İdeologiya

İdeologiya — siyasət yaxud sosial təlim yaradan, hökumətin, siyasi partiyanın, sosial sinfin davranışlarına istiqamət verən siyasi, hüquqi, elmi, fəlsəfi, dini, əxlaqi, estetik düşüncələr toplusu. İdeologiyanın nəzəri hissəsində Marksist düşüncələr əhəmiyyətli yer tutur. Marks, Lenin, Gramsci, Lukacs, Frankfurt Məktəbi, Althusser kimi mütəfəkkirlərin bu mövzuda mühüm fikirləri olmuşdur. Bundan başqa, ideologiya nəzəriyyəsi ilə maraqlanan digər mütəffəkirlərin də marksizmlə qarşılıqlı (marksizmə qarşı və ya marksizm tərəfdarı) olaraq fikirlərini irəli sürmələri böyük maraq doğurmuşdur.

Etimologiyası

ideologiya sözü fransızca idéologie (tələffüz: [ideoloʒiː]) (idée - fikir; düşüncə, ologie -elm) sözündən yaranmışdır.

Idéologie sözü ilk dəfə Fransa inqilabı dövründə, Antoine Destutt de Tracy tərəfindən işlədilmişdir və ilk ictimai istifadəsi 1796-cı ilə aiddir.

Həmçinin bax

• Din
• Siyasi ideologiyalar siyahısı

Mənbə

• Alman İdeolojisi, Karl Marx, Sol yayınları
• Kapital, Meta fetişizmi bölümü, Marx.
• İdeoloji ve Ütopya, K. Mannhein
• İdeoloji ve Devletin İdeolojik Araçları, Louis Althusser, İletişim yayınları.
• İdeoloji, Terry Eagleton, Ayrıntı yayınları.
• Eleştiri ve İdeoloji, Terry Eagleton, İletişim yayınları.
• İdeoloji, Şerif Mardin, İletişim yayınları.
• İktidarın İdeolojisi ve İdeolojinin İktidarı, Göran Therborn, İletişim yayınları.
• Mühendisler ve İdeoloji, Nilüfer Göle, Metis yayınları.
• Marx'tan Foucault'ya İdeoloji, M. Barret, Sarmal yayınları.
• İdeolojinin Yüce Nesnesi, Slovaj Zizek, Metis yayınları.
• Halkevleri: İdeoloji ve Mimarlık, Neşe Gürallar Yeşilkaya, İletişim Yayınları.
• Məmmədzadə, İ. (2021). Müasir dövrdə liderlik fenomeni və ideologiyanın bəzi problemləri. “Metafizika” jurnalı, 4(4), səh.41-50