Əlaəddin Hüseyn Cahansuz
Bu, tənha məqalədir, çünki hansısa məqalədən bu məqaləyə verilmiş keçid yoxdur. |
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Əlaəddin Hüseyn Cahansuz (?-1161) — Qurilər sülaləsinin hökmdarı (1149-1161).
| Əlaəddin Hüseyn Cahansuz | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1161 |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
Həyatı
redaktəQurlu qultanı İzzəddin Hüseynin yeddi oğlundan biri olaraq dünyaya gəldi. Atasının ölümü üzərinə yerinə keçən oğlu Seyfəddin Suri, torpaqlarını qardaşları arasında bərabər şəkildə bölüşdürmüşdü. Öz hissəsini bəyənməyən Qütbəddin Məhəmməd torpaqlarını qardaşlarından Bahaəddin Sama tərk edərək Qəznəvilər sultanı Bəhram Şaha qatılıb ona xidmət etməyi lazım bildi. Qısa müddətdə özünü sevdirən Qütbəddin yetənəkləriyle diqqəti çəkirdi. Bundan xoşlanmayan bəzi kimsələr Bəhram Şahı onun aleyhində qızışdırdınca bir müddət sonra Qütbəddin zəhərlənərək öldürüldü. Bu olaydan sonra Qurlular və Qəznəlilər arasında bir düşmənlik başlandı.
Qardaşının bu şəkildə öldürüldüyünü öyrənən Seyfəddin Suri intiqam almaq üçün Bəhram Şahın üzərinə yürüdü və Qəznəliləri məğlub etdi (1148). Bəhram Şah qaçaraq canını qurtara bildi. Qəznədə qalan Seyfəddin Suri bir müddət sonra idarədəki hakimiyətini sağlamlaşdırıb xalqın və əşrəfin güvənini qazandığına qane olunca məiyetini təkrar Firuzkuha göndərdi. Bu arada özünü toplayan Bəhram Şah düzənlədiyi böyük bir ordu ilə Qəznəyə doğru irəliləməyə başladı. Aparılan savaşda Seyfəddin və vəziri Seyyid Məcdüddin məğlub edilərək öldürüldülər (1149).
Seyfəddindən sonra taxta keçen Bahaeddin Sam isə intiqam məqsədiylə Bəhram Şah ilə savaşmaq üçün gedərkən yolda xəstələnib ölüncə Qurlu taxtına Əlaəddin Hüseyn keçdi (1149). Böyük bir qərarlılıqla yola çıxan Əlaəddin Bəhram Şah ilə arxa-arxaya üç dəfə savaşdı və hər dəfəsində onu məğlub etdi. Bəhram Şah ancaq Pəncaba qaçaraq canını qurtara bildi. İntiqam hirsiylə gözü dönən Əlaəddin Qəznəni yağmalayaraq yeddi gün yandırıb-yaxdı. Bütün memarlıq əsərlər, kitabxanalar, bağçalar təxrib edilirkən minlərcə insan öldürüldü (1150/1151). Qəznəlilərin digər önəmli bir mərkəzi olan Büst də eyni şəkildə yağma və təxrib edildi. Bu üzdən Əlaəddin “Cahansuz” (dünyanı yandıran) adı ilə məşhur oldu.