ABŞ prezident inauqurasiyası
Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentinin andiçmə mərasimi ABŞ prezidentinin dörd illik səlahiyyət müddətinin başlanmasına həsr olunmuş mərasimdir. Bu mərasim zamanı prezident seçkilərindən təxminən 72 ilə 78 gün sonra prezident and içir. İnauqurasiya (andiçmə mərasimi) hər yeni prezidentlik müddətində keçirilir. Hətta prezident ikinci müddətə seçilərək səlahiyyətlərini davam etdirsə belə bu mərasim yenidən keçirilir.
Corc Vaşinqtonun ilk andiçmə mərasimi 30 aprel 1789-cu ildə baş tutdu. 1821, 1849, 1877 və 1917-ci illər istisna olmaqla, 1793-cü ildən 1933-cü ilə qədər bütün sonrakı ictimai andiçmələr martın 4-də keçirildi. Martın 4-ü bazar gününə təsadüf etdiyi halda inauqurasiya 5 mart bazar ertəsi gününə keçirildi. 20 yanvarın 1957, 1985 və 2013-cü illərdə bazar gününə təsədüf etdiyindən bu illər istisna olmaqla 1937-ci ildən etibarən mərasim yeni ilin ilk günü yəni yanvarın 20-də günorta saatlarında keçirilir. Həmin illərdə prezident andı həmin gün təkbətək, ertəsi gün, bazar ertəsi, yanvarın 21-də yenidən açıq mərasimlə icra olunurdu. Ən son prezidentin andiçmə mərasimi 2021-ci il yanvarın 20- də Co Baydenin vəzifəyə gəldiyi zaman keçirilib.
Prezident andının oxunması bu mərasimdə Birləşmiş Ştatlar Konstitusiyasının mandat etdiyi yeganə komponentdir ( II Maddə, Birinci Bölmə, 8 -ci bənddə). Bu, konstitusiya tələbi olmasa da, baş hakim adətən prezidentin andını icra edir. 1789-cu ildən bəri andiçmə 15 baş hakim, bir köməkçi ədliyyə və bir Nyu-York ştatının hakimi tərəfindən 59 planlaşdırılan ictimai inauqurasiyada icra olunur. Digərləri, baş hakimdən başqa, sələfinin ölümü və ya müddət ərzində istefa verməsi ilə prezidentliyə müvəffəq olmuş doqquz vitse -prezidentdən bir neçəsinin andiçmə mərasimi keçiriblər.
1981-ci ildə Ronald Reyqanın inauqurasiyasından bəri mərasim Amerika Birləşmiş Ştatlarının Kapitolunun qərb cəbhəsində onun simvolik Vaşinqton Abidəsi və uzaqda yerləşən Linkoln Memorialının yerləşdiyi Milli Mall ilə üzbəüz keçirilir. 1829-cu ildən 1977-ci ilə qədər andiçmə mərasimlərinin çoxu Kapitolinin şərq eyvanındakı pilləkənlərin üstündəki platformada keçirilib. Onlar həmçinin Köhnə Senatın Palatasında, Nümayəndələr Palatasının palatasında və Kapitol rotundasında keçirilib.[1] Kapitoliyada keçirilməməsi planlaşdırılan ən son inauqurasiya Franklin D. Ruzveltin 1945-ci ildə Ağ Evdə keçirilən dördüncü andiçmə mərasimi idi.
İllər keçdikcə mərasimi sadə and içmə mərasimindən paradlar və çoxsaylı ictimai toplantılar da daxil olmaqla bir günlük tədbirə qədər genişləndirən müxtəlif ənənələr yaranıb. Mərasimin özü ABŞ-nin əsas kommersiya televiziyası və kabel xəbərləri şəbəkələri vasitəsilə canlı yayımlanır. Müxtəlif KİV-lər isə öz vebsaytlarında canlı yayımlayır.
Prezident müddət ərzində vəzifəsinin icrasına başladıqda andiçmə mərasimi təmtəraqsız və təmtəraqsız keçirilir. Fövqəladə şəraitdə prezidentin sürətli keçidini asanlaşdırmaq üçün yeni prezident sadə bir mərasimlə and içir və adətən bundan sonra xalqa müraciət edir. Bu Birləşmiş Ştatların tarixində doqquz dəfə baş verib: səkkiz dəfə əvvəlki prezident vəzifədə olarkən vəfat etdikdən sonra və bir dəfə əvvəlki prezident istefa verəndən sonra.
Həmçinin bax
redaktəƏlavə oxumaq üçün
redaktə- Inaugural Addresses of the Presidents of the United States. Bartleby.com. 1989. ISBN 1-58734-025-9.
- Bendat, Jim. Democracy's Big Day: The Inauguration of Our President 1789–2009. New York: iUniverse Star. 2008. ISBN 9781583484661.
Xarici keçidlər
redaktə- İnauqurasiya mərasimləri ABŞ Senatı
- ABŞ prezidentin inauqurasiyaları: "Mən təntənəli şəkildə and içirəm ..." Qaynaq bələdçisi Konqres kitabxanasından
- Bütün ABŞ-nin inauqurasiyas ünvanlarının tam mətnləri Bartleby.com-da
- Tarixi inauqurasiyas çıxışları YouTube-da C-SPAN kanalında: 1933-cü ildən 2013-cü ilə qədər olan 12 video
- çıxışların korpusu Hong Kong Baptist Universiteti Kitabxanası tərəfindən hazırlanmış Amerika və digər siyasətçilərin siyasi çıxışlarına ödənişsiz giriş
İstinadlar
redaktə- ↑ Williams, Brenna Williams. "Presidents change, Inauguration Day stays the same". CNN. January 16, 2017. November 20, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 29, 2017.