İbn Türk
Əbülfəzl Əbdülhəmid b. Vasi İbnü ət-Türki əl-Gili — İslam aləmində məşhur Türk riyazıyatçı alim.[1]
Mənşəyi
redaktəƏbu Məhəmməd onun kunyasıdır, ləqəbi isə İbnü ət-Türki - onun etnik mənsubiyətini (nisbə) bildirir. Bəzi ehtimallara görə xəzər əsillidir.
Bəzi qaynaqlar onun başqa ləqəbini də verir: əl-Gili, əl-Cili, lakin ən çox "əl-Huttalı" ləqəbi ilə bilinir. Lakin, ehtimal ki onun əli ilə yazılmış bir əlyazmada, əl-Gilli ya da əl-Cilli kimi qeyd edilir.
Apriori bu ləqəb üçün mənşə adı Gilan sözü hesab olunur. Belə ləğəb, doğrudan da buradan çıxan bəzi alimlər daşıyır. Lakin yenə apriori bunu həm də qumuq kəndi Gelini də hesab etmək olar.
Bu sözə orta əsr türklərində həm etnonim kimi (gilə, gülə) həm də özəl Geli ad kimi də rast gəlmək olar. Yeri gəlmişkən bu ləğəbi Əbdülhəmidin nəvəsi, onun kimi böyük alim, Əbu Bərzə b. Mühəmməd b. Əbdülhəmid ət-Türki də daşıyırdı.
Həyatı
redaktəBizdə onun həyatı və fəaliyyəti barədə arıntılı məlumat yoxdur, ancaq bilirik ki, o xəlifə Məmunun dövründə yaşayıb və yaradıb. Bizim günlərə qədər qalan onun(cəbrdən olan) "Əd-Dərurat Fi'l Muktaranat min Kibabi'l-Cəbr və'l Mukabelə" elmi əsəri 1962-ci ildə Ankarada türk və ingilis dillərinə çevrilmişdir.[2]