İriçiçəkli abeliya

İriçiçəkli abeliya (lat. Abelia × grandiflora) — bitkilər aləminin fırçaotuçiçəklilər dəstəsinin doqquzdonkimilər fəsiləsinin abeliya cinsinə aid bitki növü.

İriçiçəkli abeliya
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Campanulids Dəstə: Fırçaotuçiçəklilər Fəsilə: Doqquzdonkimilər Yarımfəsilə: Linnaeoideae Cins: Abeliya Növ: İriçiçəkli abeliya
Beynəlxalq elmi adı
Abelia ×grandiflora Rehder, 1900 Abelia grandifolia Villarreal, 2000
Şəkil axtarışı ITIS   182382 NCBI   105883

Təbii yayılması

Çin, Himalay dağlarında geniş yayılmışdır. Abeliya Qafqazın Qaradəniz sahilində açıq sahədə yaxşı bitir.

Botaniki təsviri

Həkim Abel növə Abeliya chinensis anlayışını vermişdir. Hündürlüyü 180 sm-dək olan koldur, budaqları uzun, çox vaxt sallaq, yarpaqları kiçik, üzbəüz oturaq, tünd-yaşıl, enli-lansetvaridir. Nazik, uzun, sallaq zoğları cavan yaşda çəhrayı rəngdə olur. Çiçəkləri ətirli, iri, beş ləçəkli, bitişik, yarpaqların qoltuğundan çıxan salxım çiçək qrupuna yığılmışdır. Çiçəkləri ağ, güclü xoş qoxuludur. Çiçəkləmə vaxtı yazın əvvəlindən yayın axırınadək davam edir.

Ekologiyası

Günəşli, işıqlı, zəif turşulu çimli, yarpaqlı, torflu, qum və çürüntülü torpaqlarda bitir. Yayda bol suvarılır, mineral və üzvi gübrələr verilir. Nəmişli quma əkilən, uzunluğu 5 sm olan yaşıl qələmlərlə və toxumlarla çoxaldılır.

Azərbaycanda yayılması

Mərkəzi Nəbatat Bağında introduksiya olunmuşdur. Azərbaycanda Bakı, Gəncə, Lənkəran və b. şəhər və rayonlarda mədəni şəraitdə becərilir.

İstifadəsi

Tək və qrup əkinlərində, qazonların ətrafının bəzədilməsində istifadə olunur. Cavan bitkilər gözəl kola çevrilir və həmin yayı çiçəkləyir.