Steqosefallar

Steqosefallar və Stegocephali — nəsli kəsilmiş suda-quruda yaşayan heyvanlar qrupu. Müasir suda — quruda yaşayanlardan fərqli olaraq, kəllələri bütöv olub, burun pərələri, gözlər və pineal orqan üçün dəlikləri vardır. Bədəni (2 m-ə yaxın) qismən sümükləşmiş dəri ilə (qarın zirehi) örtülmüşdü. Bəzi formalarda dişlər sadə konik, digərlərində isə dişlərin mürəkkəb qırışıqlı dentin kötüyü (məsələn: labirintodontlar) vardı. Sürfələri qəlsəmələrlə tənəffüs edirdi. Suda yaşayan steqosefallar yanaşı, quruya çıxan nümayəndələri də olmuşdur. Steqosefallar bir çoxu rəhbər formalardır.

Steqosefallar
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia
Beynəlxalq elmi adı
Stegocephalia Edward Drinker Cope, 1868
Şəkil axtarışı FW   137278

Təsnifat tarixi

Əvvəlcə bu termin sistematik bir vahid kimi sıra səviyyəsində istifadə edilmişdir . Bu termin 19-cu əsrdə Amerika və Britaniya elmlərində məşhurlaşdı, baxmayaraq ki, əsasən ekvivalent olan Labirinthodonti termini 18 il əvvəl Hermann Burmeister tərəfindən diş quruluşuna istinad edərək istifadə edilmişdir.  Terminlər 20-ci əsrin əvvəllərində adətən üç sıraya bölünərək bir-birini əvəz edirdi.  Bununla belə, Stegocephalia (və Labyrinthodontia) parafiletik olduğundan , ad indi qeyri-rəsmi şəkildə amniotlar istisna olmaqla, erkən balıq olmayan onurğalıları ifadə etmək üçün istifadə olunur (birincisürünənlər və onların nəsilləri) və müasir lissamfibiyalar .

Paleontoloq Mişel Laurin köhnə termini götürdü və steqosefaliyanı filogenetik olaraq Panderichthys ilə müqayisədə Temnospondyli ilə daha yaxından əlaqəli bütün onurğalılar kimi müəyyən etdi ( qoşalaşmış üzgəcləri saxladığı bilinən tetrapodların ən yaxın qohumu , aşağıya baxın).  Buna görə də, Stegocephalia üzgəcləri deyil, ayaq barmaqları olan bütün onurğalı qruplarını və qoşalaşmış üzgəcləri saxlaya bilən bir neçə ( Elginerpeton , Metaxygnathus , Ventastega və bəlkə də Hynerpeton ) daxildir. Bu terminin köhnə istifadəsindən fərqli olaraq, Stegocephali bir təbəqəyə istinad edirbu sxemdə. Stegocephalia cinsinin bu konsepsiyası Tetrapoda adını tac qrupuna məhdudlaşdırmağa çalışanlar tərəfindən Tetrapoda adını əvəz etmək üçün seçilmişdir .  Beləliklə, o, hazırda yaşayan quruda yaşayan bütün onurğalıları və onların ilk amfibiya əcdadlarını əhatə edir.

Mənbə

• Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.