Şarvili bayramı
Şarvili bayramı — Ləzgi xalq qəhrəmanlıq dastanının qəhrəmanı Şarviliyə həsr olunmuş hər il keçirilən bayramdır.
| Şarvili bayramı | |
|---|---|
 Mahaçqalada Şarvili abidəsi | |
| Növ | Ləzgi milli bayramı |
| Başlayır | Qriqorian təqvimi ilə iyun ayının son şənbəsi |
Epos
redaktə"Şarvili" dastanı, qəhrəmanının yaşadığı dövrdən, yəni eramızın III əsrindən etibarən formalaşmağa başladı. O vaxtdan bəri yeni əfsanələrlə, Şarvilinin qəhrəmanlıqlarından bəhs edən folklorlar geniş yayılır. Beləliklə, eposun bütün tərkibi 20 nağılla təmsil olunur. Dastanda çox güclü fiziki qabiliyyətlərə malik ləzgi qəhrəmanı Şarvilinin hərbi şücaətlərindən bəhs edilir.
Bayram
redaktəBayram 2000-ci ildən hər il iyunun son şənbə günü keçirilir. Daimi şənlik yeri epos qəhrəmanının kiçik vətəni Axtı kəndidir. Bayramın təşkili və keçirilməsinə İmam Yarəliyevin rəhbərliyi ilə respublika təşkilat komitəsi rəhbərlik edir. Bayramın keçirilməsi təşəbbüsü İmam Yarəliyev və Rizvan Rizvanova məxsusdur.[1] Bayram günlərində kəndin küçələri rəngli lövhələr, plakatlar, bayraqlar ilə bəzədilir. 2010-cu ildə kəndin bayram bəzəyinə yerli rəssam Kamil Şərifəliyev rəhbərlik etmişdir.[2]
Bayramın başlanğıcı
redaktəAxtıya Cənubi Dağıstan və Şimali Azərbaycanın bələdiyyə rayonlarının nümayəndə heyətlərinin tərkibində, həmçinin Dağıstanın digər yerlərindən, Rusiya Federasiyasının digər təsisatlarından və xaricdən özəl olaraq minlərlə qonaq gəlir. Qonaqlar səhər saat 9-dan gəlməyə başlayırlar. Onları Axtı rayonunun girişində milli geyimli müğənnilər və rəqqaslar, qara plaşlı atlılar, bələdiyyə məmurları başda olmaqla gül-çiçəkli uşaqlar qarşılayır. Qonaqlar Axtı kəndindən Kelezxev dağına piyada gedirlər. 2010-cu ildə yerli yol polisi idarəsi bayrama gəlmiş qonaqlar üçün ayrılmış 2000-dən çox avtomobili qeydə alıb. Ümumilikdə 10 mindən çox qonaq toplanır ki, bu da kəndin özünün əhalisinin 2/3-ni təşkil edir.[2]
Kelezxev dağına qalxmaq
redaktəBayramın əsas simvollarından biri Kelezxev dağına qalxmaqdır. Rəvayətə görə, "məğlubiyyəti bilməyən" milli qəhrəman Şarvilinin qılıncı məhz orada saxlanılır. 2009-cu ildə Şarvilinin zəfər abidəsi bu dağda ucaldılıb. Vanq Maqulenin tarixi məhəlləsindən 222 pilləli bir pilləkən ona aparır. Şənliklərin baş qəhrəmanı Şarvili rolunu ifa edən al-əlvan geyimli və böyük qılınclı aktyordur. Bir qayda olaraq ləzgi və rus dillərində vətənpərvər çıxışlar edilir. Dağa qalxmaq ləzgi xalqının öz yolunda çətinliklərdən və maneələrdən keçərək, birləşərək ümumi məqsədə - doğma yurdunun dirçəlməsinə necə yüksəldiyini simvollaşdırır.[1] Axtıda xüsusilə qatı dindar olan insanların müəyyən qrupu Şarvilinin zəfər abidəsinin Cümə məscidindən yüksəkdə yerləşməsindən narazıdırlar.[3]
Maraqlı faktlar
redaktəİlk olaraq Axtıda Kelezxev dağı zirvəsində Şarvilinin abidəsinin ucaldılması nəzərdə tutulurdu. Lakin uzun ictimai müzakirələrdən sonra Axtının mərkəzində simvolik xatirə rotundasının yaradılması qərara alınıb. Süleyman-Stalski rayonunun Novo-Maka kəndi yaxınlığındakı təpədə, ləzgi qrupunun məskunlaşdığı bələdiyyə rayonlarını birləşdirən yol ayrıcında Şərvilinin abidəsinin ucaldılması haqqında qərar verilib.[1]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 "Праздник «Шарвили» 2009 — газета Черновик". 2014-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-21.
- ↑ 1 2 "Проведение праздника Шарвили в 2010 году — газета Дагестанская правда". 2014-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-24.
- ↑ "Проведение праздника Шарвили в 2011 году — газета Черновик". 2014-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-05-21.
Xarici keçidlər
redaktə- Ответ скульптора памятника Шарвили на информационное письмо Имама Яралиева — газета Черновик
- Проведение праздника Шарвили в 2007 году — газета Черновик[ölü keçid]
- Проведение праздника Шарвили в 2008 году — газета Дагестанская правда
- Проведение праздника Шарвили в 2009 году — газета Дагестанская правда