Qara akasiya

Qara akasiya
Qara akasiya
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Caesalpinioideae Klad: Mimosoid clade Cins: Akasiya Növ: Qara akasiya
Beynəlxalq elmi adı
	Acacia melanoxylon R.Br., 1813;
ITIS	26431
NCBI	138028
EOL	8684941

Qara akasiya (lat. Acacia melanoxylon) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü.

Təbiətdə bu növün yayılma arealı Avstraliyanın Viktoriya, Yeni Cənubi Uels ştatlarında, Cənubi Avstraliyada və Tasmaniya adasında yayılıb. Növ Yeni Zelandiyaya, Cənubi Amerikaya, ABŞ-nin bəzi şatatlarına (Kaliforniya, Florida və Havay) da uyğunlaşdırılıb. ^[2].

Təbii yayılması redaktə

Akasiyanın bu növü əsasən Avstraliyada - Viktoriya, Yeni Cənubi Uels, Cənubi Avstraliya, Tasmaniya adasında yayılmışdır.

Botaniki təsviri redaktə

Hündürlüyü 30 metr olan həmişəyaşıl ağacdır. Boz rəngli çatlayan qabığı gümüşü rəngli mum təbəqəsi ilə örtülmüşdür. Yarpaqları cüt lələkvari, bəzən bütöv və ya bir qədəri filloidlərlə əvəz edilir. Filloidlər dərivari və enli neştərşəkillidir. Çiçək qrupu filloidlərin qoltuğunda yerləşir və seyrəkdir. Uzunluğu 10 sm olan filloidlərin üzərində 4 paralel damar vardır. Bəzən bir zoğda olan filloidlərin ardınca lələkvari yarpaqlar əmələ gəlir. Birinci saplağın qaidəsi üzərində 5-7 cüt, ikincinin üzərində isə 10-17 cüt neştərvari yarpaqcıqlar formalaşır. Filloidlərin qoltuğundan çıxan çiçəklər 1-5 ədəd olmaqla başcıq çiçək qrupuna toplanmışdır. Başcıqların diametri 6–9 mm-dir. Kasacıq enli və küt, açıq sarı rəngli 5 kasa yarpaqdan ibarətdir. Ləçəklər yarıya qədər bitişik olub, açıq sarı rəngdədir. Erkəkcikləri çoxdur, sütuncuqları sapabənzər və yoğundur. Paxlaları 8-15 sm uzunluğunda, 6–9 mm enində olub, yastı, ucdan bir qədər ensiz, boz-qırmızı rəngdədir, içərisində 3-11 ədəd toxum yerləşir. Toxumları 4–5 mm uzunluğunda, 2 mm enində olub, dəyirmi, yanlardan basıq, parlaq və qaradır.

Ekologiyası redaktə

Azərbaycanda qışda yerüstü hissəsi donur, yazda çoxlu pöhrə verərək bərpa olur.

Azərbaycanda yayılması redaktə

Dendrologiya İnstitutunun təcrübə sahəsinə introduksiya edilmişdir. Lənkəran və Astarada mədəni şəraitdə becərilir.

İstifadəsi redaktə

Dekorativ bitkidir. Tək və qrup əkinlərində istifadəsi məqsədyönlüdür.

Sinonimləri redaktə

Acacia arcuata Spreng.
Acacia melanoxylon R.Br. var. arcuata (Spreng.) Ser.
Acacia melanoxylon R.Br. var. obtusifolia Ser.
Acacia melanoxylum R.Br.
Mimosa melanoxylon (R.Br.) Poir.
Racosperma melanoxylon (R.Br.) C.Mart.
Racosperma melanoxylon (R.Br.) Pedley^[3]

İstinadlar redaktə

↑ Australian Plant Name Index (ing.).
↑ GRIN saytının məlumatına əsasən.
↑ "ILDIS LegumeWeb". 2022-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-19.

Həmçinin bax redaktə

[_a2513851461bac87-1] Australian Plant Name Index (ing.).

[GRIN-2] GRIN saytının məlumatına əsasən.

[ILDIS-3] "ILDIS LegumeWeb". 2022-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-19.

[1]

[2]

[3]