İran–Türkmənistan münasibətləri
Türkmənistan–İran münasibətləri — Türkmənistan və İran arasındakı ikitərəfli münasibətlər. İki ölkə arasımnda diplommatik münasibətlər 1992-cü ildə qurulmuşdur. Bu andan etibarən bu ölkələr tranzit, iqtisadi və energetika sahəsindsə sıx əməkdaşlıq edirlər. İki ölkə arasında dövlət sərhəddinin uzunluğu 1148 km[1]-dir.
| Türkmənistan–İran münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Kontekst
redaktəBir-birinə yaxın ərazidə yaşayan iki xalqın uzun ortaq əlaqə tarixi vardır.
1991-ci ildə Türkmənistanəın müstəqillik əldə etməsindən sonra iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.
İkitərəfli əlaqələrin tarixi
redaktə
18 fevral 1992-ci ildə iran türkmənistanın müstəqilliyini tanımışdır. Bu andan etibarən diplomatik əlaqələr qurulmuşdur[2].
İran İslam Respublikasının Aşqabaddakı Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri Seyid Məhəmməd Musa Haşimi Qolpaeqani, İran İslam Respublikasının Marı şəhərindəki Baş konsullu isə Həssən Hüseini Maqadam Əkbərdir[3]. Tehranda isə Türkmənistanın Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfirliyi fəaliyyət göstərir. Türkmənistanın Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri Əhməd Qurbanovdur. Üstəlik Məşhəd şəhərində konsulluğu belə fəaliyyət göstərir (Konsul: Sərdarməmməd Qaracayev[4].
2007-ci ilin iyununda Türkmənistan Prezidenti Qurbanqulu Berdiməhəmmədov İrana rəsmi səfər etmişdir[5].
Ticarət
redaktə
İran Türkmənistanın Rusiyadan sonra ən böyük ticarət ortağıdır. İki ölkəni birləşdirən dəmiryolu, 1995-ci ildə 139 mln dollara başa gəlmiş qaz kəməri vardır. İran əsasən Türkmənistandan qaz alır.
İran isə Türkmənistana əsasaən avtomobil satır[6].
Türkmənistan səfirliyi
redaktəTürkmənistanın İrandakı səfirliyi (Tehran) 1992-ci ildə açılmışdır. Səfirlik bu ünvanda yerləşir: Tehran ş. Vatanpur Barati k. 34.
2008-ci ilin avqust ayında İran İslam Respublikasında Türkmənistanın fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Əhməd Qurbanovdur.
Səfirlər
redaktəAta Çarıyev (1992—1993)
Amangəldi Bayramov (1993—1999)
Murad Nəzərov (1999—2007)
Əhməd Qurbanov (2008—h.h.)
İran səfirliyi
redaktəİranın Türkmənistandakı səfirliyi (Aşqabad) 1992-ci ilin fevral ayında açılmışdır. Səfirlik aşağıdakı səfirlikdə yerləşir: Aşqabad ş. Tehran k. ev 3.
2016-cı ilin yanvar ayından etibarən İran İslam Respublikasının Türkmənistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Seyid Məhəmməd Əhmədidir.
Səfirlər
redaktəQulamrza Baqeri Moqaddam (1995)
Seyid İbrahim Derazqisu (2001—2004)
Qulamrza Ənsari (2004—2007)
Məhəmmədrza Fərqani (2007—2010)
Seyid Məhəmməd Musa Haşimi Qolpaeqami (2010—2016)
Seyid Məhəmməd Əhmədi (2016-h.h.)
Mədəni-humanitar əməkdaşlıq
redaktəİranın ali təhsil mərkəzlərində türkmənistanlı tələbələr təhsil alır. Sərgilər, musiqi qrupları və sənətkarların turları, türkmən və iranlı alimlərin iştirakı ilə beynəlxalq konfranslar təşkil edilir. 2014-ci ildə Türkmənistanda İran mədəniyyət günləri keçirilmişdir[7].
İstinadlar
redaktə- ↑ "The World Factbook". 2012-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-17.
- ↑ "Diplomatik əlaqələr". 2014-06-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.
- ↑ "Türkmənistandakı səfirlik". 2014-06-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.
- ↑ "Туркменистан за рубежом". 2015-05-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.
- ↑ "Начинается первый официальный визит Гурбангулы Бердымухаммедова в Иран". 2014-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.
- ↑ "«Иран Ходро» поставит 100 спецмашин для Службы дорожного надзора полиции Туркменистана". 2014-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.
- ↑ "Türkmənistanda İran mədəniyyət günləri açılmışdır". 2014-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-18.