İrəməl dağı

İrəməl dağı (başq. Ирәмәл) — Cənubi Uralda hündürlüyünə görə ikinci ən böyük dağ. Zirvə Başqırdıstan Respublikası Uçalı rayonunun şimal-qərbində, Belores rayonun şimal-şərqində yerləşir. Başqırdıstanın şərqində, Cənubi Ural dağlarının ən hündür zirvəsi olan Yamantau dağı Böyük İrəməldən 53 km şimal-qərbdə yerləşir.

İrəməl
başq. Ирәмәл
Mount Iremel.jpg
Ümumi məlumatlar
Dağ silsiləsi	Ural dağları
Mütləq hündürlüyü	1582 m
Yerləşməsi
54°32′00″ şm. e. 58°50′20″ ş. u.
Ölkə	Başqırdıstan
İrəməl
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Dağ öz növbəsində iki zirvəli bir massivdir:

• Böyük İremel Qaban adlı platoyabənzər zirvə, hündürlüyü 1582,3 m;
• Kiçik İremel, hündürlüyü 1449,4 metr.

Zirvələr öz növbəsində eni 1 km, hündürlüyü 1200—1250 metr olan sahə ilə ayrılırlar.

Uzunluğu şimal-şərqdən cənub qərbə 12 km, şimal-qərbdən cənub-şərqə 8 km təşkil edir.

Dağın yaxınlığından Tıqın, Sinyak, Böyük Avnyar, Karaqayka və Tyulyuk çayları axır. Bu çaylar öz növbəsində Ağidel çayının qollarıdır. Bu çay öz başlanğıcını Avalyak silsiləsindən götürür.

Başqırdıstan Respublikası Hökumətinin qərarı ilə İrəməl dağı və Avalyak silsiləsi təbiət parkı elan edilmişdir.

Etimalogiya

Zirvənin adı olduqca qədimdir. Onun başqırd və monqol dillərinin qarışığından əmələ gəlməsi ehtimal edilir.

Başqrırd dilində səslənmə baxımında bu sözə yaxın olan sözlər vardır. Məsələn:eremelek, ereme — «bartaqlaşmış çay hövzəsi, sıx kolluqlarla və meşə ilə örtülmüş», irem — «çayın düz sahəsi». Bu deyilən sözlər ola bilsin İremel çayı ilə əlaqədardır.

Ola bilsin ki, başqırd və monqol sözlərinin birləşməsindən belə əmələ gəlsin: ir — «kişi», «bahadır» və əməl — «yəhər», yəni «bahadırın yəhəri». Elə kənardan baxanda da İrəməl dağı nəhəng yəhəri xatırladır.

Panorama

Böyük İrəməl üzərində yağış buludları.

Mənbə

• İrəməl və onun ətrafı Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine;
• Вершины Каменного Пояса: Названия гор Урала. Глава "Южный Урал" (анализ названия горы Иремель);
• İrəməl dağına virtual tur