Çin–Suriya münasibətləri
Çin–Suriya münasibətləri — Çin Xalq Respublikası ilə Suriya arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr. İki ölkə arasında iki tərəfli münasibətlər 1 avqust 1956-cı ildə qurulmuşdur. Çin Dəməşqdə, Suriya isə Pekində diplomatik nümayəndəliyə sahibdir.
| Çin–Suriya münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
Suriya böhranı
redaktəÇin dünyanın az saylı ölkələrindəndir ki, Suriya böhranının diplomatik yollarla həll olunması və dünya ictimaiyyətinin Suriyanın daxili işlərinə müdaxiləsini düzgün hesab etməmişdir[1].
Çin Rusiya ilə birlikdə dəfələrlə BMT Təhlükəsizlik şurasının toplantılarında öz veto hüquqlarından istifadə edərək bir çox qəhnamələrin qəbulunu əngəlləmişlər[2][3][4].
İqtisadi əlaqələr
redaktə2009-cu ildə iki ölkə arasında ticarət dövrüyyəsi $2,2 mld dollar təşkil etmişdir. Ticarət əlaqəsi demək olar ki, bir tərəflidir. Suriyadan Çinə ümumi dövrüyyənin 1 % düşür ki, buda cəmi $5,6 mln dollardır. Çin 2 milyarddan çox məhsulu Suriyaya ixrac edir. Bu isə Suriyanı Çin üçün əsas iqtisadi tərəfdaşlardan biri edir. Çin Suriyanın neft sənayesində iştirak edir[5]. Çin Milli Neft-Qaz Şirkəti ilə Suriya Milli Neft Şirkəti və Royal Dutch Shell birlikdə Al-Furat Petroleum Company şirkəti təşkil olunmuşdur[6]. 2017-ci il 9 iyulun tarixində Pekində Suriya səfirliyinin dəstəyi ilə qarşlıqlı mübadilə üzrə Çin-ərəb assosiasiyası tərəfindən tədbir keçirilmişdir. Burada əsasən yatırım və inşaat sahəsində çalışan Çin firmalarının minlərlə təmsilçisi iştirak etmişdir. Çin-Ərəb assosiasiyası sədrinin müavini Tsin Yunun bildirdiyi görə Çin şirkətləri Suriyada sənaye parkının yaradılmasına iki milyard dollar yatırmağa hazırlaşır. Layihə indiki mərəhələdə Çinin 150 şirkətini əhatə edəçəkdir[7]. Suriya səfirliyi qarşılıqlı mübadilə üzrə Çin-Ərəb assosiasiyası və Çinin mərkəzi Pekində olan hüquq firması 2017-ci il 4 iyulunda Suriyanın bərpası, həmçinin Çin şirkətlərinin ehtiyac duyduğu yatırım mühitinin formalaşmasına şərait yaradacaq hüquqi dəstək göstərməklə bağlı hüquqi və texniki məsələlərlə məşğul olmalı olan özəl komissiya yaradıb.
Hərbi əməkdaşlıq
redaktə1969-cu ildə Pekində olan hərbi qərargahın sədri Mustafa Tlas Çinlə silah alışı barədə razılığa gəlmişdir.[8][9] 1991-ci ildə Çin Suriyaya miniatur SRR-1 neytron reaktorunu satmışdır.[10] В 2015 году Сирия заявила о готовности отправить уран обратно в Китай, в период разоружения её химического оружия.[11]
1993 və 1996 illərdə Çin Suriyaya Ballistik raket proqramını gerçəkləşdirməyə yardım etmişdir[12][13]
19 oktyabr 1999-cu ildə Çinin Müdafiə Naziri general Çi Haotayn Suriya Müdafiə Naziri Mustafa Tlas ilə iki ölkə arasında Dəməşqdə hərbi əməkdaşlıq arasında danışıqlar aparmışdır[14].
İstinadlar
redaktə- ↑ [1][ölü keçid]
- ↑ TƏHLÜKƏSİZLİK ŞURASI Suriya ilə bağlı qətnaməni qəbul etməmişdir
- ↑ "Клинтон: России и Китаю придется объясниться перед народом Сирии". 2012-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-06.
- ↑ Чуркин: Заблокированная РФ резолюция по Сирии отражала «конфронтационный подход» Arxivləşdirilib 2012-02-04 at the Wayback Machine (rus.)
- ↑ Kassab, Dana. "Enter the Dragon". Syria Today. December 2010. İstifadə tarixi: 18 September 2011.[ölü keçid]
- ↑ "Factbox - Syria's energy sector". Reuters. 5 September 2011. İstifadə tarixi: 18 September 2011.[ölü keçid]
- ↑ [strateq.az/manshet/195841/cin-bircə-atəs-acmadan-suriyada-muharibəni-udur.html Çin bircə atəş açmadan Suriyada müharibəni udur:Çin sərmayəsi bu ölkəni işğal etməyə başlayıb – Təhlil]
- ↑ Peter Mansfield, Royal Institute of International Affairs. Information Dept. The Middle East: a political and economic survey. Oxford University Press. 1973. səh. 480. ISBN 0-19-215933-X. İstifadə tarixi: 2010-06-28.
- ↑ George Meri Haddad, Jūrj Marʻī Ḥaddād. Revolutions and Military Rule in the Middle East: The Arab states pt. I: Iraq, Syria, Lebanon and Jordan, Volume 2. R. Speller. 1973. səh. 380. İstifadə tarixi: 2010-06-28.
- ↑ "SRR-1". 2015-10-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-06.
- ↑ "Syria agrees to return highly enriched uranium to China". 2015-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-06.
- ↑ Dinshaw Mistry. Containing Missile Proliferation: Strategic Technology, Security Regimes, and International Cooperation in Arms Control. University of Washington Press. 2005. səh. 106. ISBN 0-295-98507-0. İstifadə tarixi: 2010-06-28.
- ↑ Anthony H. Cordesman. Containing Iran's military forces in transition: conventional threats and weapons of mass destruction. Greenwood Publishing Group. 1999. səh. 262. ISBN 0-275-96529-5. İstifadə tarixi: 2010-06-28.
- ↑ «China defense minister visits Israel». Arxivləşdirilib 2012-05-30 at the Wayback Machine World Tribune. Thursday, October 21, 1999