Şərəfxanlı məhəlləsi
Şərəfxanlı məhəlləsi — Gəncə şəhərinin məhəllələrindən biri. "Gəncənin tarix yaddaşı" kitabının müəllifi Fərrux Əhmədova görə məhəllənin XIV ya da XVI əsrdə yaradıldığı ehtimal olunur.[1]
Haqqında
redaktəŞərəfxanlı məhəlləsi Şəhristanın hüdudlarında salınıb. Şimaldan Şaxsöyən və Noraşen, qərbdən Quru qobu, Aşağı Qaraməmmədli, Tapqışlaq, cənubdan Qazaxlar, Şabanlı, Xan bağı, şərqdən isə Ozan və Qaramanlı məhəllələri ilə əhatələnib. Məhəllənin yaranması ilə bağlı bir neçə fərziyyə mövcuddur. Bəzi mənbələrə görə məhəllənin keçmiş sakinləri Teymurləngin qız nəvəsi, Çingiz törəməsi Şərəf xanın nəslindən olublar.[2] Belə olduğu halda məhəllənin salınma tarixi XIV əsrə ola bilər. Başqa ehtimallara görə isə məhəllənin adı XVI əsrin ikinci yarısında Naxçıvan hakimi olmuş Şərəf xanın adı ilə bağlıdır. O, gəncəli İmamqulu xan Ziyadoğlu, irəvanlı Tomax Əliqulu xanla birlikdə osmanlı qoşunlarına qarşı mübarizə aparıb məğlub olmuşdu.[3] Ehtimal ki, Naxçıvandakı mülkünü itirdikdən sonra Şərəf xan öz tirəsi ilə birlikdə Gəncədə məskən salmışdır. Üçüncü bir ehtimala əsasən isə məhəllə Səfəvi-Osmanlı müharibələri zamanı İrəvan vilayətinin Şuragəl mahalındakı Şərəfxana mülkündən (Gözəldərə yaxınlığında)[4] Gəncəyə köçmüş tayfanın adı ilə adlandırıla bilər.[1]
XX əsrin əvvəllərində Şərəfxanlı məhəlləsində 556 nəfər əhali yaşayıb. Əsas məşğuliyyətləri bağçılıq, üzümçülük, qoyunçuluq olub. Məhəllədə Şərəfxanlı məscidi var. Şərəfxanlılar Gəncə şəhərində bugünkü N.Nərimanov, Səfəvilər, H.Z.Tağıyev küçələrində Mollacəlilli və Çələbilərlə qarışıq yaşayırdılar. 1905-ci il erməni-müsəlman qırğınında Gəncə çayının sol sahilinə köçən Şərəfxanlılar bir müddət qapılarda kirayənişin, bəzi ailələr tanışlarının, qohumlarının evində yaşadılar. 1906-cı ildə yaradılmış Gəncə Müsəlman Xeyriyyə Cəmiyyətinin köməkliyi sayəsində onlar Şahsevənlər məhəlləsinin günbatan hissəsində boş torpaq sahəsi alıb ev tikdilər. Burda içməli suyun olmaması üzündən onlar nə heyvandarlıq nə də əkinçiliklə məşğul ola bilmirdilər. İçməli suyu Şahsevənlər kəhrizindən gətirirdilər. Şərəfxanlı məhəlləsinin qərb hissəsində heyvandarlıqla məşğul olmağa qismən şərait var idi. Bu “Quru qobu” adlanan susuz boş torpaq sahəsi idi. Gəlmə əhali dabbaqlıq, şərabçılıq və xırda ticarətlə gün keçirirdilər.[5]
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 Fərrux Əhmədov. Gəncənin tarix yaddaşı. Bakı: Şirvannəşr. 1998. səh. 201-202.
- ↑ Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. II. Tiflis: Тип. Главного Управления Наместника Кавказского. 1868. səh. 596.
- ↑ Oruc bəy Bayat. Книга Орудж-Бека Баята. Bakı: Yazıçı nəşriyyatı. 1988. səh. 89-90, 94-95.
- ↑ Акты, собранные Кавказской археографической комиссией. VI, I hissə. Tiflis: Тип. Главного Управления Наместника Кавказского. 1874. səh. 893.
- ↑ Hamlet Allahverdiyev. "Gəncənin Şərəfxanlı məhəlləsi". ganca.org. 4 noyabr 2013. 2022-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 fevral 2020.