Ətirli kino — film nümayişində istifadə olunan xüsusi sistem. Bu zaman tamaşaçı xüsusi qoxular duyur və nəticədə tamaşaçıya daha dolğun məlumat ötürülür.

Tarixi redaktə

 
Aromaskop vərəqə. "Casus uşaqları 4D" filmində tamaşaçılara paylanılmış

İlk ətirli film nümayişi 1906-cı ilə təsadüf edilir. Pensilvaniyada kinoteatr sahibi film nümayişi zamanı salonda qızılgül yağı batırılmış əski parçasını yellətmiş[1]. 1958-ci ildə italyan rejisor Karlo Lidzaninin çəkdiyi "Çin səddi" sənədli filminin nümayişi zamanı yüzlərcə qoxu ventilyasiya ilə salona verilmişdir[1]. 1960-cı ildə isveçrəli mühəndis Hans Laube xüsusi "Smell-O-Vision"[2] sistemini yaratmışdır. Bu sistem "Ətrin sirri" filminə tətbiq edilmişdir. Film Nyu-York, Los-AncelesÇikaqo şəhərlərinin kinoteatrlarında nümayiş etdirildi. Salonda hər oturacağa xüsusi ətir püskürən borular bərkidilmişdir. Ancaq bu sistem bir mənalı qarşılanmadı: bəziləri ətrin püskürülən zaman yaranan yüksək səsdən şikayət etdi, bəziləri ətrin filmdəki sujetlərlə eynilik daşımadığını söylədi (əsasən balkonda oturanlar). Digərləri isə qoxunu demək olar ki, heç duymadığını söylədi[3]. 1980-ci illərdə bu film bir dəfə MTV və digər yerli telekanallarda nümayiş olunmuş. Daha yüksək effekt alınması üçün tamaşaçılara qoxu verən xüsusi kartların alınması tövsiyə olunurdu. Kinoya baxış zamanı bu kartın üzərini silərək filmin gedişatına uyğun ətir duymaq olar[1]. Bu sistem "Scratch and sniff" adlanırdı (sil və qoxula).

2006-cı ildə Yaponiya kinoteatrlarında hollivud istehsalı olan "Yeni dünya" filminin nümayişi zamanı yapon kompaniyası "Miqapro" tərəfindən işlənilmiş xüsusi qurğu vasitəsi ilə salona ətir verilmişdir[4]. "Cəsusların uşaqları 4D" filmində də tamaşaçılara xüsusi aromaskop vərəqlər paylanılmış[5][6].

İstinadlar redaktə

  1. 1 2 3 Валерий Кичин. "«Чем пахнет апокалипсис: Краткая история кинематографических ароматов»". «Российская газета». 18 августа 2011. 2011-10-18 tarixində arxivləşdirilib.
  2. Ханс Лаубе на сайте IMDb  (ing.)
  3. "10 самых худших изобретений в истории человечества — № 7". 2016-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-27.
  4. Вера Щирова. "«Принюхаться к блокбастеру: Японцы смогут не только смотреть фильмы, но и вдыхать их ароматы»". «Новые известия». 17 апреля 2006. 2016-11-26 tarixində arxivləşdirilib.
  5. Мария Свешникова. "«"Дети шпионов-4" выйдут в прокат в формате 4D»". «Вести.Ru». 22 июля 2011. 2011-07-29 tarixində arxivləşdirilib.
  6. "Новые "Дети шпионов" выйдут в формате 4D". «Комсомольская правда». 4 августа 2011. 2016-11-26 tarixində arxivləşdirilib.