Ərzurum ili
Ərzurum ili — Türkiyənin Qara dəniz və Şərqi Anadolu regionlarında yerləşən il. İlin şimalında Rizə və Artvin, şimal-şərqində Ərdahan, qərbində Bayburt və Ərzincan, şərqində Qars və Ağrı, cənubunda Bingöl və Muş şəhərləri var.
| Ərzurum ili | |
|---|---|
| türk. Erzurum ili | |
 | |
|
40°03′47″ şm. e. 41°34′01″ ş. u. |
|
| Ölkə | |
| İnzibati mərkəz | Ərzurum |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| ISO kodu | TR-25 |
| Telefon kodu | 442 |
| Poçt indeksi | 25000–25999 |
| Avtomobil nömrəsi | 25 |
| Rəsmi sayt | |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ərzurum tarixiRedaktə
Köhnə yaşayış yerlərindən biri olan Ərzurum, e.ə. 4000-ci illərdən başlayır. Tufanç, Cinis, Pulur və Sos kurqanlarından əldə edilən arxeoloji tapıntılar bizə bölgə ilə bağlı əhəmiyyətli ipucları verir. Şəhərin arxeoloji tapıntıları sayəsində; Biz məskunlaşma formaları, dolanışıq, ətraf mühit və iqtisadiyyat barədə vacib nəticələrə gələ bilərik. Ərzurum şəhərinə hakim olan mədəniyyətləri aşağıdakı kimi sıralaya bilərik:
- Urartular
- Hattiler
- Qasırğa
- Kimmerler
- Hititlər
- Vasitəçi
- Seleucids
- Saka (İskit) türkləri
- Farslar
- Parfiyalılar
- Makedoniyalı İskəndər
- Romalılar
- Gürcülər
- Sasanilər
- Səlcuqlular
- Ərəblər
- Saltuklular
- İlxanlılar
- Timurlular
- Monqollar
- Karakoyunlu
- Akkoyunlu
- Osmanlılar
- Səfəvilər
Ərzurumun düzənliyi Şimal-qərbdəki indiki Ərzurum şəhərindən təxminən 15 km məsafədədir. Məsafədə yerləşən "Karaz" bölgənin ən qədim yaşayış məskənlərindən biridir. Qara ərazinin yerləşdiyi bu günlərdə köhnə Ilıca bölgəsi olan Aziziye'nin Kahramanlar kəndi var. Erkən Tunc və Dəmir dövründə Şərqi Anadolu Bölgəsinə yayılan mədəniyyətdə Karaz Kültürü adlanırdı. Orta əsrlər dövründə bu məskunlaşma mərkəzi həyati əhəmiyyətli ticarət mərkəzlərindən biri idi. Fərqli ölkələrdən olan tacirlər xüsusilə bu bölgədə ticarət etmək imkanı tapdılar. XI əsr mənbələrinə görə bu bölgə; Qalası olmayan, sıx və əhalisi çox olan bir yaşayış məntəqəsidir.
Türklər Ardze adlanan bölgəni fəth etdikdən sonra Arz adlanmağa davam etdi. Saltuk dövründə Qara Təchizat olaraq da xatırlandı. Vaxt keçdikcə Qara Təchizat Karaz deyilməyə başladı. 11-ci əsrdə Səlcuqluların istilasından sonra Ardze xalqı da Teodosiopolisə, yəni bugünkü Ərzuruma gəldi. [2]
ƏhalisiRedaktə
| Cəmi | kişi | qadın |
|---|---|---|
| 780.847 | 393.081 | 387.766 |
Əhalisinin 65%`i şəhərlərdə, 35%`i kəndlərdə yaşayır.
