Abay rayonu (qaz. Абай ауданы) — Karağandı vilayətində inzibati vahid.

Abay rayonu

49°37′51″ şm. e. 72°50′16″ ş. u.HGYO


Ölkə
İnzibati mərkəz Abay (şəhər)
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 21 mart 1973
Sahəsi
  • 6.725 km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 54.725 nəf. (2010)
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi 100100–100118[2]
Avtomobil nömrəsi M
Rəsmi sayt
Abay rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rayonun ərazisi 6,5 min kvadrat kilometrdir. Bölgə mərkəzinə olan məsafə - 30 km. Rayonun mərkəzi Abay şəhəridir.

Rayondan böyük çaylar keçir: Şerubay-Nura və Nura. İki böyük su anbarı var: təxminən 19 özəl istirahət zonasının yerləşdiyi Jartas və Şerubaynurin (Topar su anbarı). Su anbarlarının ümumi sahəsi 7237 hektardır.

Abay bölgəsi ərazisində aşağıdakı heyvan növləri yaşayır: canavar, cüyür, tülkü, korsak, polecat, dovşan, boz kəklik; nadir və nəsli kəsilməkdə olan növlər: arxar, kiçik bustard, göy qu[3].

Əhalisi

redaktə

Əhalisi 58 673 (2019)[4].

Milli kompozisiya (2019-cu ilin əvvəlində):

İqtisadiyyatı

redaktə

1863-1917-ci illərdə, Mərkəzi Qazaxıstanın ilk sənaye müəssisələrindən biri olan Spassky Mis Dəmir Zavodu, Abay mahalının müasir ərazisində fəaliyyət göstərirdi. Sənaye müəssisələri: Abayskaya kömür mədəni, Karagandinskaya GRES-2, İntumakskaya hidroelektrik stansiyası, Vostochnaya mərkəzi emal zavodu, dəmir-beton məmulatları zavodu, tikinti materialları və konstruksiyaları kombinatı, geyim fabriki, çörək sexi və s. Kənd təsərrüfatı müəssisələri ət, süd, yumurta, kartof, tərəvəz istehsal edir. Bölgə ərazisindən Karaqanda - Şu dəmir yolu, Astana - Karağanda - Almatı, Karağanda - Atasu - Jezkazqan avtomobil yolları keçir[5].

Maraqlı faktlar

redaktə

Abay bölgəsi, 21 iyun 2014-cü il tarixində yerli vaxtla 12 saat 32 dəqiqə 04 saniyədə baş verən 40 km dərinlikdə 5.8 bal gücündə bir zəlzələnin episentri oldu. Səthdəki zərbələrin gücü 4 bala çatdı. Nəzərə alsaq ki, ərazi seysmikdir.

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
  2. http://kazindex.ru/10/2.html.
  3. Абайский район (Карагандинская область) // Казахстан. Национальная энциклопедия. Алматы: «Қазақ энциклопедиясы». 2004. ISBN 9965-9389-9-7.
  4. "Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов и районных центров и посёлков на начало 2019 года". 2020-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-10.
  5. "Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2019 года". 2020-06-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-10.