Alfa-metilstirol
Alfa-metilstirol (izopropenilbenzol) – aromatik karbohidrogenlərin (arenlər) sinfinə daxil olan üzvi birləşmədir, molekul formulu C9H10-dur.
| Alfa-metilstirol | |
|---|---|
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C9H10 |
| Molyar kütlə | 118,18 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0.91±0,01 q/sm³[1] q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | -10±1 F[1] °S |
| Qaynama nöqtəsi | 330±1 F[1] °S |
| Buxarın təzyiqi | 2 ± 1 mm Hg[1] |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 98-83-9 |
| PubChem | 7407 |
| RTECS | WL5075300 |
| ChEBI | 35060 |
| ChemSpider | 7129 |
Alınması redaktə
α-Metilstirolu sənayedə benzolun propilenlə alkilləşməsi və daha sonra izopropilbenzolun (kumolun) palladium-nikel katalizatoru üzərində dehidrogenləşməsi üsulu ilə alırlar. Bundan başqa, α-metilstirolu yüksək temperaturda (200-300oC) dimetilfenilkarbinolun – izopropilbenzolun avtooksidləşməsindən alınan hidroperoksidin minerl turşular iştirakında parçalanmasın məhsulunun dehidratasiyasından da alırlar.
Fiziki xassələri redaktə
α-Metilstirol kəskin spesifik iyli rəngsiz mayedir. Suda 0,01% həcmdə həll olur. Qaynama temperaturu 165,38oC, ərimə temperaturu -23,14oC-dir. Xüsusi istilik tutumu 0,4 kal/q (oC), buxarlanma istiliyi 96,66 kkal/mol, polimerləşmə istiliyi 8,4 kkal/mol, polimerləşmə entropiyası 26 kal/mol-dur.
Kimyəvi xassələri redaktə
α-Metilstirol aromatik birləşmələrin və alkenlərin kimyəvi xassələrinə malikdir. Özü-özlüyündə polimerləşmir, havada saxlanıldıqda asetofenona və formaldehidə qədər oksidləşir. Ion polimerləşmədə ionlaşdırıcı katalizatorların (butullitlər, BF3-ün sadə efirlərlə kimpleksləri, kalium və digər qələvi metallar) radiasiya və ya UB-şüalanmanın təsiri ilə yüksəkmolekullu polimerlər; radikal polimerləşmədə isə – dimerlər və oliqomerlər əmələ qətirir; stirol, butadien, akrilonitril, vinilxlorid və s. vinil monomerləri ilə asanlıqla birgə polimerləşir.
Tətbiqi redaktə
α-Metilstirol sənayedə stirol və s. vinil monomerləri ilə daha yüksək termiki davamlı birgə polimerlərin (sopolimerlərin) istehsalında somonomer kimi istifadə olunur. α-Metilstirol, həmçinin, butadien-stirol kauçukunun istehsalında da tətbiq olunur.
Toksikliyi redaktə
α-Metilstirol orta səviyyədə zəhərlidir. Orqanizmə təsiri stirolun təsiri kimidir (ümumi toksiki təsirli zəhərdir), orqanizmə əsasən inqalyasiya yolu ilə daxil olur. Buraxıla bilən qatılıq həddi 5 mq/m2-dir[2].
Mənbə redaktə
- http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0429.html
- Альфа-метилстирол. bigrefs.ru.
- Большая российская энциклопедия (elektron versiyası)