Çariçin-Qrad (serb-kiril. Царичин град) və ya Yustiniana-Prima (lat. Iustiniana Prima, serb. Јустинијана Прима) ― 535-615-cı illərdə mövcud olmuş Bizans şəhəri və hal-hazırda Serbiyanın cənubundakı müasir Lebane şəhəri yaxınlığında yerləşən arxeoloji ərazi. Şəhərin əsası imperator I Yustinian (527-565) tərəfindən qoyulmuşdur.[1][2]

Çariçin-Qrad
Xəritə
42°57′07″ şm. e. 21°40′12″ ş. u.
Ölkə
Əsas tarixlər Tərk edilib: 615
Tikilmə tarixi B.e. 535
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Çariçin-Qrad arxeoloji sahəsi 1979-cu ildə Serbiya Respublikası tərəfindən qorunan "müstəsna əhəmiyyətə malik arxeoloji ərazilər" siyahısına əlavə edilmişdir.

Tarix redaktə

 
Ərazinin 1937-ci ildə havadan görünüşü. Serbiya Hərbi Coğrafiya İnstitutunun foto arxivi.[3]

Şəhər imperator I Yustinian tərəfindən qurulmuşdur. Yustiniana-Prima 530-cu illərdən 615-ci ilə qədər mövcud olmuş və yepiskopun iqamətgahı olaraq dizayn edilmişdir.

Şəhər planlaması klassik və xristian elementlərini: termlər, forum və kolonnalı küçələrbirləşdirirdi. Tipik Aralıq dənizi xüsusiyyətləri isə çox sayda kilsə ilə birlikdə məhv olmuşdur.

Yustinian 535-ci ildə rəsmi olaraq şəhərin təməlini qoyaraq Yustiniana-Prima başpiskoposluğunu yaratdı və eyni zamanda onu Selaniki əvəzinə İllirik prefekturasının paytaxtına çevirdi (tarixçilər arasında mübahisəli olsa da).

Şəhər təxminən 615-ci ildə tərk edildi. Buna Dunayın şimalından gələn Avarların işğalı və ya Yustinian dövründən sonra qəsəbədəki siyasi marağın itməsi səbəb ola bilər. İdxal olunan bir çox başqa tapıntılar arasında 2 növ spesifik lif növünün olması[4] və saxsı qablar Avar hücumundan əvvəl slavyanların varlığının göstəricisi kimi başa düşülmüşdür.[5]

Arxeoloji sahə redaktə

Ərazidə fransız və daha yaxınlarda alman tədqiqatçılarının iştirakı ilə təxminən 100 ildir arxeoloji qazıntılar aparılır. Sahədə istehkam, akropol, eləcə də bir neçə kilsənin və bir çox başqa binanın təsirli qalıqları var.

Mənbə redaktə

İstinadlar redaktə

  1. Meyendorff, 1989. səh. 56-57
  2. Turlej, 2016
  3. "The Military Geographical Institute of Serbia". 2022-10-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-29.
  4. Мано-Зиси 1955: 168–170; 1957: 313
  5. Janković

Ədəbiyyat redaktə