Çuprəle rayonu

Çuprəle rayonu
Çuprəle rayonu
	Чүпрәле районы
Bayraq[d]	Gerb
	54°46′ şm. e. 47°38′ ş. u.HGYO
Ölkə	Rusiya;
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	10 avqust 1930
Sahəsi	1.029,5 km²;
Saat qurşağı	Moskva vaxtı[d]; UTC+03:00;
Əhalisi
Əhalisi	20.994 nəf. (2021);
	Rəsmi sayt
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Çuprəle rayonu (tatar. Чүпрәле районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayon respublikanın qərbində yerləşir.

İnzibati mərkəzi Köhnə Çuprəle kəndidir.

Coğrafiyası

Respublikanın Bua rayonu, Çuvaşıstan Respublikası (Şemurşinski rayonu) və Ulyanov vilayəti (Surski, Mainski, Tsilninski rayonları) ilə həmsərhəddir.

Rayon mərkəzindən Qazana qədər olan məsafə 200 km-dir. Çipmunks dəmir yolu stansiyasına qədər olan məsafə 45 km-dir.

Ən böyük çayı Bezdnadır (Suranın bir qolu). Digər böyük çayları (ümumi uzunluğu 25 km-dən az deyil):

Sura hövzəsi - Böyük Yakla, Abamza. Sviyaqi hövzəsi - Tsilna, Malaya Tsilna, Bolşaya Buğa, Buqurna, Timersyanka.

Əhalisi

milli tərkib

Rayon əhalisi milliyyət baxımından qarışıqdır: tatarlar 16 231 nəfər (58%), çuvaşlar 11651 nəfər (41%), ruslar - 177 nəfər. (0,6%), digərləri - 44 nəfər^[2]^[3].

Təhsil

Rayonda 24 ümumtəhsil məktəbi və 8 natamam orta məktəb var ki, burada 4610 şagird təhsil alır. Burada 753 müəllim və tərbiyəçi çalışır. 90 nömrəli peşə məktəbi Çuprəle rayonu üçün kadr hazırlığını həyata keçirir. Bölgədə 600-dən çox uşağın müxtəlif idman növləri (hokkey, futbol, xizək, milli güləş, boks, voleybol, basketbol) ilə məşğul olması üçün idman məktəbi fəaliyyət göstərir.

Mədəniyyət

Rayonda 49 mədəniyyət mərkəzi, o cümlədən regional mədəniyyət mərkəzi və 3 avtoklub, 24 kənd mədəniyyət mərkəzi, 21 klub, 32 kitabxana, iki muzey və musiqi məktəbi fəaliyyət göstərir.

Tanınmış şəxsləri

Abdreev Şakirzyanoviç Əhmədqerey - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.

Mirqarifza Əzizov - Tatar Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Nazirlər Sovetinin sədri (1950-1957).

Usman Əliyev - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.

Zərif Əlimov - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Ziatdin Arslanov - Şöhrət Ordeni.

Pyotr Vasilyeviç Dementiyev - iki dəfə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, SSRİ Aviasiya Sənayesi naziri.

Lazar Derqunov - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.

Alexandr Mokşin - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.

Sayfixan Xabibulloviç Nafiev - keçmiş prokuror və Tatarıstan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin sədri.

Sergey Nemasev - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.

Konstantin Prokopyeviş Prokopyev, - etnoqraf, din xadimi, müəllim.

Ravil Nizamutdinov - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.

Abdulla Sabirzyanov - Sosialist Əməyi Qəhrəmanı.

Semen Artemieviç Uqanin, (1924, Mataki kəndi - 1959) - Böyük Vətən Müharibəsi iştirakçısı, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı

Nurrula Fazlaev - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Qazinur Qarifzyanoviç Xayrullin - Rusiya Qəhrəmanı.

İsmaqil Hakimov - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Pyotr Sergeyeviç Yuxvitov - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

İstinadlar

↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
↑ "О районе". 2014-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-13.
↑ "Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Республики Татарстан" (PDF). 2012-11-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-01-23.

[_f7b6b5ca17500572-1] ttps://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).

[2] "О районе". 2014-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-13.

[GKS-3] "Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Республики Татарстан" (PDF). 2012-11-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-01-23.

[1]

[2]

[3]