Alışqan

Alışqan — kibritin ixtirasından əvvəl icad olunmuş alov yaradan polad alətdir.

Yaranması

Bu, köhnə çaxmaqdaşlı silahlarda qayaya vuraraq qığılcım yaradaraq barıt vurmaq üçün istifadə olunan alət idi. Alışqanı alovlandırarkən qığılcımları alovlandırmaq üçün ağac gövdələrindən çıxarılan və qurudulmuş, asanlıqla alovlanan maddələrdən istifadə edilmişdir. Göyərtə, sol əlin baş barmağı və şəhadət barmağı arasında sıxılaraq daşın üstünə qoyulur. Sağ əlində tutulan alışqan daşa dəyəndə yaranan qığılcımla alovlandı. Daha sonra isə pambıq iplik fitillərindən istifadə olunmağa başladı. Çaxmaq daş, və ya fitil dərisindən hazırlanmış ağzı büzməli torbada saxlanılırdı. Hal-hazırda alışqan əsasən siqaret yandırmaq üçün istifadə olunur. Bundan əlavə, butan tipli alovlanma üçün istifadə olunan alətlərə alışqan da deyilir. Əvvəlcə benzin, sonra qaz alışqanları əvəzinə maqnit alışqanlarının istifadəsi adi hala çevrildi. Kibrit qutusundan çox kiçik və zərif hazırlanmış alışqanlar da çox istifadə edilməkdədir.

İcad olunması

İlk alışqanlar XVII əsrdə icad edilmiş və barıt alovlandırmaq üçün odlu silahlarda istifadə edilmişdir. 1662-ci ildə türk səyyah Evliya Çelebi Osmanlı diplomatik missiyasının üzvü olaraq Vyananı ziyarət etdi və burada istehsal olunan alışqanlara heyran qaldı. İlk alışqanlardan biri 1823-cü ildə alman kimyaçı Yoqann Volfqanq Döbereyner tərəfindən icad edildi və Döbereyner lampası kimi tanındı.

Qalereya

• 
  Alışqan
• 
  Alışqan növləri
• 
  Zippo