433 Eros
Eros (E r o t) – 433 saylı kiçik planet.
.jpg) | |
| Kəşf tarixi | 13 avqust 1898[1] |
|---|---|
Şərəfinə adlandırılıb | Erot |
| Periapsidi | 1,133253673251 ± 0 astronomik vahid[1] |
| Apoapsidi | 1,782981151357 ± 0 astronomik vahid[1] |
Böyük yarımoxu | 1,458117412304 ± 0 astronomik vahid[1] |
| Orta anomaliyası | 222,76289472512 ± 0 °[1] |
| Əyilməsi | 10,827927274659 ± 0 °[1] |
Qalxan milinin uzunluğu | 304,28599207753 ± 0 °[1] |
Perisentr arqumenti | 178,90776400795 ± 0 °[1] |
| Nəyin peykidir | Günəş |
Özünə xas ekssentrisitet | 0,222796694088 ± 0[1] |
Orta sıxlığı | 2,67 ± 0,03 q/sm³[1] |
| 18.972 san.[1] | |
| Albedo | 0,16, 0,25 ± 0,06[1] |
Ümumi məlumat redaktə
Almaniyalı həvəskar astronom Q. Vitt tərəfindən 1898-ci ildə kəşf edilmişdir. Eros Günəş ətrafında hərəkəti zamanı Yerə yaxınlaşa bilən, yer qrupuna aid kiçik planetlərdən biridir. Onun Günəş ətrafında fırlanma periodu 1.76 il, böyük yarımoxu 1.46 a.v., ekssentrisiteti 0.22, ekliptika müstəvisinə meyilliyi isə 10°.8-dir. Apohelidə Eros Marsın orbitindən kənara çıxır, perihelidə isə Yerin böyük oxundan cəmisi 0.14 a.v. qədər aralıdan keçir. Erosun Yerə ən çox yaxınlaşması (əlverişli qarşıdurma) 37 ildən bir olur və 1894, 1930–31, 1967–68-ci illərdə müşahidə olunmuşdur. Erosun Yerə yaxın olması, onu Günəş parallaksının təyin edilməsində əlverişli obyektə çevirmişdir. 1950-ci ildə amerikan astronomu E. Rabe, 1926–1946-cı illər ərzində Erosun hərəkətinə aid müşahidə məlumatlarına əsasən Günəş parallaksının qiymətinin 8ʺ.79835±0ʺ.00058 olduğunu göstərmişdir (o dövrdə qəbul olunmuş qiymət 8ʺ.80 idi). Sonralar anoloji hesablamalar 1926–65-ci illər ərzindəki müşahidələrə əsasən aparılmış və parallaks üçün alınan yeni nəticə (8ʺ.79417±0ʺ.00018 – Rabe, Frensis) radiolokasiya tədqiqatlarından alınmış qiymətlə tam üst-üstə düşmüşdür. Eros nisbətən parlaq kiçik planetdir; qarşıdurma zamanı (bax astronomiyada Konfiqurasiyalar) Yerdən olan məsafədən və planetin oriyentasiyasından asılı olaraq onun parlaqlığı 6.7¸11.3 ulduz ölçüsü tərtibində dəyişir. Kiçik planetlər arasında parlaqlığın periodik dəyişməsi hadisəsi ilk dəfə Erosda müşahidə olunub (1901). Parlaqlığın dəyişməsinin maksimum amplitudu 1.5 ulduz ölçüsü, periodu isə 5 saat 16 dəq. təşkil edir. Bu kiçik planetin parlaqlığının dəyişmə əyrisinin period ərzində 2 maksimum və 2 minimumdan keçməsi faktına əsasən astronomlar belə qənaətə gəlmişlər ki, Eros uzunsov formaya malik fırlanan göy cismidir. Sonralar birbaşa müşahidələr vasitəsilə bu mülahizənin doğru olduğu təsdiqlənmişdir. Ulduzların Eros tərəfindən örtülməsini müşahidə edərkən məlum olmuşdur ki, Eros, görünən qırağının konturu düzgün formaya malik olmayıb, en kəsiklərinin ölçüləri 21 və 13 km olan hantel şəklindədir.