Özünümaliyyələşdirmə
Özünümaliyyələşdirmə — müəssisənin sadə və genişləndirilmiş təkrar istehsalı üçün vəsait mənbələri ilə bağlı müstəqil qərar qəbul etmək qabiliyyətini və ehtiyacını xarakterizə edən iqtisadi termin. Özünümaliyyələşdirmə çox vaxt müəssisənin fəaliyyətinin yalnız müəssisənin öz vəsaitlərindən (amortizasiya və mənfəət) istifadə etməklə maliyyələşdirilməsi kimi başa düşülür[1].
İqtisadi kateqoriya kimi özünümaliyyələşdirmə 1987-ci ildə SSRİ-də iqtisadi islahatlar prosesində geniş istifadə olunmağa başladı[2]. Əslində, müəssisələrin özünümaliyyələşdirməyə keçirilməsi cəhdi hələ Yeni iqtisadi siyasət[3] illərində edilib. Bununla belə, təsərrüfat idarəçiliyinin sovet dövrünün əksər hissəsində mərkəzləşdirilmiş maliyyələşdirmə prinsipi qüvvədə idi. Mərkəzləşdirilmiş maliyyələşdirmə sosialist müəssisələrinin qazandıqları vəsaitdən istifadə etməkdə müstəqil olmadığını nəzərdə tuturdu. Müəssisələrdən əldə olunan mənfəət tamamilə və ya qismən dövlət tərəfindən müsadirə edilir və sonradan sənayelər arasında, eyni sənayenin müəssisələri arasında yenidən bölüşdürülürdü[4].
1987-ci ilin yayından müəssisənin fəaliyyətinin prinsipi kimi özünümaliyyələşdirmə digər iki prinsiplə yanaşı əsas prinsiplərdən biri kimi elan edilmişdir: özünütəminat və müstəqillik. Bununla da müəssisələrin özünütəminatlılığa, müstəqilliyə və özünümaliyyələşdirməyə keçidi başlandı (üç "S" adlanan konsepsiya).
Bazar münasibətləri şəraitində dövlətdən asılı olmayaraq müəssisə və ya firmanın fəaliyyətinin prinsipi kimi özünümaliyyələşdirmə əsas məqsədlərdən biridir.
İstinadlar redaktə
- ↑ "Самофинансирование" (rus). Энциклопедический словарь экономики и права. 2012-08-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-28.
- ↑ "Реформирование экономической системы" (rus). 2012-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-16.
- ↑ Волошина В. Ю.,Быкова А. Г. Новая экономическая политика // Советский период российской истории (1917 - 1993 гг.). М.
- ↑ ЧЕРЕМИСИНА Т.П. От советского предприятия к легальной рыночной фирме (Сайт Высшей школы экономики).