Əli Fərzəliyev

Fərzəlibəyov Əli Mahmud bəy oğlu (Əli Fərzəliyev; 1918, Şuşa – Bakı) — həkim. 1-ci dərəcəli Vətən Müharibəsi, 2 Qırmızı Ulduz ordenləri, 20-dək medallarla təltif edilmişdir. 1965-ci ildə Azərbaycanın Əməkdar həkimi fəxri adı, Azərbaycanın Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmiş, uzun illər Zuğulba Müalicə Sanatoriyasının baş həkimi vəzifəsində çalışmışdır.

Əli Fərzəlibəyov
Əli Mahmud bəy oğlu Fərzəliyev
Doğum tarixi	1918
Doğum yeri	Şuşa
Vəfat yeri	Bakı
Fəaliyyəti	həkim
Mükafatları	Qırmızı Ulduz

Həyatı

Əli Fərzəlibəyov 1918-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. Orta təhsil aldıqdan sonra N.Nərimanov adına Azərbaycan Tibb İnstituna (hazırkı ADTU)-yə qəbul olmuşdu. 1941-ci ildə 90 nəfər məzunlardan ilk siyahılarda idi. 1942-ci ildə sovet ordusu sıralarına çağrılmışdır. Ə.Fərzəliyev 2-ci dünya müharibəsinin ilk günlərindən ordu sıralarına səfərbərliyə alınmış, başqa məzun yoldaşları ilə birlikdə cənub-qərb cəbhəsinə göndərilmişdir.

1971-ci ilə kimi müxtəlif hərbi-həkim vəzifələrində işləmişdir. Hətbi xidmətinin son illərində Azərbaycan SSR Hərbi komissarlığında ikinci şöbə rəisinin müavini olmuşdur. Ə.Fərzəlibəyov sovet ordusu sıralarından tərxis olunduqdan sonra Bakıda müxtəlif müalicə ocaqlarının rəhbəri olmuş və 1989-cu ildən öz şəxsi təşəbbüsü ilə yaratdığı Azərbaycan Təbabət və Səhiyyə Tarixi Muzeyində direktor işləmişdir.

Döyüş yolu

1942-ci ildə sovet ordusu sıralarına çağrılmışdır. Böyük Vətən Müharibəsində 200-cü atıcı diviziyasının 400-cü texniki batalyonunda tibbi-sanitar bölməsinin rəisi kimi çətin bir vəzifəni yerinə yetirməklə bərabər hərbi əməliyyatlarda da bilavasitə iştirak etmişdir. Sonra 309-cu atıcı diviziyanın 306-cı tibb batalyonunda hospital şöbə rəisi vəzifəsində işləmişdir. Ə.Fərzəliyev qulluq etdiyi Qırmızı Ulduz ordenli, qırmızı Bayrağı Sibir Diviziyası ilk dəfə 1942-ci ildə iyul ayında Don çayı yaxınlığında, Svoboda şəhərində Voronej cəbhəsinin 6-cı ordusu tərkibində iştirak edir. Diviziya 1942-ci ilin avqustunda Şkatrs sahəsində döyüşə-döyüşə Donu keçmək və sonra hücuma başlamaq üçün bir döyüş meydanı kimi qərb sahilini ələ keçirmək tapşırığı alır. Bu ağır döyüşlərdə həkim Ə.Fərzəliyev öz tabeliyində olanlarla düşmənin yağış kimi yağan güllələri və top atəşi altında qorxu bilmədən az qala canlarını fəda edərək yaralılara ilk tibbi yardım göstərmiş, onlarla yaralı əsgər və zabiti ölümün pəncəsindən alıb həyata qaytarmışdır.

1943-cü ildə Dnepr uğrunda döyüşlərdə yaralılara xidmət göstərmək üçün düşmən aviasiyasının fasiləsiz atəşi altında olduqca ağır döyüş şəraitində tibb briqadası yaradır, Əli Fərzəliyev briqadanın ən fəal və cəsur tibb işçilərindən sayılırdı. O, bu döyüşlərdə igidliyinə görə medalı və Qırmızı Ulduz ordeni ilə təltif edilmişdir. Ə.Fərzəliyev cəbhədə döyüşdüyü müddət ərzində yaralıları döyüş meydanından nəyin bahasına olur olsun tez çıxarmağı, onlarla əsl peşəkarlıqla tibbi yardım göstərməyi özünün müqəddəs vəzifəsi sayır və tabeliyində olanları da bu ruhda tərbiyə edirdi.

1945-ci ilin fevral ayında düşmənin Oder çayı ətrafında Breslau şəhəri ətrafında olan qoşun dəstələrini məhv etməklə böyük qəhrəmanlıq göstərmiş 309-cu atıcı diviziyası 2-ci dərəcəli Kutuzov ordeni ilə təltif olunmuşdur. Breslau rayonunda yüzlərlə yaralı qəbul edilir, onlara operativ tibbi yardim göstərdiyinə görə Ə.Fərzəliyev 2-ci dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni ilə təltif edilir. Ə.Fərzəliyev qulluq etdiyi 309-cu atıcı diviziyası döyüşən ordu ilə birlikdə 2200 kilometrdən artıq odlu alovlu döyüş yolu keçmiş, 22 şəhər və iri yaşayış məntəqəsini azad etmişdir.

Ə.Fərzəliyev müharibədən sonra 1971-ci ilədək hərbi xidmətdə olmuşdur.

Mükafatları

Əli Fərzəlibəyov "SSRİ Səhiyyə əlaçısı", "Azərbaycanın əməkdar həkimi" adlarına layiq görülmüş, 5 orden, 20-yə yaxın medalla təltif olunmuşdur.

Mənbə

• Ənvər Çingizoğlu, Zülfəli bəyin törəmələri (Fərzəlibəyovlar), "Soy" elmi-kütləvi dərgi, 2009, №12, səh.55-69.