Antiseptika

Antiseptika (anti… + yun. σηπτιχός – irinli) – yarada, pataloji ocaqda və tam orqanizmdə mikrobların məhv edilməsi üçün tədbirlər kompleksi. Hələ qədim dövrlərdə həkimlər yaranı zərərsizləşdirmək üçün közərmiş dəmirdən, qaynar yağdan istifadə etmişlər. Antiseptikanın elmi əsası L. Pasterin əsərlərində qoyulmuşdur. C. Lister yaranın irinləməsini izah etmiş və antiseptika üsulunu təklif etmişdir (1867). Antiseptika aseptika ilə birlikdə müasir cərrahiyyənin əsasını təşkil edir. Antiseptikanın mexaniki, fiziki, kimyəvi, bioloji və qarışıq növləri var. Yarada mikrobların miqdarını azaltmaq, onların həyat fəaliyyəti üçün əlverişsiz şərait yaratmaq üçün yaranın cərrahi işlənməsi – yad cisimlərin, ölmüş və infeksiyalaşmış toxumaların mexaniki təmizlənməsi, şişkinlik və ciblərin açılması, yuyulması və s. tədbirlər yara infeksiyalarının müalicəsində mühüm rol oynayır. Fiziki antiseptikada yara sekretini soran hiqroskopik sarğılar, yara ifrazatını sarğıya çəkən hipertonik məhlullar, habelə ultrasəs, ultrabənövşəyi şüalar tətbiq edilir. Kimyəvi antiseptika üçün bakterisid və ya bakteriostatik təsirə malik kimyəvi maddələr istifadə olunur. Bioloji antiseptikada bilavasitə mikrob hüceyrəsinə (antibiotiklər), onun toksininə (antitoksinlər), yarada təsir göstərən (proteolitik fermentlər), yaxud makroorqanizmin immunitetini artıran müxtəlif, preparatlar (vaksinlər, immunoqlobulinlər, anatoksinlər) işlədilir. Antimikrob effekti artırmaq üçün müxtəlif antiseptik növlərinin qarışığından istifadə etmək lazımdır.

Həmçinin bax

• Antiseptiklər