Əminə Bağırova

Əminə Rəhim qızı Bağırova — Azərbaycanda neft sahəsi üzrə mühəndis, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1960).

Əminə Bağırova
Əminə Rəhim qızı Bağırova
Doğum tarixi	8 mart 1912
Doğum yeri	Gəncə (Yelizavetpol) Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	17 mart 1985 (73 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı
Dəfn yeri	Bakı, Azərbaycan SSR
Atası	Rəhim
Təhsili	Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti

Həyatı

Əminə Rəhim qızı Bağırova 1912-ci ildə Gəncə şəhərində anadan olmuşdur.

Təhsil

1942-ci ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunu bitirdikdən sonra Ə. H. Qarayev adına Bakı neftayırma zavodunda işləməyə başlamışdır.

Əmək fəaliyyəti

Əminə Bağırova zavodda ilk vaxtlar işə başladığı haqqında yazır: "Məni əvvəlcə operator vəzifəsinə götürdülər. Çətin vaxtlar idi. Cəbhə benzin və başqa neft məhsulları tələb edirdi. Təzə qəbul olunmuş fəhlələrin əksəriyyəti isə işi yaxşı bilmirdi. Qurğuların texnoloji rejimini öyrənmək üçün onlar xeyli vaxt sərf etməyə məcbur olurdular, bu isə xeyli məhsul itkisi demək idi. Mühəndislər, briqadalar, operatorlar gecə-gündüz növbədə durur, qocaman neftayıranların köməyi ilə işi qaydaya salır, yorula-yorula, istirahət saatlarından kəsə-kəsə prosesə bələd olurdular. Belələrindən biri də mən idim". Ə. Bağırova işlədiyi vaxtda istehsalatla yanaşı ictimai-siyasi işlərlə məşğul olmuş, dəfələrlə Bakı şəhər zəhmətkeş deputatları sovetinə deputat seçilmişdir.

Ə. Bağırova 1952–1955-ci illərdə Moskvaya göndərilmiş, Neft Sənayesi Akademiyasında təhsil almış, oranı qurtardıqdan sonra yenə də 14-cü qurğuda işləməyə başlamışdır. Ə. Bağırova neftayırma sənayesində verdiyi səmərələşdirici təkliflərinə görə də fərqlənirdi. Həmin illərdə neft emalı zamanı benzinin xeyli hissəsi liqroinin tərkibində qalırdı. Onun səmərələşdirici təklifinin tətbiqi nəticəsində sənayedə benzinin sıxımı 15–20 faiz artdı, yarım milyon rubldan çox vəsaitə qənaət olundu. Ə. Bağırova səmərələşdirici təkliflərinə görə Ümumittifaq ixtiraçı və səmərələşdiricilər cəmiyyətinin üzvü seçilmişdir.

Əminə Bağırova dəfələrlə xarici ölkələrdə olmuş, müxtəlif tədbirlərdə iştirak etmişdir. 1960-cı il sentyabrın 13-də Ə. Bağırova Türkmənistan qadınlarının III qurultayında iştirak etmişdir.

1961-ci il mayın 24-də zavodda birinci olaraq Əminə Bağırovanın rəis olduğu qurğuya "Kommunist əməyi briqadası" adı verilmişdir. Əməkdə qazandığı nailiyyətlərinə, səmərəli ictimai fəaliyyətinə görə 1960-cı ildə ona Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adı verilmişdir. Bu haqda Ə. Bağırova yazır: "Zavodda fədakar əməyi sahəsində orden və medallara layiq görülən yüzlərlə adam işləyir. Mənim əməyimi hökumətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş və neft sənayesində azərbaycanlı qadınlar arasında ilk dəfə olaraq mənə "Sosialist Əməyi Qəhrəmanı" adı verilmişdir". Ə. Bağırovanın rəis olduğu neftayıran qurğu hər il plandan əlavə min tonlarla açıq rəngli neft məhsulu istehsal etmişdir. "Hələ keçən il (1960) kollektiv dövlətə əlavə olaraq 16 min tondan çox neft məhsulu vermişdir, çoxlu yanacağa, enerjiyə, kimyəvi reagentə qənaət olunmuşdur".

1961-ci ilin noyabrın 17-də Ümumittifaq Həmkarlar İttifaqı Mərkəzi Şurasının Rəyasət Heyəti Ə. H. Qarayev adına neftayırma zavodunun qurğu rəisi Ə. Bağırovaya verdiyi fəxri fərmanda Ə. Bağırovanın istehsalatda nailiyyətləri yüksək qiymətləndirilmişdir. Fərman neftayırma sənayesində əldə etdiyi nailiyyətlərə görə verilmişdir. 1960-cı ildə Ə. Bağırova Rumıniyada, 1963-cü ildə isə Çexoslovakiyada olarkən Ə. Bağırova bu ölkələrdə olduğu zaman istehsalatla maraqlanmış, buradakı neft sənayesi müəssisələrinin işi ilə yaxından tanış olmuşdur.

Ə. Bağırova zavodda işlədiyi zamanlarda neftayırma sənayesində qadınların sayı briqadada artmağa başlamışdır. Bu haqda özü yazırdı: "Qadınlar müəssisənin dayağı, onun fəxridirlər. Azərbaycan neftayırma sənayesində Afərdə Kərimovanın şöhrəti geniş yayılmışdır. Zavodda isə operatorluqdan başlayan bu zəhmətkeşlər və yenilikçi mühəndis qurğu rəisi, son vaxtlarda isə sex rəisi vəzifələrinə irəli çəkilmişdir. Hazırda sexlərin birinin böyük mühəndisi olan Gövhər Daşdəmirova da əvvəllər sadə operator işləmişdir. 25 il operator köməkçisi işləmiş Zinyət Abbas qızı, operator Əzizə Bayram qızı, laboratoriya mühəndisləri Səmayə Əliyeva və Kamilə Eldarova da müəssisənin qabaqcıl qadınlarındandır".

1967-ci il mayın 18-də Ə. Bağırovaya verilmiş 5 saylı mandatdan məlum olur ki, o, Neft və Kimya Sənayesi Fəhlələri Həmkarlar İttifaqının onuncu Azərbaycan Respublika konfransına nümayəndə seçilmişdir. Ə. Bağırova Azərbaycan Kommunist Partiyasının XXV, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının XXII qurultaylarının nümayəndəsi seçilmişdir. 1961-ci il noyabrın 18-də Ə. H. Qarayev adına Neftayırma zavodunun partiya və komsomol təşkilatı orqanında Ə. Bağırova "Daha səmərəli işləyən" adı altında məqalə dərc etdirmişdir. Məqalədə onun Sov. İKP XXII qurultayındakı təəssüratlarından bəhs edilir.

Təltifləri

Müharibə illərində Ə. Bağırova neftayırma zavodunun fəal işçilərindən biri olmuş, ona verilmiş tapşırıqları vaxtından əvvəl yerinə yetirmişdir. Bu illərdə əmək fəaliyyəti nəzərə alınaraq "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində şərəfli əməyinə görə" medalı ilə təltif edilmişdir.

1960-cı il martın 8-də Ə. Bağırova 8 mart Qadınlar bayramı münasibəti ilə Moskvada keçirilən bayram şənliyində iştirak etmişdir. Moskvada olarkən bir qrup nümayəndə heyəti ilə çəkdirdiyi fotoşəkil onun bu tədbirdə fəal iştirakından xəbər verir. Ə. Bağırova zavodda işlədiyi zaman plandan əlavə 37 min ton neft məhsulları istehsalına görə, Azərbaycan SSRİ Ali Sovetinin Fəxri fərmanı ilə də təltif edilmişdir.

1962-ci il yanvarın 23-də Ə. Bağırovaya verilmiş 111 saylı mandatdan məlum olur ki, Ə. Bağırova Neft və Kimya Sənayesi Fəhlələri Həmkarlar İttifaqının yeddinci Azərbaycan Respublika konfransının nümayəndəsi seçilmişdir. Əminə Bağırova əmək fəaliyyətinə görə "Qafqazın müdafiəsinə görə", "Rəşadətli əməyə görə", "Beynəlxalq Qadınlar Federasiyasının 25 illiyi", "Azərbaycan neft sənayesinin 100 illiyi", "Azərbaycan SSR Əmək veteranı" medalları ilə təltif olunmuşdur.

1964-cü il avqustun 25-də Ümumittifaq Elmi Texniki Cəmiyyətinin Ə. Bağırovaya verdiyi fəxri fərman "SSRİ Neft-qaz sənayesinin 100 illiyi" münasibəti ilə hazırlanmış və neft-qaz sənayesi elmi-texniki cəmiyyətinin bal üzvlüyünə görə verilmişdir.

Ə. Bağırova otuz il ərzində Ə. H. Qarayev adına zavodda fəaliyyət göstərdiyi üçün bu müəssisənin 75 illiyi münasibətilə "Şərəf nişanı" ilə təltif edilmişdir. Əminə Rəhim qızı Bağırova 17 mart 1985-ci ildə Bakıda vəfat etmişdir. Ə. Bağırovaya məxsus Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində, Muzeyin Hədiyyələr və xatirə əşyaları fondunda iki ədəd mayenin istilik dərəcəsinin ölçülməsi üçün termometr, Sənədli mənbələr fondunda əmək fəaliyyətinin ilk illərinə aid fotoşəkli, Bakı şəhər Deputatları Sovetinə deputat seçilməsinə dair vəsiqə, əmək fəaliyyəti nəzərə alınaraq "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində şərəfli əməyinə görə" Medalın vəsiqəsi, 1958-ci il iyunun 22-də Ümumittifaq ixtiraçı və səmərələşdiricilər cəmiyyətin ona verdiyi 4679 saylı üzvlük bileti, 1960-cı il sentyabrın 13-də Ə. Bağırova Türkmənistan qadınlarının III qurultayında iştirakına görə verilmiş 481 saylı mandatı, şəhadətnaməsi, fərmanı kolleksiyaları mühafizə edilir.

Xarici keçidlər

• Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi-2008. Bakı, 2008