Çivırkuy körfəzi
Çivırkuy körfəzi (bur. Шэбэрхγγ булан) — Baykal gölündə yerləşən sahəsinə görə ikinci böyük körfəz. Körfəzin ərazisi Zabaykal Milli Parkı ərazisində yerləşir[1].
| Çivırkuy körfəzi | |
|---|---|
| bur. Шэбэрхγγ булан | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tip | Körfəz |
| Sahəsi | ~300 km² |
| Yerləşməsi | |
| 53°43′06″ şm. e. 109°06′51″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Akvatoriyası | |
|
|
|
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.jpg)
Ümumi məlumat redaktə
Körfəzin sahəsi 300 km²-dir Uzunluğu şimaldan cənuba 28 km, eni isə 6,1 – 14 km[2] arasında dəyişir.
Körfəz Baykalın şərq sahillərində yerləşir. Svyatoy Nos yarımadası ilə materik arasındadır. Körfəzin girəcəyndə, Malo Suxoy və Verxnee İzqolovne burunları arasında məsafə 14 km-dir. Körfəzin şimalına Bolşaya Çivırkuy çayı tökülür. Körfəzin adıda buradan meydana gəlmişdir. Əvvəllər isə adı Kurbulik olmuşdur[3]. Cənub-qərbdə kişik bir axarla Kiçik Aranqatuy gölünə birləşir. O isə öz növbəsində Böyük Aranqatuyla boğazla əlaqələnir. Gölə axan çaylar bu axarlarla körfəzlə əlaqələnir.
Körfəz dayazdır. Maksimal dərinlik 10 metri keçmir. Bu səbəbdən körfəz asanlıqla qızır (+24 °C). Bu ərazi Baykalın ən yüksək temperatur müşahidə edilən ərazisidir. XIX əsrdən etibarən körfəzi dayazıqların və dillərin formalaşması baxımından fərqlənir[4]. Cənub hissəsində, Çivırkuy bərzəxi sahilində Kulinıe bataqlığı yerləşir.
Yaşayış məntəqələri redaktə
Əsas yaşayış məntəqələri körfəzin qərb sahillərində yerləşir — Katun, Kurbulik və Monaxovo. Körfəzin şimal qərbində Bolşoy Çivırkuy çayının mənsəbində tərk edilmiş Çivırkuy qəsəbəsi yerləşir.
Buxtaları redaktə
Sahilləri olduqca parçalıdır. Bu səbəbdən çoxlu buxtaya sahibdir. Zmeyniy buxtasında termal mənbə var. Burada temperatur 38,5-45,5 °С. çatır.Mənbə bir çox xəstəliklərin dərmanıdır[5]. Körfəzə daxil olan buxtalar: Krutaya, Kroxalinnaya, Fertik, Oqnokonskaya, Zmerinaya, Sorojya.
Tökülən çaylar redaktə
Malaya Suxaya, Bolşaya Çivırkuy, Bezimennaya, İstok, Kotuy, Katun, Krestovskaya, Marşalixa, Oqonok, Molodost və başqaları.
Adaları redaktə
Çivırkuy körfəzində yerləşən adalar — Loxmatıy, Baklanıy, Elena, Qolıy, Kovrijka, Pokoyniski Kamen, Belıy Kamen[6].
Burunları redaktə
Körfəzə daxil olan burunlar:Karkasun, Krutoqubski, İrkan, Katun, Pokoyniki, Osinovski, Kurbulik, Qoryaçinski, Oqnokoyski, Fertik.
Turizm və balıq ovu redaktə
Nəqliyyat yollarından uzaqlığı və coğrafi şəraiti səbəbindən körfəz balıqlarla zəngindir. Burada çay xanısı adi durna baqlığı ovlamaq mümkündür. Balıqların çəkisi bəzən 10 kq çatır. Sənaye həcimli ov isə qadağandır. Balıq ovu ancaq həvəskarlar üçündür. Əraziyə gələn balıqçılar ancaq kiçik cığırlarla və ya çətin ərazilərdə hərəkət edən texnikalarla gələ bilirlər. Burada hansısa tikili inşa etmək qadağandır. Bu səbəbdən bura gələn balıqçılar ya gəldikləri katerlərdə qalır ya da alaçıq qurmalı olurlar.
İstinadlar redaktə
- ↑ "Baykal möcüzəsi: Çivırkuy körfəzi". 2022-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-02.
- ↑ "«Природа Байкала». Залив Чивыркуйский". 2022-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-02.
- ↑ "Чивыркуйский залив на Байкал-лето". 2009-05-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-02.
- ↑ "Фауна байкальских соров". 2014-09-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-02.
- ↑ "«Природа Байкала». источник Змеиный". 2022-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-02.
- ↑ "«Baikal Nature»: Çivırkuy körfəzi". 2014-10-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-02.