İskəndərun, qədimdə Aleksandretta[3] ((q.yun. Αλεξανδρέττα), Türkcə mənası "Kiçik İskəndəriyyə"; Ərəbcə: لواء اسكندرون, Lue İskəndərun, mənası İskəndərun Taboru) — Türkiyənin Hatay vilayətində 15 şəhərdən biridir.

İskəndərun
İskenderun
36°35′14″ şm. e. 36°10′24″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi
  • 247 km²
Mərkəzin hündürlüyü 4 ± 1 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 251.682 nəf. (2022)[2]
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi 31
Digər
iskenderun.bel.tr
Xəritəni göstər/gizlə
İskəndərun xəritədə
İskəndərun
İskəndərun
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

E.ə. 333-cü ildə Böyük İsgəndərin İssos şəhəri yaxınlığlnda qazandığı zəfərdən sonra Alexandreya adı ilə qurulmuşdur. Bu şəhər qurulmazdan qabaq burada Miriandos adında bir Finikiya şəhəri mövcud idi. Makedoniya çarı Böyük İsgəndərin, İran şahı III Daraya qarşı İsos vadisində üstünlük yaratması ilə əsası qoyulan bu şəhər sahib olduğu coğrafi önəmin səbəbi ilə tarixdə bir çox dəfə işğala uğramışdır.

Selevkilərdən romalılara, ardından 395-ci ildə Şərqi Romanın bir hissəsi olmuş, VIII ortalarında xilafətin, 1516-cı ildə Məmlük imperiyasının tərkibinə keçmiş, 1517-ci ildə Yavuz Sultan Səlimin Misir səfəri zamanında baş verən Mərcidabık döyüşü ilə də Osmanlı imperiyasının bir hissəsi olan İskəndəruna Birinci Dünya müharibəsində Birləşmiş Krallıq və ardınca Fransa nəzarət etmişdir. 1938-ci ilə qədər Fransız himayəsində Suriyanın bir sancağı olaraq qalmışdır.

5 iyul 1939-cu ildə Türk Ordusunun İskəndəruna girməsi ilə, İstiqlaliyyət hərəkatının təməl daşı atılmışdır.

İskəndərun, Türkiyənin tərkib hissəsi olduqdan 1974-cü ilə qədər olan dövrdə olduqca kiçik bir qəsəbə olmuşdur. 1974-cü ildə istehsalata başlayan Türkiyənin üçüncü Dəmir-polad Fabriki, şəhər yaşayışına böyük canlılıq gətirmişdir. Həmçinin, şəhərdə superfosfat fabriki, bitki yağı, yem, un, konserv məhsulları, tomat, toxunma məmulatları, çəltik, avto-ehtiyat hissələri və s. üzrə fabrika və zavodlar vardır. Boru xətti ilə Batmandan gələn benzin, İskəndərun Limanında dəniz yolu ilə Mersinə göndərilir. Limanda Dəmir-Polad və Superfosfat fabriklərinin gəmiləri, NATO-ya bağlı bir gəmi və dəmiryolu stansiyası mövcuddur. Türkiyənin dördüncü böyük limanı İskəndərun Limanının illik yükgötürmə qabiliyyəti 8,7 milyon tondur.

Şəhər ərazisində təbii plyajlar və yaylaqlar mövcuddur. Bu gün İskəndərun Türkiyənin qabaqcıl şəhərlərindən biri olub, xüsusilə sənaye, dəniz ticarəti və turizm işlərində sürətlə güclənən bir şəhərdir.

İstinadlar redaktə

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 GEOnet Names Server. 2018.
  2. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=en.
  3. Александретта // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 225.