Alman çoban iti

Alman çoban itiAlmaniya köklü bir it irqidir. Böyük, atletik və güclü olması ilə yanaşı düzgün yetişdirldiyində bu iti ailə, qoruma yaxud iş iti kimi istifadə etmək mümkündür. Alman çoban itləri iki sinifə ayrılır. İş sinifi (workline) və şov sinifi (showline) deyə iki fərqli növü vardır. İş sinfi olaraq çoxaldılan alman çoban itləri daha yüksək omba və daha uzun ayaqlara malikdirlər. Şov üçün çoxaldılan alman çoban itləri isə daha alçaq ombaya, əzələli bədənə və çox göstərişli bir kürkə sahib olurlar. Alman çoban itlərində ən çox rastlanan xəstəlik omba çıxığı (omba dispalizi) olaraq bilinən bir oynaq xəstəliyidir. Bundan əlavə alman çoban iti çox həssas bir mədəyə sahib olduğu üçün özəl bir diyet ilə vəya içində çox qarışıq şeylər olmayan, eyni zamanda itin allergiyasının olmadığı yeməklər ilə bəslənməlidir. Alman çoban İtləri dünyada ən çox sevilən və ən çox seçilən it irqilərindəndir. Əsasən iş, ailə, qoruma və polis itləri olaraq istifadə edilir

Alman çoban iti
ing. German Shepherd
Alman çoban iti
Alman çoban iti
Mənşəyi
Ölkə Almaniya Almaniya
Dövr XIX əsrin sonu
Xarakteristikaları
Boyu
erkəklər60-65 sm
dişilər55-60 sm
Çəkisi
erkəklər30-40 kq
dişilər22-32 kq
Ömrü 9-13 il
BKF təsnifatı
Qrupu 1
Seksiyası 1
Nömrəsi 166
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

ÖzəllikləriRedaktə

Alman çoban itlərinin ideal boyu dişlərdə 57,5 sm, erkəklərdə isə 62,5 sm-dir. 2,5 sm-ə qədər qısa və ya hündür olması normal qarşılanır. Ağırlıq dişilərdə 22-32 , erkəklərdə 35-40 kiloqram arasındadır. Üzü kobud xətlidir. Alın dördbucaq, burun uzun və enlidir. Burunun ücü qara olmalıdır. Çənəsi güclü olduğundan kəskin dişləməyə sahibdir. Gözləri orta böyüklükdə qəhvərəngidir. Ağıllı və özündən razı baxışları vardır. Qulaqları geniş , dik və bir-birinə paraleldir. Boynu uzundur və aşağı yuxarı tərpədərək qaçış zamanı sürətini tənzimləyər. Quyruğu uzun və tüklüdür.

Bu cins öz arasında 12 yerə ayrılır. Qısa tüklü, uzun tüklü, düşük bel, düz bel və s.

Alman çoban itlərinin müxtəlif rəngləri vardır. Əsasən qəhvərəngi və qara əsl alman çoban iti kimi götürülsədə, nadir olaraq tamamən qara, boz və ağ rəngdə olanlarda vardır. Əslində keçmişdə boz, qara və ağ rəngə olanlara daha çox rastlanırdı. Qəhvərəngi - qara alman çoban iti labaratoriyalarda DNA-sı dərişirək çoxaldılmışdır. Bu itlərin əsl versiyası Almaniyada boz rəngdədir.

QuruluşuRedaktə

Alman çoban itləri çox aktivdirlər, irq standartlarına görə olduqca özlərindən razı bir xarakterə sahibdirlər. Çox vəfalı və sahibinə çox bağlı itdir. Əgər sosyallaşdırılmazsa ətrafa qarşı saldırğanlaşa bilər.

SağlıqRedaktə

Alman Çoban itlərinin ortalama ömrü 12 ildir.

3 həssas nöqtəsi vardır: omba, mədə və qulaqlar.

Omba çıxığı əsasən valideynlərindən keçər, əməliyat ilə düzəlsədə bu it artıq tam bir performans göstərə bilməz. Həzm sistemləri qısa və həssasdır. Quru yem ilə yanaşı barf diyeti (çiy ət) ilə bəsləyənlərdə vardır. Qulaqların dikəlməməsi xoşa gəlməz bir haldır. Əsasən genetikdir. Qulağı dikəlməyən alman çoban itləri yarışmalara alınmaz və çoxlmağa icazə verilməz.

Azərbaycanda olmasada Avropa ölkələrində itlərin çoxalmasına icazə verilməsi üçün Schutzund və Körung imtahanlarından yaxşı bal yığması vacibdir. Dərnəklər 3-3-dən yaxın qan qohumluğu olduğu halda irq standartlarının pozulması halı ola bilər deyə çoxalmağa icazə verməzlər.

İstifadəsiRedaktə

 
11 sentyabr 2001 dəki Dünya Ticarət Mərkəzinə edilən hücum sonrası uçmuş binada axtarış edən Alman çoban iti

Alman çoban itləri bir çox işlərdə istifadə edilir. Əsasən polis iti olaraq istifadə edilir. Ona görə ki, kəskin burnu ilə partlayıcı,narkotik və cəsəd kimi şeyləri bir-birindən ayıra və yerini asanlıqla tapa bilərlər. Ayrıca əsgərlər tərəfindən də çox istifadə edilir. Əsgərləri bir tələ və ya düşmənə qarşı xəbərdar edər. Bu itlər paraşüt və təyyarədən tullanma təlimidi ala bilirlər. Alman çoban itləri işlərini görərkən böyük bir diqqətlə edər və nə olursa olsun diqqətləri dağılmaz. Məsələn 2 ci dünya müharibəsi zamanı Stalingrad müharibəsində istifadə edilmişdir.

Şəkil qalereyasıRedaktə

İtlər avçarkalar alman avçarkasi bala şekilleri ve boyuyene qeder şekilleri və nə edib edmiyib hamsi yazilacaq şekiller gelecek belə