Şişbaşlı eliya
Şişbaşlı eliya-(lat. Aelia acuminata L.) Buğumayaqlılar tipinin Yarımsərtqanadlılar və ya Taxtabitilər dəstəsinə aid olan növ
| Şişbaşlı eliya | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Xarici quruluşu
redaktəBədəni uzunsov olub, öndən üçbucaq şəklindədir. Bel qabağı eninə basıqdır. Uzununa 3 ədəd qabırğa şəkilli çıxıntı uzanır. Rəngi bozumtul – sarıdır. Xortumu dal ayaqlarının əsasına kimi uzanır. Orta və dal budlarının qurtaracağına yaxın yerində iki qara nöqtə vardır. Uzunluğu 7–10 mm-dir.
Həyat tərzi
redaktəBu növ Azərbaycan şəraitində bağlarda, meşələrdə, kolluqlarda, taxıl zəmiərinə yaxın olan müxtəlif bitki topalarının altında və bəzən də biçilmiş sahələrdə, küləş və s. bitki töküntülərinin altında qışlayır. Havanın orta temperaturu 10 – 120 olduqda bunlar qışlama yerlərindən çıxır, vəhşi, mədəni və digər dənli bitkilərlə qidalanır. Bunların qışlamadan çıxma dövrü martın ikinci ongünlüyünün başlanğıcında olur. Bu taxtabiti aprel və may aylarında bir dəfədə 12 ədəd, mövsümdə isə cəmi 60 – 70 yumurta qoyur. Bunlar öz yumurtalarını əksərən taxılların torpağa yaxın gövdəsi üzərinə və yarpağın gövdəyə birləşən yerinə qoyurlar. Yumurtanın inkişafı 7 – 10 gün davam edir. Yumurtadan çıxan sürfələr I yaşdan sonra fəallaşır. Dənli bitkilərin üzərinə yayılaraq yarpaq, əksər hallarda isə sünbüllər üzərində qidalanır. Şişbaşlı eliyanın yumurtalarını təbii şəraitdə onundüşməni olan yumurtayeyən minici kütləvi surətdə yoluxdurur və məhv edir. Şişbaşlı eliyanın sürfələri öz inkişafı dövründə 5 dəfə qabıq dəyişir və 35 – 40 gündən sonra qanadlı formaya keçir. Bu növ Azərbaycan şəraitində ildə bir nəsil verir. Məhsul yığılandan sonra yeni nəslin fərdləri qişlama yerlərinə uçur və qışlamaya hazırlaşır.
Yayılması
redaktəAzərbaycanın düzən, dağətəyi və dağlıq rayonlarında geniş yayılmış növdür.