İran körfəzi neft və qaz hövzəsi

Asiyada neft hövzəsi

İran körfəzi neft və qaz hövzəsiQətər, Bəhreyn, Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt, İraq, İran, Oman, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, qismən TürkiyəSuriyanın ərazisində yerləşən bir neftqaz hövzəsidir. Neft və qaz hövzəsinin sahəsi 1,43 milyon km²-dir. İlk neft yatağı (Mescidi-Süleyman) 1908-ci ildə, qaz (Pars) - 1965-ci ildə kəşf edilmişdir. Fars körfəzində 300-ə yaxın neft və qaz yatağı müəyyən edilmişdir ki, onlardan 13-ünün 1 milyarddan 10 milyard tona qədər, 40-ının isə 100 milyondan 1 milyard tona qədər neft ehtiyatı vardır.

Fars körfəzi neft və qaz hövzəsinin əhəmiyyətli bir hissəsi Ərəbistan yarımadasında yerləşir, sonra şimal-şərqdən Fars körfəzinə və Zaqros dağ silsiləsinin cənub-qərb yamacına qədər uzanır. Bu hövzə İran, İraq, Suriya, Türkiyə, İordaniya, Səudiyyə Ərəbistanı, Küveyt, Qətər, Bəhreyn, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Omanda yerləşir.

Hövzənin sxemi. İri neft yataqları yaşıl dördbucaqla, qaz yataqları qırmızı dördbucaqla işarələnmişdir.

Quruda ən böyük neft yatağı Əl-Qəvar (Səudiyyə Ərəbistanı), dənizdə isə Safaniyə-Xəfanidi (Səudiyyə Ərəbistanı).

Quruda ən böyük qaz yataqları Əl Qavar (Səudiyyə Ərəbistanı) və dənizdəki Şimal Qübbəsi / Cənubi Pars (Qatar, İran).

Neft və qaz hövzəsi bölünür

redaktə

1. Bəsrə-Küveyt bölgəsi Küveytİraqın cənubundadır. Əsas neft yataqları - Burqan, Ar-Rumayla, Lulu-İsfəndiyar, Safaniya-Xafci, Azadeqan, Dəşti-Abadan, Qərbi Kurna, Məcnun və s. Küveytin bütün neft və qaz ehtiyatları və İraqın ehtiyatlarının 70% -i bu ərazidə yerləşir.

2. Mesopotamiya bölgəsi - İraq, qismən SuriyaTürkiyə ərazisini əhatə edir. Əsas neft yataqları Kərkük, Şərqi Bağdad və s. İraq ehtiyatının 30% -i bu ərazidədir.

3. Önzaqros - İranın cənub hissəsi. Əsas neft yataqları Ahvaz, Ferdos, Novvruz, Marun, Qeçsarandı. Əsas qaz yataqları Cənubi Pars, Assaluye, Şimal Pars, Pazanundu və s. İranın bütün neft və qaz ehtiyatlarının 98% -i bu ərazidə yerləşir.

4. Hasa bölgəsi - Səudiyyə Ərəbistanının şərq hissəsidir. Əsas neft yataqları Əl-Qəvar, Abkaik, Berri, Manifa, Katif, Duxan və s. Səudiyyə Ərəbistanının neft və qaz ehtiyatlarının 90% -i bu ərazidə yerləşir.

5. Fars körfəzinin şərq bölgəsi - Omanın şimal hissəsi, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, QətərBəhreyn daxildir. Əsas neft yataqları Əl-Zakum, Murban-Bab, Fatehdi. Əsas qaz yataqları Şimal Qübbədi. Bu ərazidə BƏƏQətərin bütün ehtiyatları, Səudiyyə Ərəbistanının ehtiyatlarının 10% -i yerləşir.

6. Hadramaut bölgəsi - Yəmən və cənub Oman ərazisi daxildir. Əsas yataqları Marmud, Alam, Cəlmud və digərləridir.

7. Suriya səhrası rayonu (Palmira) - Suriyanın şərq hissəsinin ərazisi və İraqın Ənbar əyaləti. Əsas yataqları Akkas (İraq), Rişa (İordaniya) və digərləridi.

Əhəng daşı suxurlarının əksəriyyəti neft yataqları ilə zəngindi. Bu silsiləsinin cənub-şərqində perm dövrü qum daşlarında neftlə zəngin Qaba yataqları (Saleh-Nahayda, Karn-Alam və s.) aşkar edilmişdir.

İstinadlar

redaktə
  • H. П. Голенкова. "Персидского залива нефтегазоносный бассейн" / Горная энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. Под редакцией Е. А. Козловского. 1984—1991.
  • Высоцкий И.В., Высоцкий В.И., Оленин В.Б. Нефтегазоносные бассейны зарубежных стран - М.: Недра, 1990. - 405 с. 294-305