Vikipediya

Anna Veres

Anna İvanovna Veres (ukr. Га́нна Іва́нівна Ве́рес; 21 dekabr 1928, Obuxoviç[d] – 11 iyun 2003, Obuxoviç[d], Kiyev vilayəti) — Ukrayna xalq rəssamı, tikişçi və toxucusu. O, rəssam və toxucu Mariya Posobçukun qızı, rəssamlar Valentina və Elena Veresin anası idi. 1968-ci ildə Anna Vasilaşçuk ilə birlikdə Şevçenko Milli Mükafatına layiq görülmüşdür.

Anna Veres
Doğum tarixi 21 dekabr 1928(1928-12-21)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 11 iyun 2003(2003-06-11) (74 yaşında)
Vəfat yeri
Fəaliyyəti toxucu[d]
Üzvlüyü
  • Ukrayna Milli Rəssamlar İttifaqı[d] (1965–)
Mükafatları "Şərəf nişanı" ordeni
Ukraynanın xalq rəssamı Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli Mükafatı Ukrayna SSR əməkdar xalq sənəti ustası

Bioqrafiyası

redaktə

Anna İvanovna Veres 21 dekabr 1928-ci ildə Kiyev vilayətinin Vışqorod rayonunun Obuxoviç kəndində anadan olmuşdur.[1] Anası rəssam Mariya Posobçuk idi.[2] Veresin Valentina və Elena Veres adlı iki qızı da rəssam olmuşdur.[1][3] Tarixçi N. M. Neveqanın sözlərinə görə, Posobçuk qızına bir çox bacarıqları öyrətmiş və o, bu bacarıqları qızlarına ötürmüşdür.[4]

Veres Kiyev şəhərinin Bastionni zolağında yerləşən bir evdə yaşayırdı.[5] O, 11 iyun 2003-cü ildə Obuxoviçdə ölmüşdür.[1]

Yaradıcılığı

redaktə

Dekorativ toxuculuq sənəti, xüsusilə də, bədii tikmə sahəsi üzrə mütəxəssis olan Veres ənənəvi Polesye toxuma dəsmalları, eləcə də, dekorativ parçalar və panellər yaratmışdır.[1] Dəsmallar Ukraynanın ənənəvi toxuculuq məhsuludur: onlar yemək üçün xüsusi bir örtük kimi istifadə olunur və hədiyyə olaraq verilir.[6] O, İvankovda 1988-ci ildə açılmış və 1992-ci ildə bağlanmış Xalq Toxuculuğu Muzeyinin qurucusu olmuşdur.[1] Onun əsərləri Şimali Amerikaya aparılmış, burada Toronto və Monrealda nümayiş olunmuşdur.[4]

1966–1968-ci illərdə Taras Şevçenkoya həsr olunmuş bir sıra dekorativ toxuculuq məhsulları hazırlamışdır. Şevçenkonun "Kobzar" əsərinin 1971-ci il nəşri onun Anna Vasilaşçuk ilə hazırladığı dəsmalların reproduksiyaları ilə illüstrasiya edilmişdir.[6][7][8] "Lyada" (1974, "Kyivnaukfilm "), "Kətan çiçəklənir" (1980, "Ukrtelefilm") filmləri Veresin yaradıcılığına həsr olunmuşdur.[2]

Əsərləri

redaktə

Dekorativ paltarlar

redaktə
  • "Ukrayna, mənim anam" (1956)
  • "Biçinçilər biçir" (1962)
  • "Ukrayna, mənim anam" (1966)
  • "Qızıl payız" (1966)
  • "Çiçəklər, Ukrayna" (1967)
  • "Bizim fikrimiz, bizim mahnımız" (1967)
  • "Azadlıqda ailə" (1969)
  • "Sovet Ukraynası" (1971)
  • "Səxavət" (1973)
  • "Çernobıl zəngləri" (1988)
  • "İldırım" (1990)

Dekorativ parçalar

redaktə
  • "Bizim fikrimiz, bizim mahnımız" (1965)
  • "Polesye çiçəkləri" (1967)
  • "Kiyev – Bağ" (1975)
  • "Yerin xoşbəxtliyi" (1985)

Panellər

redaktə
  • "Məşhur, ata yurdu" (1978)
  • "Odlu illərin xatirəsi" (1984)
  • "Aprel, Ukrayna" (1984)
  • "Növbəti boşluq" (1990)
  • "Anamın albalısı" (1990)
  • "Çernobıl faciəsi" (1991,)

Mükafatlar və fəxri adlar

redaktə
  • "Şərəf Nişanı" ordeni.
  • 1965-ci ildən Ukrayna Sovet Rəssamlar İttifaqının üzvü.
  • Şevçenko mükafatı[5] (1968, Anna Vasilaşçuk ilə birlikdə 1965–1967-ci illərdə yaradılmış Ukrayna xalq toxuma dəsmallar seriyasına görə).[9]
  • 1977-ci ildən SSRİ-nin əməkdar xalq sənəti ustası.[5]
  • 1995-ci ildən Ukraynanın xalq artisti.[1]
  • 1999-cu ildən Ukrayna Xalq Sənəti Ustaları Milli İttifaqının üzvü.

İrsi

redaktə

Veresin əsərləri Taras Şevçenko Milli Muzeyində, Kanivdəki Şevçenko Milli Qoruğunda və Milli Xalq Dekorativ Sənəti Muzeyində, eləcə də, digər yerlərdə saxlanılır.[6] İlkin məlumatlara görə, 27 fevral 2022-ci ildə Rusiyanın Ukraynaya hücumu zamanı baş verən İvankov döyüşü nəticəsində İvankiv Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi baş verən yanğında Veresin bəzi əsərləri də məhv olmuşdur.[10][11]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 "Верес Ганна Іванівна | Комітет з Національної премії України імені Тараса Шевченка" [Veres Anna Ivanovna | Taras Shevchenko National Prize Committee of Ukraine]. www.knpu.gov.ua (ukrayna). 4 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2022.
  2. ↑ 1 2 "Верес Ганна Іванівна — Енциклопедія Сучасної України". esu.com.ua. 24 January 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2022.
  3. ↑ Folk art (ukrayna). Spilka maĭstriv narodnoho mystet͡stva Ukraïny. 2002.
  4. ↑ 1 2 Revega, NM "Museum objects from the stock collection of the National Historical and Ethnographic Reserve" Arxiv surəti 1 mart 2022 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 1 mart 2022 at the Wayback Machine Pereyaslav "from the village of Obukhovychi, Ivankiv district, Kyiv region." Severshchyna in the history of Ukraine (2017). [in Ukrainian]
  5. ↑ 1 2 3 Довідник членів Спілки художників України Arxiv surəti 21 yanvar 2022 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 21 yanvar 2022 at the Wayback Machine. Kyiv. 1998, page 24.
  6. ↑ 1 2 3 "РУШНИКИ ГАННИ ВАСИЛАЩУК ТА ГАННИ ВЕРЕС". lib.if.ua. 1 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2022.
  7. ↑ Lazebnyk, Stanislav I︠U︡khymovych. Ukraine Questions and Answers (ingilis). Politvidav Ukraini Publishers. 1989. ISBN 978-5-319-00386-7.
  8. ↑ Litvinova, Galina Ilʹinichna. Woman-master of Her Life (ingilis). Publishing House of the Political Literature of Ukraine. 1985.
  9. ↑ Varyvonchyk, Anastasia Vitaliyivna. "On the forms of social organization of work in the field of Ukrainian traditional folk art of embroidery." Bulletin of KNUKiM. Art History Series (2012). [[[Ukrainian language|Ukrainian]]]
  10. ↑ "На Київщині окупанти знищили музей з унікальними творами Марії Приймаченко: фото". ТСН.ua (ukrayna). 28 February 2022. 28 February 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 February 2022.
  11. ↑ "Музей — Іванківський музей". ivankiv-museum.site. 4 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2022.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_Veres&oldid=7791508"