli alətlərin müşayət etdiyi akkompanato şəklində qeyd edilir. Hendel xor və solo hissələr üçün dörd səs hissəsindən istifadə etmişdir: soprano, alto, tenorbass. Orkestr sadə şəkildə düzənlənmişdir: qoboylar, simli alətlər və klavisinin bass səsləri, violonçellər, violalar və faqot. İki truba və litavrlar oratoriyanın birinci hissəsində “Tanrının xeyir-duası” nəsğməsində olduğu kimi, seçilmiş hissələrin xüsusi vurğulanması üçün istifadə olunur. Mətni mümkün qədər yaxşı bəzəmək üçün Hendel həm polifonik, həm də homofonik ayarlamadan istifadə etmişdir. Qoşa polifonik hissələr tipik olaraq uzun dramatik musiqi ilə tamamlanır, bunun ardınca isə homofonik sonluq gəlir. Hendel tez-tez sözləri vurğulamaq üçün uzadılmış koloraturalardan istifadə edir, xüsusilə bəzi hissələrdə italyandilli mətnlərin musiqi parodiyası zamanı bu üsula üstünlük verilir. Təkrarlanan uzun notlarda, “Hakimin dilindən söyləndi bunlar” hissəsində olduğu kimi, xüsusilə Tanrının nitqləri və əzəmətinin vurğulanması hissələrində, bəstəkar, cantus firmus istifadə edir.[7]

Ümumi qeydlər redaktə

Aşağıdakı cədvəldə əsərin hissələri nömrələrlə göstərilmişdir. Məsihin hissələrinin nömrələnməsi üçün iki əsas sistem vardır: 1959-cu ilə aid tarixi Novello nəşri (əvvəlki nəşrlərə əsasən hazırlanmış 53 hissəli) və Hallische Händel-Ausgabe tərkibinə daxil olan Barenreiter nəşri. Müxtəlif hissələrdəki qısa reçitativlər nəzərə alınmasa, ümumilikdə əsər 47 hissədən ibarətdir. Aşağıdakı cədvəldə Novello nömrələri (Nov) birinci göstərilmişdir və hər hissənin qeydlər hissəsində individual Bärenreiter (Bär) nömrəsi də göstərilmişdir.

Qoboy və az halda trubaların istifadə olunduğu hissələrdə bass və ya simli açarın göstərilməsi ümumi mətnə təsir etmir. Açarların inkişafı və müxtəlif tempolar hər hissənin qeydlərində individual olaraq göstərilir. Hissələrin adları oriinal italyan dilində göstərilmişdir. Reçitativ və xor səhnə xüsusiyyətləri vurğulanmışdır.

Birinci hissənin mövzusu redaktə

Nov Bär Başlıq / İlk cümlə Forma Səs Tempo qeydi Alət Vaxt Açar Mənbə
1 1 Sinfoni Fransız üvertürası İnstrumental Grave
Allegro moderato
Qoboy
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
E minor
2 2 Comfort ye Accompagnato Tenor Larghetto e piano
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
E major
3 3 Ev’ry valley Ariya Tenor Andante
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
E major
4 4 And the glory ... of the Lord Xor Allegro Qoboy 3/4 A major
5 5 Thus saith the Lord
Behold, I will send
Accompagnato Bass
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
D minor
6 6 But who may abide
But he is like a refiner's fire
Ariya Alto Larghetto
Prestissimo
3/8
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
D minor
7 7 And He shall purify Xor Allegro Qoboy
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
G minor İtalyan
8 8 Behold, a virgin shall conceive Reçitativ Alto
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
D major
9 8 O thou that tellest good tidings
Arise, shine
Ariya Alto,
Chorus
Andante 6/8 D major
10 9 For behold, darkness Accompagnato Bass Andante larghetto
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
B minor
11 10 The people that walked Ariya Bass Larghetto
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
B minor
12 11 For unto us a Child is born Xor Andante allegro Qoboy
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
G major İtalyan
13 12 Pifa Pastorale İnstrumental Larghetto e mezzo piano 12/8 C major
14 There were shepherds abiding Reçitativ Soprano
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
C major
15 13 And lo, the angel of the Lord Accompagnato Soprano Andante
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
F major
And the angel said Reçitativ Soprano
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
A major
16 14 And suddenly Accompagnato Soprano Allegro
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
D major
17 15 Glory to God in the highest Xor Allegro Qoboy,
Truba
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
D major
18 16 Rejoice greatly Ariya Soprano Allegro
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
B flat major
19 Then shall the eyes of the blind Reçitativ Alto
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
D major
20 17 He shall feed His flock
Come unto me
Duet Alto,
Soprano
Larghetto e piano 12/8 F major
21 18 His yoke is easy Xor Allegro Qoboy
Mahnı
Məsih
 
Yayımlanıb 1741
Bəstəkar
mahnılarının xronologiyası
"Məsih"
"Məsih"
B flat major İtalyan

Birinci hissənin bölmələri redaktə

1 redaktə

Sinfoni

Məsih oratoriyasının giriş hissəsi olan "Sinfoni" qoboylar və skripkaların ifası üçün Fransız üvertürası stilində (yavaş birinci hissə və fuqa) yazılmışdır. Fuqa violinlər vasitəsiylə müşayət olunur, sonra isə final səhnəsində oratoriyanın Amen hissəsinə çevrilir. Bu musiqidə E minor açarı “ümidsizlik əhvalı”[2] yaratmaq üçün istifadə olunub.

Səhnə 1 redaktə

Birinci səhnənin əsas mövzusu xilaskar haqqında kəhanətlərdir. İlk üç hissədə ardıcıl olaraq Yesayanın kitabından beş nəğmə nəql olunur Yerusəlimə dönüş (Isaiah 40:1-5) və ardınca da Babilin işğalından danışılır.

2 redaktə

Sakitləş, sakitləş, mənim xalqım

İlk vokal hissə (tenor akkompanato) Tanrının üç bəndlik “Sakitləş, sakitləş, mənim xalqım” sözləri ilə başlayır.

3 redaktə

Hər vadi yüksək olmalıdı

Bu hissə Gəlişi əks etdirməklə, “Hər vadi yüksək olmalıdı” ifadəsinin tez-tez təkrarı ilə yadda qalır. Səslər həyəcanı təsvir edir, lakin ovalıq uzun notlarla vurğulanır. Təsviri sözlər əsasən aşağı notlarla müşayət olunaraq sızılmış effekti yaradır.

 

4 redaktə

Və şöhrəti, hökmdarın şanı

Xor ilk dəfə ifa etməyə başlayır və qaboylar vasitəsiylə müşayət olunur, Tanrının vəhyi “Və şöhrəti, hökmdarın şanı” sözləri ilə öyülür. Alto başlayır, digər səslər (əsasən homofonik) cavab verirlər və getdikcə musiqinin sıxlığı artır. “Hakimin dilindən söyləndi bunlar” ifadəsi təntənəli cantus firmus şəklində səslənir və əvvəlcə təksəslilırdə səslənən uzun notlarla təkrarlanır və hissəni müsbət homofonik səslərlə tamamlayır.

Səhnə 2 redaktə

İkinci səhnə tanrının zühuru ilə bağlı olmaqla üç hissədən ibarətdir. Bu hissədə Haqqay peyğəmbər və Malaxay peyğəmbərin müjdələrindən istifadə olunmuşdur. Malaxay peyğəmbərin sözləri ariya və xorun sözlərində davam etdirilir.

5 redaktə

Rəbb belə deyirdi

Bu hissə bass səslərin müşayəti altında “Rəbb belə deyirdi” sözləri ilə başıayır. Peyğəmbər Haqqay tərəfindən çatdırılmış Tanrı sözləri (Haggai 2:6-7) iki kişi səsi tərəfindən təkrarlanır. “Və mən bütün xalqları silkələyəcəm” ifadəsində “silkələyəcəm” sözü bir neçə dəfə aşağı koloraturalarda təkrarlanır və “bütün xalqların arzusu gerçəkləşəcək” ifadəsində “arzusu” ifadəsi daha yuxarı koloraturalarda təkrarlanaraq skripkaların ifası ilə müşayət olunur. Peyğəmbər Malaxayın “axtardığınız Rəbb qəflətən məbədə gəlir” sözləri qəflətən zif müşayət olunan xəttə keçir. (Malachi 3:1)

6 redaktə

Bəs kim əbədidir

Vəhylər növbəti iki hissədə də davam edir. İnsanların Tanrının sözlərinə reaksiyası olaraq səslənən alto musiqi titrəyişli səsi ilə Rəbbrin gəlməsinin intizarını daha da artırır. Musiqi “Bəs kim əbədidir” kimi düşündürücü bir sualla başlayır və kəskin şəkildə “Prestissimo” tempinə keçid edilərək “O alov kimi arıtlayıcıdır” ifadəsi ilə davam edir. Musiqi inandırıcı şəkildə davam edir, sıcrayış və zənguləli səslər skripkalar tərəfindən müşayət olunur. De kapo kimi düşündürücü sual təkrar olunur, lakin daha qısa şəkildə prestissimo bölməsinə keçid edilir. Bu çıxışa bir qədər fasilədən sonra finalda yenidən qayıdılır, Adagio solistə əsas kadenzaya keçmək üçün imkan yaradır. Prestissimo postludiya dramatik səhnələrdən ibarətdir. Hendel bu dramatik səhnəni 1750-ci ildə Canetto Qadaqni üçün, reçitativi mətninin ilk dəfə dinlənilməsindən sonra yazmışdır. [8]

7 redaktə

Və o paklaşdıracaq

Xorun səsi “Və o paklaşdıracaq” fuqası üzərində yüksəlir, “paklaşdıracaq” koloraturası odun paklaşdırılması üzərində dayanır. Bu hissə Hendelin Quel fior che alla'ride (HWV 192, İyul 1741) əsərinin təkrarı kimi qəbul edilir. [9][10]

Səhnə 3 redaktə

Ümumi girişdən sonra, üçüncü səhnədə Yesayanın Məsihin Bakirədən doğulması haqqında spesifik təsviri başlayır.

8 redaktə

Rəbb belə deyir

“Budur, bakirə hamilədir” (Isaiah 7:14) hissəsi qısa alto reçitativ şəklində səsləndirilir, “Emmanuel adlandırıldı” ifadəsi “Tanrı bizimlədir” kimi ifa edilir. Bu fikirlərdə Matfeyin İncilinə (Matthew 1:23) istinad olunur.

9 redaktə

Ah, sən müqəddəs Zion

Xoş xəbərin yayılmasından sonra, solo alto “Ah sən müqəddəs Zion” (Isaiah 40:9) hissəsi başlayır və sonra xor tərəfindən davam etdirilir. Bu 6/8-lik ölçüyə salınmış ilk musiqidir. Koloraturada “dağ” və “müjdə2 sözlər xüsusi vurğulanır, “Tanrı” və “Rəbb” sözləri isə uzun notlarla qeyd edilir. Xor mərəkə imitasiyası ilə başlasa da, tezliklə ifaya keçib, musiqişünas Rudolf Steqliç tərəfindən oratoriyanın birləşdirici motivi kimi qəbul edilən, artan dördlük şəklində səslənən “yaranış” (Isaiah 60:1) hissəsinə keçilir.

10 redaktə

Budur, qaranlıq yer üzünü örtür.

Kəskin kontrast şəklində bass alətlər davam olaraq “Budur, qaranlıq yer üzünü örtür” (Isaiah 60:2-3) akkompanatosunu ifa edir, arxa fonda isə mətn bitənə kimi skripkalar major və minor saniyələrdə sirli motivi təkrar edirlər. “Lakin Rəbb doğulacaq” hissəsi (iki ölçü melizmasında təqdim edilir) “müjdə” koloraturası ilə davam edərək, sonda “və krallar [yüksəlişin parlaqlığı] hissəsində oktavanın yuxarı sıçraması ilə nəticələnir.

11 redaktə

Qaranlıqda yürüyən insanlar

Yesayanın başqa fəslindən götürülmüş “Qaranlıqda yürüyən insanlar” (Isaiah 9:2) hissəsində oratoriyanın davamı olaraq, Hendel, oxşar motivli akkompanato ariyalardan istifadə edir. Qaranlıq bass alətlər və simli alətlərin unison ifası ilə təsvir edilir, bu ifa hissəyə keçiddən bir neçə saniyə əvvəl başlayır və qabarıq mərhələdə, ehmalca nizamsız ayrılma ilə nəticələnir. “Böyük işığı gördüm hissəsində musiqi sıçrayışla başlayırvə nəhayət “ışıq” sözündə ən yüksək nota çatır, daha sonra hissəni violonçellərin ifası davam etdirir. Qaranlığın növbəti dəfə peyda olması musiqidə aşağıya enişlə hiss etdirilir. Mətnin bir neçə saniyəliyində zülmət “ölüm kölgəsi” kimi vasitələrlə daha da gücləndirilir, lakin müstəqil səslənmə ilə işığın saçılması və zülmətin çəkilməsi göstərilir. Ariyalar da kapo deyillər, lakin, bir-birinin davamı olan iki Əhdi-Ətiq şeiri üzərində qurulmuşlar.

12 redaktə

Bizim üçün körpə doğulur.

Xor, Yesayanın (Isaiah 9:6) sözləri ilə Miladı müjdəsi verərək ifaya başlayır. Piano və soprano səslər fuqaya giriş edərək, incə və jestli ifa nümayiş etdirirlər. Tenor səslərin ifaya qoşulması koloraturanı üç ölçüdən çox genişləndirir. “Və hökumət öz əsgərlərini göndərəcək” sözləri zərbli ritmlə ifa olunaraq, “şahanə”, “məsləhətçi”, “Yenilməz qüvvət sahibi Allah”, “Əbədi Ata”, “Sülh şahzadəsi” ifadələrində yüksək mövqeyə çatır, simli alətlərin ifası isə koloraturanı daha da zənginləşdirir. “körpə doğulur” ifadəsi ilə başlayan və “Sülh şahzadəsi” hissəsinə kimi davam edən ikinci və üçüncü dövrdən sonra bass, soprano və paralel alto ifa ilə dördüncü dövr başlayır.

 

Bu hissə Hendelin “əslində dünyəvi şadlığı təsvir edən”[4] italyan kantatası Nò, di voi non vo'fidarmi (HWV 189, iyul 1741) əsasında yazılmışdır.[9][10]

Səhnə 4 redaktə

Dördüncü səhnə oratoriyanın yeganə real səhnəsidir: səhnədə təsvir olunan Çobanların müjdələnməsi Lukanın İncilindən (Luke 2:14) götürülmüşdür.

13 redaktə

Pifa

Çobanların ifası, Milad vaxtı Roma küçələrində oxuyan, adı “piffare” adlandırılan çoban-dəyirmançıların adından götürülmüş Pifa adlı pastoralla başlayır. [6][8]Musiqi C major açarında, 12/8-lik ölçüdə yavaş enib-qalxan layla şəklində yazılmışdır.

14 redaktə

Onlar çöldəki çobanlar idilər

Qısa reçitativdə soprano səs “Onlar çöldəki çobanlar idilər” oxuyur. Eyniylə BaxınMilad oratoriyası”nda olduğu kimi, Hendel də “Məsih oratoriyası”nın bu hissəsinə kimi solo soprano səsi saxlamışdır.

15 redaktə

Həqiqətən, Rəbbin mələyi onların yanına gəldi

Soprano səslər tərəfindən oxunan “Həqiqətən, Rəbbin mələyi onların yanına gəldi” hissəsini səsləndirir və bu ifanı simli alətlərin ifası müşayət edir. “Və mələk onlara dedi” hissəsində zəif soprano səs “Qorxu yoxdur” mesajını çatdırır. Dördüncü bölmədən sonra sakit səslə “bunun üçün”, “yaxşı xəbərlər”, “yalnız sənin üçün” və sonda “məhz Məsih” sözləri vurğulanır.

16 redaktə

 
Abraham Hondius - Çobanların müjdələnməsi, 1663

Və qəflətən ora mələk gəldi

“Və qəflətən ora mələk gəldi” hissəsində soprano səs “Cənnətdən gəlmiş qonaq” haqqında hekayəni davam etdirir. Dörd notun səsləndirilməsindən sonra “Və qəflətən” və “Allaha həmd” sözlərində violinlər titrək səsi ilə musiqini daha da qabardır.

17 redaktə

Tanrı pakdır

Hendel trubaların ifaya daxil edilməsi üçün mələklərin “Allah pakdır” nəğməsinə kimi gözləyir. O, həmin alətləri "da lontano e un poco piano" (uzaqdan və bir qədər sakit) şəkildə qeyd edir və əslində məsafə effekti yaratmaq üçün həmin alətlərin səhnə arxasında yerləşdirilməsini nəzərdə tutmuşdu.[6][7] Trubaların bu ilk ifası litavrlar tərəfindən qeyri-müntəzəm şəkildə müşayət olunur. Hendel məşhur “Allah pakdır, Allah hər şeydən pakdır” sözlərini yüksək səslərin (soprano, alto və tenor) ifasında, diqqət çəkəcək dərəcədə sadə və effektiv düzənləmə ilə təqdim edir, “və dünyaya sülh gəldi” sözləri isə zil səslərlə uyum təşkil edən tenor və bass səslər vasitəsiylə ifa olunur. “İnsanlara qarşı xoş niyyət” girişdə sürətli ardıcıllıqla ifa olunur, “xoş niyyət” ifadəsi dörd not yuxarıdan ifa olunur. Ardıcıllıq yenidən təkrarlanır, lakin bu dəfə dörd səs birlikdə “pakdır” və “sülh” sözlərini əvvəlcə yuxarı səslə oxuyur, daha sonra bass səslər oktavanı yenidən vurğulayır. Mələklərin nəğməsindən sonra, musiqi alətlərinin səsinin yavaş-yavaş zəiflədiyi diminuendo hissəsi səsləndirilir.

Səhnə 5 redaktə

Beşinci səhnədə Məsihin əməlləri və insanların buna cavabı ümumiləşdirilmiş şəkildə təsvir edilmişdir. Mətn Zaxariya (Tanrının providential təsirini görən), Yesayanın, İsrailin xilas edilməsi və çobanın təsviri (görünür Yevangelist Matfeyin yerinə) mətnlərindən istifadə olunmuşdur.

18 redaktə

Ey Zion qızı, sevin.

“Ey Zion qızı, sevin” (Zechariah 9:9-10) adətən operalarda olan, sevinci istənilən şəkildə ifadə etməyə imkan verən virtuoz koloraturalı soprano ariyadır. Bu hissədə “Sevin” ifadəsi xüsusi vurğu ilə qeyd olunur və sözün sonrakı təkrarlanmaları koloraturanın oxşar şəkildə tamamlanması ilə nəticələnir. “O zaman ki yanına kralın gəldi” hissəsi vurğulu ritmi ilə fransız üverturasını xatırladır. Orta hissədə səslənən “O, əməlisaleh Xilaskar bütpərəstlərə sülhdən danışacaq” hissəsi səslənir, “sülh” sözü isə bir neçə dəfə uzun notlarla təkrarlanır. Son olaraq başlayan da capo hissəsi eyni səslərin ifası ilə başlasa da, müxtəlif koloraturalar ariyanı tamamlayır.

19 redaktə

Sonra kor gözlərə işıq gələcək

Yesayanın peyğəmbəranə sözləri alto reçitativ şəklində Xilaskarın fəaliyyətini əlaqələndirir: “sonra kor gözlərə işıq gələcək...və lal dillər oxumağa başlayacaq.” (Isaiah 35:5-6)

20 redaktə

O, bir çoban kimi sürüsünü otaracaq

Xilaskarın əməllərinin yekunu Yesaya və Matfeyin sözləri ilə ümumi şəkildə təqdim edilmişdir. Əhdi-Ətiqdən olan “O, bir çoban kimi sürüsünü otaracaq” (Isaiah 40:11) Pifa hissəsini xatırladan 12/8-lik alto kimi ifa olunsa da, bir mərtəbə daha zəif səslənir. Əhdi-Cədiddən İsanın “Ona doğru gəl, bu sənin vəzifəndir” (Matthew 11:28-29) sözləri oratoriyada üçüncü tərəfin sözləri kimi təqdim olunur. Soprano səsdə eyni melodiyanı ifa edir, lakin F majordan B flat majora kimi olan ölçü əsas götürülür.

21 redaktə

Vəzifəm asan, yüküm yüngüldür

Matfeyin İncilindən olan “Vəzifəm asan, yüküm yüngüldür” birinci hissənin yekunu olaraq xor tərəfindən ifa olunur, sözlər dəyişdirilərək “Vəzifəsi asan, yükü yüngüldür” kimi istifadə olunur. Yüngül və asan fuqanın əsas mövzusu kimi istifadə olunmaqla, iki sopranonun dueti olan "Quel fior che alla'ride" (HWV 192, İyul 1741) əsasında tərtib edilmişdi.[9][10] “Onun vəzifəsi” yuxarı dördüncü və asan ifa olunan koloratura şəklində düzənlənmişdir. Sona doğru tekstura intensivləşir və “yükü yüngüldür” ifadəsi təntənəli şəkildə səslənir.

İstinadlar redaktə

  1. Eckelmeyer, Judith. "On hearing the "Christmas" portion of Handel's Messiah (page 2)". Music Academy Online. 8 July 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 July 2011.
  2. 1 2 3 Block, Daniel I. "Handel's Messiah: Biblical and Theological Perspectives" (PDF). Didaskalia. 12 (2). 2001. 15 August 2012 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 19 July 2011.
  3. Powell, David R. "The Bible and Handel's Messiah: Some Sources on Their Relation and Use". journal.atla.com. Theological Librarianship, An Online Journal of the American Theological Library Association. 2009. 5 March 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 December 2011. The major source for the text was the Authorised (King James) Version of the Bible of 1611, although Jennens also used, for the Psalms, the translation from the 1662 Book of Common Prayer." footnote "While the prayer book generally used the Authorised Version for readings, it used the Psalms translations from Myles Coverdale’s Great Bible of 1539.
  4. 1 2 Heighes, Simon. "George Frideric Handel (1685–1759) / Messiah. Simon Heighes, for The Sixteen recording, Ach Herr, mich armen Sünder". hyperion-records.co.uk. 1997. 21 October 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 July 2011.
  5. Gascoigne, David. "Text of pre-concert talk on Handel's Messiah". The Southern Baptist Theological Seminary. 24 November 2007. 30 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 July 2011.
  6. 1 2 3 Luckett, Richard. Handel's Messiah: A Celebration. London: Victor Gollancz. 1992. ISBN 978-0-575-05286-4.
  7. 1 2 Burrows, Donald. Handel: Messiah. Cambridge (UK): Cambridge University Press. 1991. ISBN 978-0-521-37620-4.
  8. 1 2 Keates, Jonathan. "Handel Messiah" (PDF). Barbican Centre. 2007. 5 October 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 July 2011.
  9. 1 2 3 "G. F. Handel's Compositions HWV 101–200". GFHandel.org. 27 October 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 December 2012.
  10. 1 2 3 Shaw, Watkins. The story of Handel's "Messiah". London: Novello. 1963. OCLC 1357436.

Həmçinin bax redaktə

Xarici keçidlər redaktə