Şmidt dağlaləsi
Şmidt dağlaləsi (lat. Tulipa schmidtii) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinin zanbaqkimilər fəsiləsinin dağlaləsi cinsinə aid bitki növü.
Şmidt dağlaləsi | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Şmidt dağlaləsi |
||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
||||||
|
Arealı redaktə
Cənubi Qafqazın cənub-şərqindən İranın şimal-qərbinə qədər yayılmışdır.[1]
Botaniki xarakteristikası redaktə
Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı iri, yumurtavari, 2,5–5 sm diametrində, nazik dərivari, qonur və ya qəhvəyi-qonur qınla örtülmüşdür. Gövdə 25–50 sm hündürlükdədir. Yarpaqlar 6–10 ədəd göyümtül, aşağıdakılar enli, uzunsov, yuxarıdakılar neştərvari və ya dar- neştərvari, uzundur. Çiçəkləri iri, 7 sm-ə qədər uzunluğunda; yarpaqcıqları qırmızı, əsasında daxildən qara, sarı-haşiyələnmiş, rombvari ləkəlidir; xarici hissədəkilər enli, uzunsov və ya deltavari bir qədər daxildəkindən uzundur. Erkəkcik çiçəkyanlığından qısadır; tozcuğu sarı, qutucuq 4 sm -ə qədər uzunluqda, 2–2,5 sm enindədir.
Çoxalması redaktə
Toxumla və vegetativ yolla çoxalır.
Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri redaktə
Ot çalınması və mal-qara otarılması.
Becərilməsi redaktə
Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri redaktə
Daşlı-çınqıllı, qayalı yamaclarda, əkinlərdə kolluqlar arasında yayılmışdır. Çiçəkləməsi aprel-may, meyvələməsi may ayına təsadüf edir. Mezokserofitdir. Çoxalması soğanaqla və ya toxumladır . Geofit bəzək bitkisidir.
Yayılması redaktə
Cənubi Zaqafqaziyaya məxsus, tükənməkdə olan endemik növdür. Xocavənd, Əsgəran (Topxana), Cəlilabad (Hovuzbulaq, Zəhmətabad, Ləkin kəndlərində yayılıb. Quru, otlu yamaclarda, kollyqlar arasında bitir. Tək tək rast gəlir. Kiçik Qafqazın cənubu (Cəbrayıl rayonu, Məcili kəndi), Lənkəranın dağlıq hissəsi (Cəlilabad Zəhmətabad kəndi), Naxçıvanın dağlıq rayonları (Ordubad rayonu — Nüs-Nüs kəndi ətrafındakı Diaxçay və fəhlə dərəsi adlanan sahələrdə).
Sayı və tendensiyası redaktə
Populyasiyanın bir neçə istiqamətdə yayılmasına baxmayaraq antropogen amillər azalma təhlükəsini yaradır.
Məhdudlaşdırıcı amillər redaktə
Soğanaqları və çiçəklərinin əhali tərəfindən intensiv toplanılması və zoogen amillər.
Mühafizə tədbirləri redaktə
Yasaqlıqların yaradılması zəruridir.
Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri redaktə
Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər hazırlanmamışdir.
İstinadlar redaktə
- ↑ Şmidt dağlaləsi:Plants of the World Online saytında takson barədə məlumat. (ing.)