Aminofenollar

Aminofenollar (aminohidroksibenzollar, hidroksianilinlər)- A.

Aminofenollar
Ümumi
Molyar kütlə	109,14 q/mol
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	174 °C °S
Qaynama nöqtəsi	214 °C °S

Kimyəvi xassələri

A. amfoterdirlər, fenola nisbətən çətin sulfolaşırlar: o-A.-dan 3-amino-4-hidroksibenzolsulfoturşu, m-A.-dan 4-amino-2-hidroksibenzolsulfoturşu, p-A.-dan isə 5-amino-2-hidroksibenzolsulfoturşu əmələ gəlir.

A.-rı turşu anhidridləri ilə işlədikdə asanlıqla N-asiltörəmələr əmələ gəlir. o-A. tsiklin qapanmasına meyillidir və sərt şəraitdə asilləşdirildikdə benzoksazol törəməsinə çevrilir.

Alınması

• Sənayedə m-A.-lu metanil turşusunun Na-duzundan alırlar.
• Sonuncunun, həmçinin, rezosini 200⁰C-də 10%-li NH₃ məhlulu (kat.-NH₄Cl) ilə işləməklə də alırlar.
• Həmçinin, nitrobenzolun H₂SO₄-də məhlulunu elektrolitik reduksiya etməklə də alırlar. o-A.-lu 2-xlornitrobenzolu NaOH məhlulu ilə sabunlaşdırmaq və daha sonra alınmış o-nitrofenolu hidrogenlə reduksiya etməklə (kat-Ni/Cr; 0,6 MPa; 75⁰C; etanolda) sintez edirlər.

Tətbiqi

A. kükürdlü və azoboyaların istehsalında tətbiq olunur. Bundan əlavə p-A. və onun törəmələri, Məs., metol, qlisin, amidol, eləcə də, o-A. fotoqrafiyada istifadə olunur. p və o-A. dərini qəhvəyi rəngdə boyamaq üçün aralıq məhsullardır. o-A.-un N-metiltörəməsi saçı boyamaq üçün (qəhvəyi rəng), m-A. p-aminosalisil turşusunun alınmasında aralıq məhsul kimi istifadə olunur.

Mənbə

• Эфрос Л.С., Горелик М.В., Химия и технология промежуточных продуктов, Л., 1980.
• Kirk-Othmer ensyslopedia, 3 ed., v. 2, N.Y., 1978, p. 422-439.
• Химическая энциклопедия, Изд. “Советская энциклопедия”, М., 1988, т. 1, с. 267.