Anatoli Banişevski
Anatoli Andreyeviç Banişevski (23 fevral 1946[1], Bakı – 10 dekabr 1997, Bakı) — Ukrayna əsilli Azərbaycan futbolçusu və məşqçisi.
Anatoli Banişevski | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() Anatoli Banişevski 1967-ci ildə | |||||||||||||||||||||||||
Ümumi məlumatlar | |||||||||||||||||||||||||
Tam adı | Anatoli Andreyeviç Banişevski | ||||||||||||||||||||||||
Ləqəbi | Banya | ||||||||||||||||||||||||
Doğum tarixi | 23 fevral 1946[1] | ||||||||||||||||||||||||
Doğum yeri | |||||||||||||||||||||||||
Vəfat tarixi | 10 dekabr 1997 (51 yaşında) | ||||||||||||||||||||||||
Vəfat yeri | |||||||||||||||||||||||||
Dəfn yeri | |||||||||||||||||||||||||
Vətəndaşlığı |
![]() ![]() |
||||||||||||||||||||||||
Boyu | 174 sm | ||||||||||||||||||||||||
Çəkisi | 78 kq | ||||||||||||||||||||||||
Mövqeyi | hücumçu | ||||||||||||||||||||||||
Karyerası | |||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
Təltif və medalları | |||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||
![]() |
Anatoli Banişevski UEFA-nın versiyasına görə 2004-cü ildə Azərbaycanda son 50 ilin ən yaxşı futbolçusu seçilib.
Həyatı Redaktə
Erkən illəri Redaktə
Anatoli Banişevski 1946-cı il fevralın 23-də Bakıda kökü Polşaya gedib-çıxan ukraynalı ailəsində anadan olub.[2]
Futbolçu karyerası Redaktə
Klub karyerası Redaktə
Uşaq futboluna Bakının "Lokomotiv" klubunda başlayıb.[3] Razində (indiki Bakıxanov qəsəbəsi) "Lenin komsomolu" adına stadionda "Lokomotiv"lə "Spartak"ın oyunu keçirilirdi. "Neftyanik" (indiki "Neftçi") baş məşqçisi Boris Arkadyev və Ələkbər Məmmədov da oyuna baxır, ən perspektivli oyunçuları seçirdilər.[3] Lokomotiv 4:3 hesabı ilə qalib gəlsə də, rəqibin qapısına vurulan topun üçünü də Banişevski vurmuşdu.[3] Banişevskinin böyük futbola sıçrayışı bax, həmin oyundan başladı.[3] 16 yaşında "Neftyanik"ə cəlb olunan Banişevski 1963-cü ildə komandanın əsas heyətində debüt edib.[4] O, peşəkar karyerası ərzində - 1963-cü ildən 1978-ci ilədək yalnız "Neftçi" klubunda çıxış edib.[4] "Neftçi"nin 1966-cı ildə futbol üzrə SSRİ çempionatının bürünc medalını qazanmasında onun böyük əməyi olub.[4] 1966-cı ildə "Neftyanik" bürünc medal qazanandan sonra Heydər Əliyev ona ev vermişdi.[3]
Ümumiyyətlə, Anatoli Banişevski SSRİ çempionatının güclülər dəstəsində 212 matçda (81 qol), birinci liqada isə 76 qarşılaşmada (40 qol) forma geyinib.[4]
Milli komanda karyerası Redaktə
Banişevski SSRİ yığmasının məşqçi korpusunun da diqqətindən kənarda qalmayıb. Parlaq oyun nümayiş etdirən hücumçu 19 yaşında Nikolay Morozov tərəfindən SSRİ yığma komandasına cəlb edilib.[4] 1965-ci ildə Moskvada keçirilən SSRİ – Braziliya oyununda Banişevski oyunun qurtarmasına 15 dəqiqə qalmış Valentin İvanovu əvəz elədi.[3] Bu onun ilk debütü oldu.[3] Tezliklə Banişevski məşqçilərin ümidlərini doğruldub və yığmada keçirdiyi 3-cü oyunda het-trikə imza atıb.[4] Banişevski 1966-cı ildə İngiltərədə keçirilmiş 1966 FİFA Dünya Kubokunda da iştirak edib.[4] 1968 və 1972-ci illərdə təşkil olunmuş Avropa çempionatlarına da qatılan Banişevski son yarışda gümüş mükafata layiq görülüb. SSRİ yığmasının heyətində 50 oyun keçirmiş hücumçu 19 dəfə fərqlənib.[4]
Məşqçi karyerası Redaktə
Karyerasını başa vurduqdan sonra bir müddət işsiz qalan Banişevski 1981-ci ildə məşqçi fəaliyyətinə başlayıb.[4] Onun ilk klubu "Neftçi" olub. Keçmiş komandasına iki mövsüm rəhbərlik etmiş A.Banişevski 1983-cü ildə "Neftçi"dən ayrılmaq qərarına gəlib.[4] O, 1984-1988-ci illərdə Burkina-Fasoda məşqçi vəzifəsində çalışıb.[4]
Son illəri Redaktə
1979-cu ildən başlayan şəkərli diabet ona çox əziyyət verirdi.[3] 1988-ci ildə xəstəlik onda artıq kəskinləşdi.[3] Hətta komaya da düşdüyü vaxtlar olurdu.[3] O, iynədən dəhşətli dərəcədə qorxurdu.[3] Ona spirtli, soyuq içkilər, yağlı və qızardılmış yeməklər olmazdı. Lakin, o, evdən kənarda bunlara nəzarət etmirdi.[3]
Ölümü Redaktə
Anatoli Banişevski 1997-ci il dekabrın 10-da Bakıda vəfat edib. İkinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
Şəxsi həyatı Redaktə
1966-cı ildə Anatoli Banişevski İrina Banişevskaya ilə ailə həyatı qurmuş və 1996-cı ildə boşanmışdı.[3] Milena və Marina adlı qızları var.[3]
Aktyor Andrey Mironov və müğənni Vladimir Vısotski ilə çox yaxın münasibətləri vardı.[3]
İrsi Redaktə
2 fevral 2007-ci ildə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Anatoli Banişevskinin yaşadığı ünvanın qarşısına xatirə lövhəsi vurulub.[5]
Ədəbiyyatda Redaktə
2013-cü ildə futbol yazarı Rasim Mövsümovun (Mövsümzadə) müəllifi olduğu "Bir qolun tarixçəsi" adlı araşdırma kitabı nəşr olunub.[6] Bu kitab Azərbaycan futbolunun fəxri Anatoli Banişevskinin 1966-cı ildə İngiltərədə keçirilmiş dünya çempionatında SSRİ yığmasının heyətində Portuqaliya ilə 3-cü yer uğrunda oyunda vurduğu, amma başqalarının adına yazılan qoldan bəhs edir.
Haqqında çəkilən filmlər Redaktə
SSRİ milli futbol komandasının heyətində vurduğu qollar Redaktə
# | Tarix | Məkan | Rəqib | Hesab | Nəticə | Turnir |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | 3 Oktyabr 1965 | Georgios Karaiskakis stadionu, Pirey, Yunanıstan | Yunanıstan | 0–2 | 1–4 | 1966 FİFA Dünya Kubokunun seçmə mərhələsi |
2. | 3 Oktyabr 1965 | Georgios Karaiskakis stadionu, Pirey, Yunanıstan | Yunanıstan | 1–3 | 1–4 | 1966 FİFA Dünya Kubokunun seçmə mərhələsi |
3. | 3 Oktyabr 1965 | Georgios Karaiskakis stadionu, Pirey, Yunanıstan | Yunanıstan | 1–4 | 1–4 | 1966 FİFA Dünya Kubokunun seçmə mərhələsi |
4. | 17 Oktyabr 1965 | Kopenhagen İdman Parkı, Kopenhagen, Danimarka | Danimarka | 0–2 | 1–3 | 1966 FİFA Dünya Kubokunun seçmə mərhələsi |
5. | 27 Oktyabr 1965 | Ninian Park, Kardiff, Uels | Uels | 0–1 | 2–1 | 1966 FİFA Dünya Kubokunun seçmə mərhələsi |
6. | 21 Noyabr 1965 | Marakana stadionu, Rio-de-Janeyro, Braziliya | Braziliya | 2–1 | 2–2 | Yoldaşlıq oyunu |
7. | 1 Dekabr 1965 | Monumental stadionu, Buenos-Ayres, Argentina | Argentina | 0–1 | 1–1 | Yoldaşlıq oyunu |
8. | 4 Dekabr 1965 | Sentenario stadionu, Montevideo, Uruqvay | Uruqvay | 1–2 | 1–3 | Yoldaşlıq oyunu |
9. | 18 May 1966 | Generali Arena, Praqa, Çexoslovakiya | Çexoslovakiya | 0–1 | 1–2 | Yoldaşlıq oyunu |
10. | 18 May 1966 | Generali Arena, Praqa, Çexoslovakiya | Çexoslovakiya | 1–2 | 1–2 | Yoldaşlıq oyunu |
11. | 5 İyun 1966 | Mərkəzi Lenin stadionu, Moskva, SSRİ | Fransa | 2–2 | 3–3 | Yoldaşlıq oyunu |
12. | 12 İyul 1966 | Eyrsom Park, Midlsbro, Birləşmiş Krallıq | Şimali Koreya | 2–0 | 3–0 | 1966 FİFA Dünya Kuboku |
13. | 16 İyul 1967 | Tbilisi Mərkəzi stadionu, Tbilisi, SSRİ | Yunanıstan | 1–0 | 4–0 | UEFA Avro 1968 seçmə mərhələsi |
14. | 16 İyul 1967 | Tbilisi Mərkəzi stadionu, Tbilisi, SSRİ | Yunanıstan | 3–0 | 4–0 | UEFA Avro 1968 seçmə mərhələsi |
15. | 6 Sentyabr 1967 | Kupittaan stadionu, Turku, Finlandiya | Finlandiya | 2-3 | 2–5 | UEFA Avro 1968 seçmə mərhələsi |
16. | 31 Oktyabr 1967 | Georgios Karaiskakis stadionu, Pirey, Yunanıstan | Yunanıstan | 0-1 | 0-1 | UEFA Avro 1968 seçmə mərhələsi |
17. | 7 İyun 1971 | Mərkəzi Lenin stadionu, Moskva, SSRİ | Kipr | 5-1 | 6-1 | UEFA Avro 1972 seçmə mərhələsi |
18. | 19 Aprel 1972 | Olimpiya Milli İdman Kompleksi, Kiyev, SSRİ | Peru | 1-0 | 2-0 | Yoldaşlıq oyunu |
19. | 13 May 1972 | Mərkəzi Lenin stadionu, Moskva, SSRİ | Yuqoslaviya | 2-0 | 3-0 | UEFA Avro 1972 seçmə mərhələ 1/4 final |
Təltif və mükafatları Redaktə
- "Qriqori Fedotov klubu"nun üzvü
- 1966 — Futbol üzrə SSRİ çempionatının bürünc medalçısı: 1966
- 1972 — UEFA Avropa Kuboku 1972 gümüş medalçısı
- 1996 — "Şöhrət" ordeni[7]
- 2004 — UEFA versiyasına görə Azərbaycanda son 50 ilin ən yaxşı futbolçusu
- 2004 — Apasport.az saytının variantına görə "Azərbaycanın 100 illik futbol tarixi ərzində ən yaxşı futbolçusu"[8]
İstinadlar Redaktə
- ↑ 1 2 Anatoliy Banishevskiy // FBref.com (çd.).
- ↑ "Anatoli Banişevski - 70". news.atv.az. news.atv.az. 3 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 oktyabr 2016.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ""Anatoli Banişevski əvvəl hərəkət edir, sonra fikirləşirdi"". www.anspress.com. www.anspress.com. 2021-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2016.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 "Azərbaycanın futbol əfsanəsi - Banişevski". muallim.edu.az. muallim.edu.az. 2021-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2016.
- ↑ "Bu gün Anatoli Banişevskinin yubileyidir". report.az. report.az. 3 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 oktyabr 2016.
- ↑ ""Bir qolun tarixçəsi" adlı kitabı nəşr olunmuşdur// """. 2019-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-11.
- ↑ "A.A.Banişevskinin "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". idman.com.az. idman.com.az. 2015-10-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 oktyabr 2016.
- ↑ "Anatoli Banişevski Azərbaycanda yüzilliyin futbolçusu seçildi". news.lent.az. news.lent.az. 10 oktyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 oktyabr 2016.