Ümumi milli gəlir

Ümumi milli gəlir və ya ümumi milli məhsul (ing. gross national income (GNI), gross national product (GNP)) — iqtisadi əlaqələr nəticəsində yaranan (verilən və alınan) ilkin gəlirlərin saldosu nəzərə alınmaqla, rezident-vahidlər tərəfindən əldə edilən ilkin gəlirlərin cəmidir. Ümumi milli gəlir ÜDM-dən, başqa ölkələrə verilmiş və ya başqa ölkələrdən alınmış ilkin gəlirlər nəzərə alınmaqla hesablanır (əvvəllər ümumi milli gəlir ümumi milli məhsul adlanırdı)^[2]^[3].

ÜDM və ÜMG müqayisəsi

$\mathrm {GNI} =\mathrm {GDP} +{\text{Money flowing from foreign countries}}-{\text{Money flowing to foreign countries}}$

GNI — ÜMG
GDP — ÜDM
Money flowing from foreign countries — Xarici ölkələrdən pul axını
Money flowing to foreign countries — Xarici ölkələrə pul axını

ÜMG müqayisəsi (Atlas metodu), ÜDM və ÜMG
2018 Dünya Bankı (milyon ABŞ dolları)
Sıra	Ölkə	ÜMG (Atlas metodu)^[4]		ÜMG^[5]		ÜDM^[6]
Sıra	Ölkə	value (a)	a - GDP	value (b)	b - GDP	ÜDM^[6]
1		20,636,317	91,974	20,837,347	293,004	20,544,343
2		13,181,372	-426,779	13,556,853	-51,298	13,608,151
3		5,226,599	255,276	5,155,423	184,100	4,971,323
4		3,905,321	-42,299	4,058,030	110,410	3,947,620
5		2,777,405	-77,891	2,816,805	-38,491	2,855,296
6		2,752,034	-25,501	2,840,071	62,536	2,777,535
7		2,727,893	9,161	2,691,040	-27,692	2,718,732
8		2,038,376	-45,488	2,106,525	22,661	2,083,864
9		1,902,286	16,804	1,832,170	-53,312	1,885,482
10		1,665,565	-47,776	1,694,054	-19,287	1,713,341

Nominal Ümumi milli gəlir (Atlas Metodu)

Nominal, Atlas metodu — cari milyonlarla ABŞ dolları ilə (ilk 15)^[2]

Rank	2014		2013		2012		2011		2010		2009		2008		2007		2006
1	ABŞ	17.611.491	ABŞ	17.001.290	ABŞ	16.501.016	ABŞ	15.727.291	ABŞ	15.143.137	ABŞ	14.740.580	ABŞ	15.002.428	ABŞ	14.651.211	ABŞ	14.345.565
2	ÇXR	10.096.966	ÇXR	9.110.333	ÇXR	7.934.721	ÇXR	6.726.270	ÇXR	5.752.320	ÇXR	4.856.999	Yaponiya	4.835.553	Yaponiya	4.812.119	Yaponiya	4.931.413
3	Yaponiya	5.339.076	Yaponiya	5.899.905	Yaponiya	6.101.579	Yaponiya	5.775.633	Yaponiya	5.376.601	Yaponiya	4.797.984	ÇXR	4.070.860	Almaniya	3.348.291	Almaniya	3.160.529
4	Almaniya	3.853.623	Almaniya	3.809.927	Almaniya	3.754.154	Almaniya	3.801.607	Almaniya	3.662.524	Almaniya	3.588.452	Almaniya	3.601.765	ÇXR	3.283.519	ÇXR	2.685.206
5	Fransa	2.844.284	Fransa	2.869.883	Fransa	2.824.713	Fransa	2.889.304	Fransa	2.847.703	Fransa	2.831.553	Böyük Britaniya	2.904.224	Böyük Britaniya	2.835.805	Böyük Britaniya	2.645.489
6	Böyük Britaniya	2.801.499	Böyük Britaniya	2.695.974	Böyük Britaniya	2.612.525	Böyük Britaniya	2.542.593	Böyük Britaniya	2.540.957	Böyük Britaniya	2.666.939	Fransa	2.800.864	Fransa	2.576.642	Fransa	2.414.820
7	Braziliya	2.429.720	Braziliya	2.486.874	Braziliya	2.432.061	İtaliya	2.237.958	İtaliya	2.234.508	İtaliya	2.227.358	İtaliya	2.222.143	İtaliya	2.093.640	İtaliya	1.989.288
8	İtaliya	2.147.247	İtaliya	2.130.760	İtaliya	2.143.583	Braziliya	2.207.921	Braziliya	1.916.260	Braziliya	1.572.431	İspaniya	1.490.975	Kanada	1.356.017	İspaniya	1.241.641
9	Hindistan	2.027.964	Rusiya	1.981.791	Hindistan	1.892.548	Hindistan	1.755.712	Hindistan	1.555.615	İspaniya	1.519.339	Kanada	1.484.345	İspaniya	1.353.031	Kanada	1.224.994
10	Rusiya	1.930.634	Hindistan	1.952.847	Rusiya	1.823.299	Kanada	1.617.083	Kanada	1.511.465	Kanada	1.447.937	Braziliya	1.427.429	Braziliya	1.152.772	Cənubi Koreya	966.585
11	Kanada	1.785.099	Kanada	1.848.274	Kanada	1.773.264	Rusiya	1.547.010	İspaniya	1.496.363	Hindistan	1.392.779	Rusiya	1.368.593	Hindistan	1.117.463	Hindistan	941.326
12	Avstraliya	1.444.201	Avstraliya	1.514.269	İspaniya	1.396.221	İspaniya	1.455.758	Rusiya	1.425.123	Rusiya	1.318.495	Hindistan	1.229.139	Cənubi Koreya	1.091.726	Meksika	921.879
13	İspaniya	1.366.027	İspaniya	1.376.929	Avstraliya	1.359.417	Cənubi Koreya	1.125.787	Cənubi Koreya	1.053.302	Cənubi Koreya	1.037.381	Cənubi Koreya	1.118.647	Rusiya	1.079.991	Braziliya	898.063
14	Cənubi Koreya	1.365.797	Cənubi Koreya	1.298.958	Cənubi Koreya	1.232.164	Avstraliya	1.119.902	Meksika	1.026.316	Meksika	988.663	Meksika	1.074.555	Meksika	1.000.700	Rusiya	830.146
15	Meksika	1.237.533	Meksika	1.202.800	Meksika	1.167.292	Meksika	1.068.140	Avstraliya	1.025.186	Avstraliya	954.754	Avstraliya	900.062	Niderland	809.106	Niderland	753.205

Ümumi milli gəlir AQP Atlas metodu

AQP – milyonlarla beynəlxalq dollar (top 15)^[3]

Rank	2016		2014		2013		2012		2011		2010		2009		2008		2007		2006
1	ÇXR	21.366.057	ÇXR	17.966.893	ABŞ	17.091.162	ABŞ	16.596.084	ABŞ	15.802.898	ABŞ	15.121.133	ABŞ	14.494.460	ABŞ	14.791.194	ABŞ	14.585.723	ABŞ	14.140.770
2	ABŞ	18.749.688	ABŞ	17.823.200	ÇXR	16.418.959	ÇXR	15.112.256	ÇXR	13.680.536	ÇXR	12.305.378	ÇXR	11.017.654	ÇXR	10.090.052	ÇXR	8.991.462	ÇXR	7.637.790
3	Hindistan	8.594.226	Hindistan	7.292.778	Hindistan	6.699.996	Hindistan	6.179.567	Hindistan	5.794.517	Hindistan	5.314.158	Hindistan	4.783.856	Yaponiya	4.433.212	Yaponiya	4.408.333	Yaponiya	4.180.595
4	Yaponiya	5.443.842	Yaponiya	4.846.688	Yaponiya	4.844.841	Yaponiya	4.700.740	Yaponiya	4.522.723	Yaponiya	4.437.371	Yaponiya	4.192.471	Hindistan	4.376.743	Hindistan	4.138.987	Hindistan	3.658.435
5	Almaniya	4.394.786	Almaniya	4.243.163	Almaniya	4.097.775	Almaniya	3.890.009	Almaniya	3.634.151	Almaniya	3.505.460	Almaniya	3.407.922	Almaniya	3.286.644	Almaniya	3.170.077	Almaniya	3.006.891
6	Braziliya	4.175.469	Braziliya	3.809.390	Braziliya	3.651.266	Braziliya	3.474.015	Braziliya	3.293.559	Braziliya	3.157.522	Braziliya	2.953.733	Braziliya	2.836.486	Braziliya	2.724.769	Braziliya	2.603.694
7	Rusiya	3.305.725	Rusiya	3.237.388	Rusiya	3.108.506	Rusiya	3.254.184	Rusiya	3.124.400	Rusiya	2.837.672	Rusiya	2.678.150	Rusiya	2.597.648	Böyük Britaniya	2.325.258	Böyük Britaniya	2.270.766
8	İndoneziya	2.929.424	Fransa	2.655.517	Fransa	2.625.346	Fransa	2.494.655	Fransa	2.495.100	Fransa	2.381.563	Fransa	2.291.855	Böyük Britaniya	2.343.012	Fransa	2.288.657	Fransa	2.094.160
9	Fransa	2.835.242	İndoneziya	2.592.315	Böyük Britaniya	2.483.802	Böyük Britaniya	2.394.758	Böyük Britaniya	2.343.934	Böyük Britaniya	2.281.280	Böyük Britaniya	2.272.667	Fransa	2.310.555	Fransa	2.224.097	Rusiya	2.071.669
10	Böyük Britaniya	2.763.382	Böyük Britaniya	2.550.078	İndoneziya	2.436.810	İndoneziya	2.275.802	İtaliya	2.124.755	İtaliya	2.054.019	İtaliya	2.016.501	İtaliya	2.050.607	İtaliya	1.971.909	İtaliya	1.865.144
11	İtaliya	2.316.529	İtaliya	2.155.153	İtaliya	2.148.502	İtaliya	2.134.839	İndoneziya	2.106.961	İndoneziya	1.949.021	İndoneziya	1.798.541	İndoneziya	1.705.066	İndoneziya	1.568.263	İndoneziya	1.434.248
12	Meksika	2.262.919	Meksika	2.111.206	Meksika	1.939.753	Meksika	1.941.682	Meksika	1.859.264	Meksika	1.710.132	Meksika	1.597.656	Meksika	1.611.372	Meksika	1.516.236	Meksika	1.432.295
13	Türkiyə	1.907.486	Cənubi Koreya	1.696.955	Cənubi Koreya	1.652.081	Cənubi Koreya	1.627.812	Cənubi Koreya	1.568.631	Cənubi Koreya	1.506.812	İspaniya	1.492.658	İspaniya	1.508.412	İspaniya	1.447.718	İspaniya	1.346.277
14	Cənubi Koreya	1.833.914	Kanada	1.576.495	Səudiyyə Ərəbistanı	1.549.822	İspaniya	1.497.167	İspaniya	1.494.181	İspaniya	1.486.687	Cənubi Koreya	1.393.108	Cənubi Koreya	1.405.612	Cənubi Koreya	1.350.407	Cənubi Koreya	1.246.382
15	Səudiyyə Ərəbistanı	1.799.740	İspaniya	1.556.600	Kanada	1.535.440	Səudiyyə Ərəbistanı	1.488.100	Kanada	1.401.447	Kanada	1.336.646	Kanada	1.279.702	Kanada	1.313.134	Kanada	1.271.027	Kanada	1.212.200

Ümumi milli məhsul

Ümumi Milli Məhsul (ÜMM), ölkə vətəndaşlarının təmin etdiyi əməyin və əmlakın bir ildə istehsal etdiyi bütün mal və xidmətlərin bazar dəyəridir. Ümumi daxili məhsuldan (ÜDM), istehsalın coğrafi mövqeyinə əsasən istehsalın müəyyənləşdirilməsindən fərqli olaraq, ÜDM, əmlakın yerləşdiyi əraziyə görə paylanmış istehsalı göstərir. Əslində, gəliri mülk və yaşayış yerinə görə hesablayır, buna görə də adı daha az anlaşılmaz ümumi milli gəlirdir.

ÜMG, ÜDM-yə və rezidentlərin xarici investisiyalardan qazandıqları bütün gəlirlərə, xarici rezidentlər tərəfindən daxili iqtisadiyyatda qazandıqları gəlirlərə bərabər olan bir iqtisadi statistikadır.

GSMH texniki sənət səviyyəsinin keyfiyyətcə yaxşılaşması (məsələn, kompüterdə işləmə sürətinin artması) ilə malların kəmiyyət artımı (məsələn, istehsal olunan kompüterlərin sayı) arasında fərq qoymur və hər ikisini “iqtisadi artım” ın formaları kimi qəbul edir.

Bir ölkənin kapitalı və ya işçi qüvvəsi sərhədlərindən kənarda istifadə edildikdə və ya xarici bir firma öz ərazisində fəaliyyət göstərdikdə, ÜDM və ÜDM ümumi məhsulun fərqli göstəricilərini verə bilər. Məsələn, 2009-cu ildə ABŞ ÜMG 14.119 trilyon dollar, ÜMM isə 14.265 trilyon dollar olaraq qiymətləndirdi ^[7].

Ümumi milli gəlir (ÜMM) termini beynəlxalq statistikada tədricən ümumi milli məhsulu (GSMH) əvəz etmişdir. ^[8] Konseptual olaraq eyni olsa da, dəqiq hesablama metodu ad dəyişikliyi ilə inkişaf etmişdir.

İstinadlar

↑ "World Bank's Income Groups". Our World in Data. 30 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 March 2020.
↑ ¹ ² World Bank. "GNI, Atlas method". data.worldbank.org. 2016-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-23.
↑ ¹ ² World Bank. "GNI, PPP (international $)". data.worldbank.org. 2016-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-23.
↑ "GNI, Atlas method (current US$)". World Bank. 2017-07-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-07.
↑ "GNI (milyon ABŞ dolları)". World Bank. 2022-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-07.
↑ "GDP (current US$)". World Bank. 2019-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-07.
↑ Daly, Herman E. (1996), Beyond Growth. Beacon Press
↑ "Flow of Funds Accounts of the United States" (PDF). Board of Governors of the Federal Reserve System. 17 September 2010. səh. 9. 8 December 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2018.

[1] "World Bank's Income Groups". Our World in Data. 30 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 March 2020.

[nominal-2] ¹ ² World Bank. "GNI, Atlas method". data.worldbank.org. 2016-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-23.

[ppp-3] ¹ ² World Bank. "GNI, PPP (international $)". data.worldbank.org. 2016-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-23.

[4] "GNI, Atlas method (current US$)". World Bank. 2017-07-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-07.

[5] "GNI (milyon ABŞ dolları)". World Bank. 2022-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-07.

[6] "GDP (current US$)". World Bank. 2019-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-07.

[7] Daly, Herman E. (1996), Beyond Growth. Beacon Press

[8] "Flow of Funds Accounts of the United States" (PDF). Board of Governors of the Federal Reserve System. 17 September 2010. səh. 9. 8 December 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2018.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]