Üçbaşlı qartal

Üçbaşlı qartal, saxa və dolqan folklorunda Öksökö^[1]^[2] (saxa Өксөку) — üç ayrı başa malik qartal ilə təsvir edilmiş mifik və heraldik quş.

İstifadəsi

Rusiya çarı I Mixail tərəfindən istifadə edilən üçbaşlı qartal təsviri.^[3]

Dində

Üçbaşlı qartal apokrifik Yezdranın üçüncü kitabında, baş kahin Yezdranın yuxusunda təsvir edilmişdir.

Folklorda

Çeçenistan folklorunda üçbaşlı qartal fiqurları hansısa bir qəhrəman tərəfindən öldürülən düşmən bədheybətlər kimi təsvir edilib.^[4] Personaj saxa və dolqan folklorunda "Öksökö" adlanır.^[1]^[2] Evenklərin "Toroqonay" əfsanəsində üçbaşlı qartal baş qəhrəmanın yoldaşı olur.^[5]

Heraldikada

Üçbaşlı qartal fiquru "Moness kodeksi" (təx. 1300-cü il) əsərində minnesanqer Reynmar fon Tsveterin (təx. 1200–1248-ci illər) gerbində verilib.^[6] Konrad Qrünenberqin (1492-ci il) armorialında üç ayrı başa sahib bir Reyxzadlerin təsviri var. Üçbaşlı bir quş fiquru 1530-cu illərdə orta aşağı alman dilində yazılmış "Günəşin parıltısı" əlyazmasında da təsvir edilmişdir.

Rusiya çarı I Mixailin skipetrı üçbaşlı qartal fiquru ilə bəzədilmişdi və dizaynın nümunələri Rusiya simvolikasında istifadə edilir.

Ədəbiyyatda

1911-ci ildə nəşr edilən "Lado" ədəbi antologiyasındakı ilk əsər Dimirti Verqunun "Slavyan qartalı" (rus. Славянский орел) poemasıdır. Bu poemada başların Rusiyanın yaranmasında böyük rolu olan üç irqi – qərbdəki varyaqlar, şərqdəki türklər və mərkəzdəki slavyanları simvollaşdırır.^[7]

İstinadlar

↑ ¹ ² Efremov, P. E. bestiary.us Фольклор долган (#bad_url). Novosibirsk: Institute of Archeology and Ethnography of the Russian Academy of Sciences. 2000. səh. 430.^{[ölü keçid]}
↑ ¹ ² Seroşevski, V. L. Якуты. Опыт этнографичекого исследования. Moskva: Russian Political Encyclopedia. 1993. səh. 227.
↑ Novikov, Vladimir. Русскій государственный орелъ. Мистерiя 445-лѣтней исторической эволюцiи. Paris. 1966. səh. 50.
↑ Daxkilqov İ. A., Malsaqov A. O. Сказки, сказания и предания чеченцев и ингушей. Qroznı. 1986.
↑ "Эвенки. Эвенкийские предания". bibliotekar.ru. Мифы и легенды народов России. 23 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2019.
↑ Svençiçkoy, İ. S. «Орёл» // Бидерман Г. Энциклопедия символов. Moskva: «Республика». 1996. səh. 189. 2017-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-28. ISBN 5-250-02592-7
↑ [ttp://www.perspectivy.info/misl/idea/russkie_konservatory_o_prirode_i_suschnosti_samoderzhavnogo_gosudarstva_i_vlasti_2008-10-27-11-52.htm "Репников А. Русские консерваторы о природе и сущности самодержавного государства и власти"]. perspectivy.info. «Перспективы». 27 noyabr 2008. 28 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2019.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

Vikianbarda Üçbaşlı qartal ilə əlaqəli mediafayllar var.

[dolgan-1] ¹ ² Efremov, P. E. bestiary.us Фольклор долган (#bad_url). Novosibirsk: Institute of Archeology and Ethnography of the Russian Academy of Sciences. 2000. səh. 430.^{[ölü keçid]}

[yakut-2] ¹ ² Seroşevski, V. L. Якуты. Опыт этнографичекого исследования. Moskva: Russian Political Encyclopedia. 1993. səh. 227.

[3] Novikov, Vladimir. Русскій государственный орелъ. Мистерiя 445-лѣтней исторической эволюцiи. Paris. 1966. səh. 50.

[4] Daxkilqov İ. A., Malsaqov A. O. Сказки, сказания и предания чеченцев и ингушей. Qroznı. 1986.

[5] "Эвенки. Эвенкийские предания". bibliotekar.ru. Мифы и легенды народов России. 23 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2019.

[6] Svençiçkoy, İ. S. «Орёл» // Бидерман Г. Энциклопедия символов. Moskva: «Республика». 1996. səh. 189. 2017-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-28. ISBN 5-250-02592-7

[7] [ttp://www.perspectivy.info/misl/idea/russkie_konservatory_o_prirode_i_suschnosti_samoderzhavnogo_gosudarstva_i_vlasti_2008-10-27-11-52.htm "Репников А. Русские консерваторы о природе и сущности самодержавного государства и власти"]. perspectivy.info. «Перспективы». 27 noyabr 2008. 28 aprel 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 yanvar 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]