Ammonium duzları

Ammonium duzları - bərk, əsasən ağ rəngli, suda yaxşı həll olan kristal maddələrdir.

Alınması

redaktə
  1. Ammonium duzları ammonyakın və ya ammonium hidroksidin turşularla qarşılıqlı təsirindən alınır:
  • NH3 + HCl → NH4Cl
  • H2SO4 + 2(NH3*H2O) → (NH4)2SO4 + 2H2O

2. Ammonyakın xlorla qarşılıqlı təsirindən alınır:

  • 8NH3 + 3Cl2 → N2↑ + 6NH4Cl

Fiziki xassələri

redaktə

Tərkibində -NH4+ olan ammonium duzları rənginə və bəzi digər xassələrinə gorə natrium duzlarına oxşayır. Ammonium duzları suda yaxşı həll olur . Su məhlulunda tamamilə dissosiasiya edir. İylidir.

  • NH3 +H2O ↔ NH3H2O ↔ NH4+ OH-

Bu reaksiya dönəndir, ona görə də sulu məhlulda ammonium hidroksid ammonyakla eyni tarazlıqdadır. Ammonium duzları duzlara məxsus xassələri özündə əks etdirir. Qələvi ilə təsir etdikdə qaz şəklində ammonyak ayrılır. Qızdırıldıqda bütün ammonium duzları parçalanır.

Kimyəvi xassələri

redaktə

Qüvvətli elektrolitlərdir (sulu məhlullarda dissosiasiya edir):

  • NH4Cl ↔ NH4+ + Cl

Qızdırıldıqa parçalanır: Əgər tuşu uçucudursa

  • NH4Cl → NH3↑ + HCl
  • NH4HCO3 → NH3↑ + Н2O¬ + CO2

Əgər anion turşu xassəsi göstərərsə

  • NH4NO3 → N2O↑ + 2Н2O
  • (NH4)2Cr2O7 → N2↑ + Cr2O3+ 4Н2O

Turşularla reaksiyaya daxil olur (dəyişmə reaksiyası)

  • (NH4)2CO3 + 2HCl → 2NH4Cl + Н2O + CO2
  • 2NH4+ + CO32− + 2H+ + 2Cl− → 2NH4+ + 2Cl− + Н2O + CO2
  • CO32− + 2H+ → Н2O + CO2

Duzlarla reaksiyaya daxil olur (əvəzetmə reaksiyası)

  • (NH4)2SO4 + Ba(NO3)2 → BaSO4 ↓ + 2NH4NO3
  • 2NH4+ + SO4 + Ba2+ + 2NO3− → BaSO4 ↓ + 2NH4+ + 2NO3
  • Ba2+ + SO42− → BaSO4

Hidrolizə uğrayırlar (zəif əsasla qüvvətli turşunun duzu kimi)

  • NH4Cl + Н2O ↔ NH4OH + HCl
  • NH4+ + Н2O ↔ NH4OH + H+

Qələvilərlə qızdırıldıqda ammonyak ayrılır (ammonium ionu üçün təyinetmə reaksiyası)

  • NH4Cl + NaOH → NaCl + NH3 ↑ + Н2O

Tətbiqi

redaktə
  • NH4NO3 – ammonium nitrat azot gübrəsinin , eləcə də partladıcı maddələrin hazırlanmasında;
  • (NH4)2SO4 - ucuz azot gübrəsi kimi;
  • NH4HCO3 - ammonium hidrokarbonat:
  • (NH4)2CO3 -ammonium karbonat qida sənayesində və un məmulatların hazırlanmasında şişirdici kimi, vitamin istehsalında, tibbdə istifadə edilir.

Təyini

redaktə

Ammonium duzlarının xarakter reaksiyası onları qələvilərlə qızdırdıqda ammonyakın ayrılmasıdır.


Mənbə

redaktə
  • Priestley, Joseph. Observations on Alkaline Air // Experiments and Observations on Different Kinds of Air. — Second edition. — 1775. — Vol. I. — P. 163-177.
  • Berthollet (1788). «Analyse de'l Alkali volatil». Histoire de l'Académie Royale des Sciences. Année M. DCCLXXXV. Avec les Mémoires de Mathématique & de Physique pour la même Année: 316-326.
  • Малина И.К. Синтез аммиака // Книга для чтения по неорганической химии. Пособие для учащихся. Ч. II. — М.: Просвещение, 1975. — С. 52—62.
  • Karl S. Roth, MD. eMedicine Specialties > Metabolic Diseases > Hyperammonemia. Проверено 7 июля 2009.
  • Adjei, M. B.; Quesenberry, K. H. and Chamblis, C. G. Nitrogen Fixation and Inoculation of Forage Legumes. University of Florida IFAS Extension (June 2002). Архивировано 20 мая 2007 года.
  • PubChem Substance Summary. Проверено 7 июля 2009.
  • Zschocke, Johannes, and Georg Hoffman. Vademecum Metabolism. — Friedrichsdorf, Germany: Milupa GmbH, 2004.
  • Rose, Burton, and Helmut Rennke. Renal Pathophysiology. — Baltimore: Williams & Wilkins, 1994. — ISBN 0-683-07354-0.
  • Campbell Neil A. 44 // Biology. — 6th. — San Francisco: Pearson Education, Inc, 2002. — P. 937–938. — ISBN 0-8053-6624-5.
  • http://www.rhbz.info/rhbz3.1.5.4.html Arxivləşdirilib 2011-12-30 at the Wayback Machine Учебное пособие по РХБЗ. Характеристика аварийно химически опасных веществ
  • ГОСТ 12.1.005-88. Система стандартов безопасности труда. Общие санитарно-гигиенические требования к воздуху рабочей зоны
  • СанПиН 2.1.2.1002-00. Санитарно-эпидемиологические требования к жилым зданиям и помещениям «Известия». Наука
  • Ходаков Ю. В., Эпштейн Д. А., Глориозов П. А. § 19. Взаимодействие азота с водородом // Неорганическая химия. Учебник для 9 класса. — 7-е изд. — М.: Просвещение, 1976. — С. 38—41. — 2 350 000 экз.
  • Гордон А., Форд Р. Спутник химика.//Перевод на русский язык Розенберга Е. Л., Коппель С. И. — М.: Мир, 1976. — 544 с.
  • Ахметов Н. С. Общая и неорганическая химия. — М.: Высшая школа, 2001.
  • Карапетьянц М. Х., Дракин С. И. Общая и неорганическая химия. — М.: Химия, 1994
  • Акимова Л. Д. Изучающим основы холодильной техники. — М., 1996.
  • Ельницкий А. П., Василевская Е. И., Шарапа Е. И., Шиманович И. Е.Химия. — Мн.: Народная асвета, 2007.