Şərq dirçəyi

Şərq dirçəyi
Şərq dirçəyi
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Asterids Klad: Lamiids Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Dalamazkimilər Yarımfəsilə: Ajugoideae Triba: Ajugeae Cins: Dirçək Növ: Şərq dirçəyi
Beynəlxalq elmi adı
	Ajuga orientalis L., 1753;
NCBI	1132401
EOL	5372974

Şərq dirçəyi (lat. Ajuga orientalis) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dirçək cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Siciliyadan İranın şimal-qərbinə qədər yayılmışdır.^[2]

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü (7) 10-30 sm, gövdəsi düz və yaxud əyilib qalxan, sadə, yumşaq yuna oxşar tükü olan çoxillik ot bitkisidir. Kökətrafı yarpaqları bitkinin çiçəkləmə dövrünə qədər qalandır, uzunsov-ellipsvaridir, qısa saplağa pazşəkilli daralandır, kənarları dairəvi-dişlidir. Gövdə yarpaqları azdır, demək olar ki, oturaqdır; çiçək altlığı yarpaqları enlidir, oturaqdır, gövdə həcmini artırandır, yumurtaşəkilli, enli-ellipsvari və yaxud əksinə, yumurtaşəkillidir, iri dişli və ya bölünmüş formadadır, aşağı hissədə tam kənarlıdır, adətən çiçəkləri ötüb keçir. Çiçək köbəsi çoxçiçəklidir, çox vaxt gövdənin demək olar ki, əsasından başlayan sünbülşəkilli çiçək qrupunda yerləşmişdir. Tacın uzunluğu 13-16 mm-dir, mavi rəngdədir. Fındıqlar xırda olub, uzunluğu 2 mmdir, torvari-qırışlıdır. Aprel ayında çiçəkləyir, aprel-iyul (avqust) aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanın bütün rayonlarında, ovalıqdan subalp qurşağına qədər yayılmışdır.

Yaşayış mühiti

Otlu yamaclarda, çəmənlərdə, meşə və kolluqlarda, əkinlərdə alaq kimi, sahələrdə, bağ və bostanlarda rast gəlinir.

Sinonimləri

- Ajuga orientalis var. aenesia Heldr.
- Ajuga orientalis subsp. aenesia (Heldr.) Pithos & Damboldt
- Ajuga orientalis var. condensata Boiss.
- Ajuga orientalis var. orthosiphon K.Koch
Bugula obliqua Moench
Bugula orientalis (L.) Mill.
Bulga orientalis (L.) Kuntze^[3]

İstinadlar

↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 561.
↑ Şərq dirçəyi:Plants of the World Online saytında takson barədə məlumat. (ing.)
↑ Şərq dirçəyi:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)

Həmçinin bax

[_5bc93de318fc0cff-1] Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 561.

[2] Şərq dirçəyi:Plants of the World Online saytında takson barədə məlumat. (ing.)

[3] Şərq dirçəyi:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)

[1]

[2]

[3]