Şeyx Tusi

Şeyx Tusi
Şeyx Tusi
	Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Həsən ət-Tusi
Doğum tarixi	oktyabr 995
Doğum yeri	Tus, İran
Vəfat tarixi	7 dekabr 1067 (72 yaşında)
Vəfat yeri	Məscidi Tusi, Nəcəf, İraq
Vətəndaşlığı	Abbasilər;
Milliyyəti	Fars
Elm sahəsi	İslam
Elmi rəhbəri	Nəcəf elmi mərkəzi
Tanınmış yetirmələri	İshaq b. Bəbaveyh-i Qumi ; Əbu Səlah-i Xələbi ; öz oğlu Əbu Əli Tusi və b.
Tanınır	Şeyx Tusi

Şeyx Tusi (fars. شیخ توسی‎) (tam adı: Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Həsən ət-Tusi (fars. ابوجعفر محمد بن حسن توسی‎; d. HQ. Ramazan 385/ M. Oktyabr 995, Tus, İran — ö. HQ. 22 Məhərrəm 460/ M. 7 dekabr 1067, Nəcəf, İraq) — fars əsilli islam alimi. HQ. V əsrin Şiə-Cəfəri məzhəbinin məşhur ilahiyyatçı alimi.

HəyatıRedaktə

Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Həsən ət-Tusi oktyabr 995-ci ildə Tus şəhərində kasıb bir ailədə dünyaya gəlmişdir. 1017/1018-ci ilə qədər bu şəhərdə yaşamışdır. 7 dekabr 1067-ci ildə Nəcəf şəhərində vəfat etmiş və vəsiyyətinə əsasən bu şəhərdəki evində dəfn olunmuşdur. Dəfn olunduğu ev sonradan Tusi məscidi'nə çevrilmişdir.

TəhsiliRedaktə

Tus şəhərində yaşadığı 995–1017/1018-ci illərdə müqəddimə elmlərindən dərs demişdir.^[1] Təhsilini davam etdirmək məqsədilə 1017/1018-ci illərdə Bağdada köçmüşdür.^[2] 1017/1018–1022/1023-cü illərdə Şeyx Müfiddən dərs alır və müctəhidlik dərəcəsinə çatır. Sonra müəllimi Şeyx Müfidin məsləhəti ilə "Təhzibul Əhkam" əsərini yazır.^[3] Bu əsər sonradan Şiə məzhəbinin ən məşhur dörd əsərindən birinə çevrilir.

MüəllimləriRedaktə

TələbələriRedaktə

Bir çox tələbələr yetişdirmişdir. Onlardan bəziləri:

İshaq ibn Bəbaveyhi Qumi
Əbu Salehi Xələbi
oğlu, Əbu Əli Tusi
Şəhraşubi Mazandarani
Əbdülcabbar ibn Abdullah əl-Qəməri Razi
Məhəmməd ibn Həsən Fətal
Kəraçi
Hüseyn ibn Fəthi Cürcani
Cəfər ibn Əli Hüseyni
Nasir ibn Rza Ələvi və b.

^[4]

Dini fəaliyyətiRedaktə

1055-ci ildə Səlcuq sultanı Toğrul bəy Bağdada hücum etmişdir. Hücum zamanı bir çox şiə məhəllələri yağmalanmışdır. Şahbur ibn Ərdəşir'in kitabxanası yandırılmışdır. Talan 1059/1060-cı ilərə kimi davam etmişdir. Bu hadisələr zamanı bir neçə dəfə Şeyx Tusinin yazdığı kitablar və kitabxanası şəhər meyanına daşınaraq yandırılmışdır. 1057/1058-ci ildə Tusinin evi də yağmalanmış və bütün əsərləri yandırılmışdır. Bütün bu hadisələrdən sonra Şeyx Tusi Bağdad şəhərindən köçmək qərarına gəlmişdir. 1056/1057-ci ildə Nəcəf şəhərinə köçmüşdür. Nəcəfdə ömrünün qalanını İslamı tədris etməklə keçirmiş və burada hələ də mövcud olan böyük şiə tədris müəssisəsinin əsasını qoymuşdur. ^[5]