Teymurilər Tarixi Dövlət Muzeyi
Teymurilər Tarixi Dövlət Muzeyi (özb. Temuriylar tarixi davlat muzeyi), Əmir Teymur Muzeyi və ya Teymur Muzeyi — Özbəkistan Respublikasının paytaxtı Daşkənd şəhərində yerləşən bir muzeydir. Muzey 1996-cı ildə açılmışdır. Teymurilər dövlətinin qurucusu Əmir Teymura həsr edilmişdir.[1][2]
| Teymurilər Tarixi Dövlət Muzeyi | |
|---|---|
| Temuriylar tarixi davlat muzeyi | |
 | |
 | |
| Əsası qoyulub | 18 oktyabr 1996 |
| Açılış tarixi | 18 oktyabr 1996 |
| Ölkə | Özbəkistan |
| Yerləşir | Daşkənd |
| 41°18′49″ şm. e. 69°16′44″ ş. u. | |
| temurid.uz/en/ | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi redaktə
Özbəkistan 1991-ci ildə müstəqillik qazandıqdan sonra millətin mənəvi və mədəni irsinin canlandırılmasına, o cümlədən dünya sivilizasiyasında mühüm rol oynamış tarixi şəxsiyyətlərin tanıdılmasına çox diqqət yetirdi. Onların arasında komandir, siyasətçi, islahatçı, alim, ticarət, mədəniyyət və sənətkarlıq bacarığı olan Əmir Teymur da var idi. Əmir Teymur böyük bir mərkəzi dövlət qurduqdan sonra gücünü artıraraq bir çox millət və xalqı birləşdirmişdi. O, elm, təhsil, mədəniyyət, memarlıq, təsviri sənət, musiqi və poeziyanı dəstəkləyərək Teymur İntibah dövrünün əsasını qoymuşdu.
Keçmiş prezident İslam Kərimov Teymurilər dövlətinin hökmdarının uğurlarını prezidentin öz idarəetmə tərzi ilə əlaqələndirərək Teymurun uğurlarını təşviq edirdi.[3] Kərimov 1996-cı ili "Əmir Teymur ili" elan edərək anadan olmasının 660 illik yubileyi Özbəkistanda dövlət səviyyəsində qeyd olundu və sonra Daşkəndin mərkəzində Teymurun tarixini izah edən bir dövlət muzeyi tikmək qərarına gəldi.[4]
Açılışı redaktə
Dairəvi muzey quruluşunun açılışı 18 oktyabr 1996-cı ildə Özbək xalqının və xarici qonaqların iştirakı ilə keçirilmişdir.
Muzeyin dizaynı redaktə
Muzeyin mavi günbəzi Səmərqənddəki Əmiri-Gur türbəsinə bənzəyir. Muzey orta əsr memarlıq ənənələrinə uyğun qurulsa da, müasir tələblərə cavab verir.
Sərgilər redaktə
Muzey kolleksiyasında 5000-dən çox əsər var, onların 2000-dən çoxu muzeyin sərgi salonlarında nümayiş olunur. Muzey xüsusilə Əmir Teymurun şəcərəsinə, hakimiyyətə gəlməsinə, Sahibkıranın hərbi ekspedisiyalarına, diplomatik və ticarət əlaqələrinə, sənətkarlıq, şəhər inkişafı və abadlıq və elm və təhsilin inkişafına diqqət yetirir. Xəritələr, silahlar, mis və gümüş sikkələr, miniatürlər, nadir əlyazmalar, dulusçuluq və zərgərlik əsərləri də Temuriylər sülaləsinin nümayəndələri haqqında sərgilənir.
Ziyarətçiləri redaktə
Muzey hər il 2 milyondan çox ziyarətçi cəlb edir. Xarici dövlət adamlarının və rəsmi nümayəndə heyətlərinin ziyarət etdiyi muzeydə bu ziyarətlərin 800-dən çox qeydləri muzeyin qonaq kitabında qeyd edilmişdir.
Təhsil və tədqiqat redaktə
Muzey, irsə, tarixə və tarixi şəxsiyyətlərə hörmət və sevgi aşılayaraq gənclərlə maarifləndirici tədbirlər keçirir. Bu məqsədlə muzey məktəblər, kolleclər və liseylərlə əməkdaşlıqda mənəvi maarifləndirmə işləri təşkil edir.
Beynəlxalq əlaqələri redaktə
Teymurilər Tarixi Dövlət Muzeyi beynəlxalq sərgilərdə iştirak etməklə maddi və mənəvi irsini dünyada tanıtmışdır. Xüsusilə, Fransadakı "Timurid İntibahı"; Almaniyanın Hannover şəhərində keçirilən Expo 2000-də; Avstraliyanın Sidney şəhərindəki Poverhouse Muzeyində "Parlaq rənglər: Orta Asiyadan parçalar və keramika" kimi sərgilərdə iştirak etmişdir.
İstinadlar redaktə
- ↑ Jonathan Bloom, Sheila Blair. Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture. 2009. səh. 156. ISBN 978-0-19-530991-1.
- ↑ https://books.google.az/books?id=xN0jsYpAQCMC&pg=PA62&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false. Archive Stories: Facts, Fictions, and the Writing of History. Duke University Press. 2006. səh. 62. ISBN 0-8223-8704-2.
- ↑ Sally N. Cummings. Symbolism and Power in Central Asia: Politics of the Spectacular. 2013. səh. 186. ISBN 978-1-317-98700-0.
- ↑ Resolution 99 of the Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan, March 14, 1996