Şimpanze
| Şimpanze | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Adı şimpanze | ||||||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
| Elmi adı | ||||||||||||||||||||
| Pan Oken, 1816 | ||||||||||||||||||||
| Növləri | ||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
| Areal | ||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||
|
|
Şimpanze (lat. Pan) — Primatlar dəstəsinin Hominidlər fəsiləsinə aid insanabənzər meymun cinsi. Bu cinsin iki növü yaşayır, adi şimpanze (Pan troglodytes) və cırtdan şimpanze, bonobo (Pan paniscus).
Şimpanze yeganə heyvandır ki, özünü güzgüdə tanıya bilir. Son dövrlər aparılan araşdırmalar göstərir ki, ölən sevgilisinin, ailə üzvünün yasını tutmaq, ölümün nə olduğunu anlamaq kimi hisslər tək insanlara xas deyil və şimpanzelər də ailələrindən, sevdiklərindən biri öldüyü zaman göz yaşı tökərək, "yas" saxlayırlar. Şimpanzelər sevdikləri ilə cinsi əlaqə zamanı tumar çəkmələri ilə də araşdırmaçıların diqqətini çəkib.
Kamerundakı "Sanaqa-Yonq" parkında 40 yaşında ürək çatışmazlığından ölən "Dorothy" adlı şimpanzeninin dəfn mərasimində digər şimpanzelər insan kimi iştirak ediblər. Şimpanzelər insanlar kimi bir-birlərinə sarılıblar və səssizcə bir-birlərinə təsəlli verməyə çalışıblar. Parkın gözətçilərindən biri "Dorothy" adlı ölən şimpanzeni əl arabasında dəfn yerinə aparıb, digər şimpanzelər də sıra ilə arxadan gəliblər.
SinonimləriRedaktə
Troglodytes E. Geoffroy, 1812 (preoccupied); Mimetes Leach, 1820
TheranthropusBrookes, 1828
ChimpanseeVoight, 1831
AnthropopithecusBlainville, 1838
HylanthropusGloger, 1841
PseudanthropusReichenbach, 1862
EngecoHaeckel, 1866
FsihegoDePauw, 1905