Ağ ciyər

Bu məqalə Ağciyərlər (insan) məqaləsinə çox yaxındır və hər ikisinin eyni başlıq altında birləşdirilməsi mümkündür.

Ağciyər və ya öfgə — bəzi balıqlarda (ikitənəffuslülər, pəncəüzgəclilər, çoxüzgəçlilər), quruda yaşayan onurğalılarda və insanda hava tənəffüsü orqanı.

Ağ ciyər
Arteriya	Ağciyər kötüyü
Vena	Ağciyər venaları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ağciyər hava ilə qan arasında qaz mübadiləsini təmin edir. İkitənəffüslülərdə ağciyər tənəffüs funksiyası daşıyan qoşa kisəcikdir. Çoxüzgəcilərin ağciyəri hamardivarlı, cütdür.

Quruda yaşayan onurğalıların ağciyəri qədim pəncəüzgəcli balıqların ağciyərindən əmələ gəlmiş və bədən boşluğunun ön hissəsindədir; məməlilərdə və insanda isə ağciyər diafraqmanın inkişafı ilə əlaqədar əmələ gələn döş boşluğunda yerləşir. Ağciyəri seroz qişa — plevra örtüyü var. Adətən, cüt olur, lakin ayaqsız amfibiyalarda, ayaqsız kərtənkələlərdə və ilanlarda ağciyərin biri (çox vaxt soldakı) reduksiyaya uğramışdır.

Ciyərsiz salamandrların ağciyəri yoxdur.

Suda-quruda yaşayanlarda hava ağız boşluğu dibinin ritmik hərəkəti ilə ağciyərə qovulur.

Ali heyvanlarda (amniotlarda) hərəkətli döş qəfəsi genişləndikcə hava ağciyərə sorulur. Məməlilər nəfəs alarkən köks boşluğunun tutumu diafraqmanın yığılması hesabına da böyüyür.

Suda-quruda yaşayanlarda ağciyər bilavasitə udlaqdan və ya traxeyadan başlanır.

İbtidai sürünənlərdə (qatteriya) ağciyər arakəsmələrlə ayrılmış kameralardan ibarətdir.

Bəzi kərtənkələlərdə (varan), tısbağalarda, timsahlarda ağciyər süngərəbənzərdir. Bir sıra sürünənlərdə ağciyər çıxıntıları — ağciyər kisəcikləri olur. Quşların ağciyəri döş qəfəsinin bel tərəfinə bitişikdir. Əsas və bəzi ikinci dərəcəli bronxlar ağciyərdən kənara çıxaraq onun ikiqat ventilyasiyasını təmin edən hava kisələri əmələ gətirir. Məməlililərdə bronx şaxələrinin sayı çox olub, bronx ağacı əmələ gətirir, şaxələr çox nazik bronxiollara keçir; bronxiollar isə alveol axacaqları, alveol kisəcikləri və alveollarla tamamlanır. Bunlar qaz mübadiləsiidə iştirak edir. Bəzi onurğasız heyvanlarda da (məsələn, ciyərli molyusklarda) tənəffüs orqanları ağciyər adlanır. Holoturiyalarda (dəniz xiyarı) kloakanın tənəffüs funksiyasını icra edən şaxəli çıxıntıları su ağciyəri adlanır.

İnsanda ağciyər cüt orqanlardanır. Sağ ağciyər üç (yuxarı, orta, aşağı), sol ağciyər iki (yuxarı və aşağı) paydan ibarətdir. Bundan əlava, ağciyərdə çoxbuçaqlı piramidayabənzər paycıqlardan ibarət seqmentlər (hər ağciyərdə 10 və ya 11 seqment) olur.