Vikipediya

Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
9 mənbə arxivləşdirildi və 0 keçid ölü olaraq işarələndi.) #IABot (v2.0.9.5
6 mənbə arxivləşdirildi və 0 keçid ölü olaraq işarələndi.) #IABot (v2.0.9.5
Sətir 12:
== Həyatı və xidməti ==
=== Çar Rusiyasında ===
Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı 1884-cü il iyulun 10-da [[Tbilisi|Tiflis]]<nowiki/>də anadan olub.<ref>{{Cite book |last=Şahbazov |first=Atamalı |title=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusunun zabit və hərbi məmurları |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2020 |isbn=978-9952-37-141-3 |location=[[Bakı]] |pages=309 |language=az}}</ref> 1908-ci ildə Pavlosk Hərbi Məktəbini bitirib. Təhsilini bitirdikdən sonra 1909-cu ildə [[Gəncə]]<nowiki/>də yerləşən III Qafqaz Hərbi Korpusunun, 52-ci piyada diviziyasının, 261-ci Şamaxı piyada alayına podporuçik rütbəsi ilə təyinat alıb.<ref name=":4">{{Cite book |url=http://ria1914.info/images/7/7b/171_obschiy_spisok_1909.pdf |title=Общий список офицерским чинам Русской Императорской Армии. Составлен на 1-е января 1909 г. |publisher=Военная типография |year=1909 |location=Sankt Peterburq |pages=493 |language=ru |access-date=2023-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231114115801/https://ria1914.info/images/6/6a/229_obschiy_spisok_1909.pdf |archive-date=2023-11-14 |url-status=live}}</ref> [[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]]<nowiki/>ndə III Qafqaz Korpusunun 52-ci piyada diviziyasının 205-ci Şamaxı piyada alayının komandiri kimi iştirak edib.<ref>{{Cite web |last=НАЗИРЛИ, |first=Шамистан |date=2014-11-18 |title=Гайтабаши |url=https://www.kaspiy.az/gaitabasi |access-date=2024-05-14 |website=kaspiy.az |language=ru}}</ref> 1914-cü il oktyabrın 5-də Dembnyak kəndi ətrafında baş vermiş döyüşdə yaralanıb.<ref>{{Cite book |title=Именной список потерь.№ 1, Именные списки потерь солдат и офицеров 1 мировой войны 1914—1918 гг. (по полкам и бригадам) |pages=46 |language=ru}}</ref>Döyüşlərdə göstərdiyi rəşadətə görə 1914-cü il may ayının 16-da III dərəcəli Müqəddəs Anna Ordeni ilə, 1915-ci il fevralın 26-da IV dərəcəli Müqəddəs Vladimir Ordeni ilə,<ref name=":3">{{Cite web |title=ВЫСОЧАЙШИЕ ПРИКАЗЫ: ПО ВОЕННОМУ ВЕДОМСТВУ. |url=http://www.grwar.ru/library/HMO/HMO_1274.html |access-date=2024-05-15 |website=Русская армия в Первой мировой войне |archive-date=2024-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240515080709/http://www.grwar.ru/library/HMO/HMO_1274.html |url-status=live }}</ref> 1915-ci il fevralın 27-də isə ştabskapitan Qaytabaşı üzərində "İgidliyə görə" yazısı ilə III dərəcəli Müqəddəs Anna Ordeni ilə təltif olunub.<ref>{{Cite web |title=Гайтабашы Абдулгамид бек - первый начальник генштаба АДР |url=https://ourbaku.com/index.php/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%88%D1%8B_%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4_%D0%B1%D0%B5%D0%BA_-_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%90%D0%94%D0%A0 |access-date=2024-05-14 |website=ourbaku.com |archive-date=2021-09-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210923021250/https://ourbaku.com/index.php/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%88%D1%8B_%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4_%D0%B1%D0%B5%D0%BA_-_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%90%D0%94%D0%A0 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |title=Гайтабаши Абдул-Гамид-Бек |url=http://ria1914.info/index.php/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%88%D0%B8_%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB-%D0%93%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4-%D0%91%D0%B5%D0%BA |access-date=2024-05-14 |website=ria1914.info |archive-date=2023-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230707165912/http://www.ria1914.info/index.php/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%88%D0%B8_%D0%90%D0%B1%D0%B4%D1%83%D0%BB-%D0%93%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%B4-%D0%91%D0%B5%D0%BA |url-status=live }}</ref><ref name=":3" />
 
1918-ci il martın 6-da Müsəlman Korpusunun qərargah rəisi təyin edilib.<ref name=":2" /> 1918-ci il martın 18-də Zaqafqaziya Komissarlığı hökumətinin 246 saylı qərarı ilə Əbdülhəmid bəy Qaytabaşıya polkovnik rütbəsi verilib.<ref>{{Cite book |last=Süleymanov |first=Mehman |url=https://www.ebooks.az/az/book/nh1RamGx |title=Azərbaycan Ordusunun tarixi: I cild: 1917-1918 |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2018 |isbn=978-9952-37-138-3 |volume=I |location=[[Bakı]] |pages=176 |language=az |access-date=2024-05-13 |archive-date=2024-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240515080433/https://www.ebooks.az/az/book/nh1RamGx |url-status=live }}</ref><ref name=":8">{{Cite book |last=Ağayev |first=Yusif |url=https://www.ebooks.az/book_ZJC8fket.html |title=İstiqlal yürüşü - 1918 |last2=Əhmədov |first2=Səbuhi |publisher=Altun kitab |year=2009 |isbn=978-9952-24-041-2 |location=Bakı |pages=95 |language=az |access-date=2023-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210617201939/https://www.ebooks.az/book_ZJC8fket.html |archive-date=2021-06-17 |url-status=live}}</ref>
 
=== Azərbaycan Cümhuriyyətində ===
[[Fayl:Participants of the Istanbul Conference (1918).jpg|200px|thumb|left|Oturanlardan soldan birinci Əbdülhəmid Qaytabaşı]]
1918-ci avqustun 20-də [[Qafqaz İslam Ordusu]] qərargahına təyinat alıb.<ref>{{Cite book |last=Süleymanov |first=Mehman |url=https://www.ebooks.az/az/book/nh1RamGx |title=Azərbaycan Ordusunun tarixi: I cild: 1917-1918 |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2018 |isbn=978-9952-37-138-3 |volume=I |location=[[Bakı]] |pages=325 |language=az |access-date=2024-05-13 |archive-date=2024-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240515080433/https://www.ebooks.az/az/book/nh1RamGx |url-status=live }}</ref><ref>{{cite book |author=Rıhtım |first=Mehmet |url=https://ebooks.az/book_u4nHySUj.html |title=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Qafqaz İslam Ordusu |last2=Süleymanov |first2=Mehman |publisher=Qafqaz Araşdırmaları İnstitutu |year=2008 |isbn=9952-426-23–2 |location=[[Bakı]] |page=158 |language=az |access-date=2023-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230224062707/https://www.ebooks.az/book_u4nHySUj.html |archive-date=2023-02-24 |url-status=live}}</ref> 1918-ci il noyabrın 15-də [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|Azərbaycan Cümhuriyyəti]]nin hərbi naziri [[Səməd bəy Mehmandarov]]un əmri ilə ordunun Ümumi qərargahında növbətçi general vəzifəsinə təyin olunub.<ref>{{Cite book |last=Şahbazov |first=Atamalı |url=http://www.anl.az/el/Kitab/2018/10/cd/2018-59.pdf |title=Сборник приказов по военному ведомству Азербайджанской Демократической Республики: Т. 1: Ноябрь 1918 - май 1919 |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2018 |isbn=978-9952-445-20-12 |volume=I |location=[[Bakı]] |pages=26 |language=ru |access-date=2024-05-14 |archive-date=2024-04-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240401193314/http://www.anl.az/el/Kitab/2018/10/cd/2018-59.pdf |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite book |last=Süleymanov |first=Mehman |url=https://ebooks.az/az/book/7MfauAZn |title=Azərbaycan Ordusunun tarixi: II cild: noyabr 1918-aprel 1920 |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2018 |isbn=978-9952-37-139-0 |volume=II |location=[[Bakı]] |pages=33 |language=az |access-date=2024-05-13 |archive-date=2024-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240515080408/https://ebooks.az/az/book/7MfauAZn |url-status=live }}</ref><ref>{{cite book |author= |url=https://www.ebooks.az/view/VbAXx0H9.pdf |title=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası |publisher=Lider nəşriyyat |year=2005 |isbn=9952-417-44-4 |volume=II |location=[[Bakı]] |page=424 |language=az |access-date=2022-12-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151018163026/https://www.ebooks.az/view/VbAXx0H9.pdf |archive-date=2015-10-18 |url-status=live}}</ref> [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] Nazirlər şurasının 1919-cu il iyunun 25-də verdiyi qərarla general-mayor rütbəsinə layiq görülüb.<ref>{{Cite book |last=Süleymanov |first=Mehman |url=https://ebooks.az/az/book/7MfauAZn |title=Azərbaycan Ordusunun tarixi: II cild: noyabr 1918-aprel 1920 |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2018 |isbn=978-9952-37-139-0 |volume=II |location=[[Bakı]] |pages=62 |language=az |access-date=2024-05-13 |archive-date=2024-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240515080408/https://ebooks.az/az/book/7MfauAZn |url-status=live }}</ref> 1919-cu il dekabrın 10-da [[general-mayor]] [[Həbib bəy Səlimov]] [[Bakı istehkamçılar hissəsi]]nin rəisi təyin edildikdən sonra, Ümumi qərargah rəisi vəzifəsinin müvəqqəti icrası Qaytabaşıya həvalə olunub. O, bu vəzifəni [[Azərbaycan ordusu]]nun qərargahı yaradılana qədər icra edib.<ref name=":1">{{cite book |author= |url=https://www.ebooks.az/view/VbAXx0H9.pdf |title=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası |publisher=Lider nəşriyyat |year=2005 |isbn=9952-417-44-4 |volume=II |location=[[Bakı]] |page=147 |language=az |access-date=2022-12-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151018163026/https://www.ebooks.az/view/VbAXx0H9.pdf |archive-date=2015-10-18 |url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |author=Şahbazov |first=Atamalı |url=https://ebooks.az/view/PpIi2N0R.pdf |title=Сборник приказов по военному ведомству Азербайджанской Демократической Республики: май - декабрь 1919 |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2018 |isbn=978-9952-445-20-13 |volume=II |location=[[Bakı]] |pages=512 |language=ru |access-date=2023-10-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220705062153/https://ebooks.az/view/PpIi2N0R.pdf |archive-date=2022-07-05 |url-status=unfit }}</ref>
 
1920-ci il fevralın 17-də general-leytenant [[Məmməd bəy Sulkeviç|Sulkeviç]] Azərbaycan ordusundan tərxis edildikdən sonra Azərbaycan Ordusu qərargahının yenidən qurulması üçün yaradılmış komissiyanın üzvü təyin olunub.<ref name=":2" /><ref>{{Cite book |last=Süleymanov |first=Mehman |url=https://ebooks.az/az/book/7MfauAZn |title=Azərbaycan Ordusunun tarixi: II cild: noyabr 1918-aprel 1920 |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2018 |isbn=978-9952-37-139-0 |volume=II |location=[[Bakı]] |pages=92 |language=az |access-date=2024-05-13 |archive-date=2024-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240515080408/https://ebooks.az/az/book/7MfauAZn |url-status=live }}</ref> Hərbi nazirin 1920-ci il martın 2-i tarixli 128 №-li əmri ilə Baş Qərargah idarəsi ilə Ümumi Qərargah birləşdirilib və Əbdülhəmid bəy Qaytabaşı Ordu Qərargahının Növbətçi Generalı vəzifəsinə təsdiq olunub.<ref>{{Cite book |url=http://anl.az/new/upload/File/berpa/berpa-7-file.pdf |title=Адрес-календарь Азербайджанской Республики на 1920-й год. Баку, 1920. |publisher=Nağıl evi |year=2011 |isbn=978995221073-6 |location=[[Bakı]] |pages=297 |language=ru |access-date=2024-05-14 |archive-date=2021-01-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210131170248/http://anl.az/new/upload/File/berpa/berpa-7-file.pdf |url-status=live }}</ref> Azərbaycan Cümhuriyyətin süqutuna kimi “general-mayor” hərbi rütbəsində<ref name=":22">{{Cite book |last=Şahbazov |first=Atamalı |title=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ordusunun zabit və hərbi məmurları |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=2020 |isbn=978-9952-37-141-3 |location=[[Bakı]] |pages=753 |language=az}}</ref> Ordu Qərargahının Növbətçi Generalı vəzifəsində həqiqi hərbi xidmətdə olub.<ref name=":2" />
 
1920-ci ildə [[Aprel işğalı]]ndan sonra da 1 ay müddətində [[Azərbaycan ordusu]]<nowiki/>nun qərargah rəisi vəzifəsini icra edib.<ref>{{Cite book |last=Nəzirli |first=Şəmistan |url=http://82.194.16.162:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/1647/C%c3%bcmhuriyy%c9%99t%20generallar%c4%b1.pdf?sequence=1&isAllowed=y |title=Cümhuriyyət generalları |publisher=Hərbi nəşriyyat |year=1995 |location=[[Bakı]] |pages=153 |language=az |access-date=2024-05-13 |archive-date=2024-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240515063737/http://82.194.16.162:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/1647/C%C3%BCmhuriyy%C9%99t%20generallar%C4%B1.pdf?sequence=1&isAllowed=y |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite book |last=Süleymanov |first=Mehman |url=https://ebooks.az/az/book/o5fdslnx |title=Azərbaycan Ordusunun tarixi: III cild: 1920-1922 |publisher=Maarif nəşriyyatı |year=1918 |location=[[Bakı]] |pages=228 |language=az |access-date=2024-05-13 |archive-date=2024-05-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240515081225/https://ebooks.az/az/book/o5fdslnx |url-status=live }}</ref> 1920-ci ilin iyununda [[Gəncə üsyanı (1920)|Gəncə üsyanında]] əli olmasında ittiham edilərək həbs olunub. [[Böyük Zirə|Nargin]] adasına aparılaraq orada güllələnib.<ref name=":1" /><ref>{{kitab3|müəllif=|başlıq=Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 100 sual, 100 cavab|link=http://www.ebooks.az/view/zx6h4myw.pdf|yer=[[Bakı]]|nəşriyyat=Mütərcim|il=2018|səhifə=138|səhifələr=152}}</ref> Qəbri yoxdur.<ref>{{Cite book |last=Nəzirli |first=Şəmistan |url=http://www.anl.az/el/Kitab/2016/Azf-288825.pdf |title=Güllələnmiş Azərbaycan generalları |year=2016 |location=[[Bakı]] |pages=416 |language=az |access-date=2024-05-13 |archive-date=2023-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231114113955/http://www.anl.az/el/Kitab/2016/Azf-288825.pdf |url-status=live }}</ref>
 
== Ailəsi ==
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Əbdülhəmid_bəy_Qaytabaşı"