Əshabi-süffə
Əshabi-süffə və ya Əhli-süffə (ərəb. أهل الصفة؛ أصحاب الصفة — Oturacaq sakinləri və ya Talvar əhli) — Mədinədə sığınacağı olmayan və Peyğəmbər məscidinin örtüyü altında yaşayan Məhəmməd peyğəmbərin yoxsul səhabələri. Ümumilikdə Əhli-süffədən olan 93 nəfərin adı məlumdur. “Talvar əhli” arasında Məhəmmədi görmək üçün Mədinəyə gələnlərdə var idi.
Tarix redaktə
Məhəmməd peyğəmbər şəxsən “Talvar əhlinin” qayğısına qalır, qənimətlərin bir hissəsini onlara verir və dövlət xəzinəsindən onlara vəsait ödəyirdi. Əhli-süffə sakinləri davamlı namaz və oruc tutmaqla yanaşı, yazıb-oxunaq və hədisləri intensiv şəkildə öyrənirdi. Onların müəllimləri arasında Məhəmməd peyğəmbərin Abdullah ibn Məsud, Əbu əd-Dərda, Ubeyy ibn Kəb, Muaz ibn Cəbəl və Ubadə ibn əs-Samit kimi tanınmış səhabələri var idi. Müsəlmanlar hesab edirlər ki, Əhli-süffə əslində ilk müsəlman təhsil müəssisəsini (mədrəsə) qurmuşdur.
“Talvar əhli” arasından məşhur hədis rəvayətçiləri (Əbu Hüreyrə, İbn Ömər və Əbu Səid əl-Xudri), ilk müəzzinlər (Bilal Həbəşi və Abdullah ibn Ümmü Məktum) və peyğəmbərin digər görkəmli səhabələri (Əbuzər əl-Ğəffari, Hüzeyfə, Xəbbab, Salman Farsi, Şüheyb ər-Rumi, Uqbə ibn Əmir əl-Cuhani və İrbad ibn Səriyyə)[1] çıxmışdır.
Sufizm (Təsəvvüf) redaktə
Əhli-süffə sakinləri davamlı olaraq namaz qılır və nadir hallarda lüzumsuz olaraq məscidi tərk edirdilər. Onlar heç vaxt kimdənsə nəsə ummur, yaşayış ehtiyaclarını ödəmək üçün əllərindən gələni etməyə çalışırdılar. Quran təfsirçiləri hesab edirlər ki, Bəqərə surəsinin 273-cü ayəsində söhbət konkret olaraq “Talvar əhli” haqqındadır[2].
Təsəvvüf ədəbiyyatında əhli-süffə təqva və zahidlik modeli olan təsəvvüfün ilkin nümayəndələri hesab olunur. Bəzi orta əsr müəlliflərinin fikrincə, sufizm (təsəvvüf) sözü bu qrupun adından gəlir.
Əhli-süffənin sakinləri redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ Али-заде А. А. Асхаб ас-суффа // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8
- ↑ Bəqərə, 2:273