Anuy çayı
Anuy çayı — Altay Respublikası vı Altay diyarı ərazisindən axan çay. Çay Obun sol qolunu təşkil edir.
Anuy çayı | |
---|---|
Ölkə | Rusiya |
Mənbəyi | Altay dağları |
Mənsəbi | Ob |
Uzunluğu | 327 km |
Su sərfi | 250 ± 0,001 m³/s |
Hövzəsinin sahəsi | 6930 km² |
|
|
DSR[rus.] | 13010200312115100008214 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Çayın mənbəyi Altay Respublikasının Ust-Kanski rayonu ərazisində yerləşir. Altay diyarı ərazusində çay Solomeşenski, Petropovlovski, Bıstroistokski və Smolenski rayonları ərazisindən axır. Çayın uzunluğu 327 km, hövzəsinin sahəsi isə 6930 km² təşkil edir. Yuxarı axarlarda cəmi 35 km Altay Respublikasının ırazisindən keçir. Əsas qolları: Sibirka (Sibiryaçixa — sol, uzunluğu 34 km), Slyudyanka (sol, 46 km), Solovixa (sağ, 32 km), Kudrixa (sol, 32 km), Kamışevka (sağ, 67 km), Karama çayı (277 km), Karakol çayı (294 km)[1].
Əhəmiyyəti
redaktəSahillərind Soloneşnoye vı Petropavlovsk kimi ayon mərkəzləri yerləşir. 1950 illərdən çaydan meşə məhsullarınln daşınmasında istifadə edilir.
2008-ci ildə "RusHidro" şirkəti Anuy çayı üzırində kaskad su elektrik stansiyalarının tikintisini sraşdırmışdır[2]. Hazırda bəndlərin tikilmə yerləyi müəyyənləşdirilmiş və güçü 6.5 МVт olan Soloneşnoe və Sibiryaçixa kəndləri yaxınlığında bəndlərin inşasını qərara almışlar[3].
2014 subasması
redaktəÇayın son subasması 2014-cü ilin mayına təsadüf edir. Bu zaman Altay diyarının Soloneşenski, Çarışski, Soltonski, Krasniqorski[4] ərazilərini su basmışdır. Solonrşski kəndinin aşağı və mərkəzi hissələri suyun altında qalmışdır[5]. Çay üzərində olan 7 taxta körpü tamamən dağəlmışdır[6]. Antonevka kəndində isə asma körpü tamamın dağılmışdır. Bu zaman kproüdə beş nəfər olmuşdur. İki kişini su aparmış və onlar itkin düşmüşlər[7][8].
Maraqlı fakt
redaktə- Brokqauz və Efronun ensiklopefik lüğətində çayın ikinci adı Katunya olaraq göstərilir. Ancaq bu ad hazırda unudulmuşdur.
- 1958-ci ildə Altay rəhbərliyi kiçik çaylarda naviqasiyanı yoxlamaq məqsədi ilə Anuy çayına paraxodlar buraxılır. Bir qədır üzdüksən sonra alçaq hündürlüyə malik körpüdə çətinlik çəkirlər. Sonrakı dövrlırdə avtomobil nəqliyyatının inkişafı ilə əlaqədar bu ideyaya qayıdılmır. Ancaq köhnə xəritələrdə çayın naviqssiyaya yararlı olması göstərilir. Hətta Petropavlovski rayonunun aşağı kəbdlərinı qədər bavqasiya mövcud ola bilər
- Anuy vadisimdə qədim arxioloji Denisov mağarsı yerləşir.
Qolları
redaktə(mənsəbə olan məsafə)
21 km: Kamışenka çayı
38 km: adsız çay
60 km: Prıtıçnaya
116 km: adsız çay
116 km: Kudrixa
134 km: Solovnixa
157 km: Slyudyanka çayı
160 km: Tatarka çayı
178 km: Talovka çayı
184 km: Byatçixa çayı
189 км: Березовка
203 km: Sibiryaçixa çayı
211 km: Yurtinskaya çayı
228 km: Çeremşanka çayı
236 km: Bolşaya Reçka
243 km: Soloneşnaya
244 km: Yazevka çayı
255 km: Çernovoy Anuy
257 km: Drezqovitnaya
273 km: Şepeta çayı
275 km: Askatı çayı
277 km: Karama çayı
291 km: Şinok çayı
294 km: Karakol çayı
298 km: Çerqa çayı
302 km: Muta çayı
304 km: Turata çayı
İstinadlar
redaktə- ↑ "Государственный водный реестр РФ: Карама" (rus).[ölü keçid]
- ↑ "Специалисты исследовали алтайские реки с целью строительства малых ГЭС" (rus). 2013-05-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-11.
- ↑ "Реализация инвестпроектов по электрификации натолкнулась на "подводные камни"" (rus). 2012-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-11.
- ↑ "Фотофакты. Вода залила улицы Горно-Алтайска. В Алтайском крае отселяют людей из зоны подтопления". 2014-06-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-11.
- ↑ "Фотофакты. Паводок в Солонешенском районе. Ануй вышел из берегов". 2016-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-11.
- ↑ "Набирающее силу наводнение на Алтае уже унесло жизни минимум шести человек". 2021-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-11.
- ↑ "Наводнение на Алтае. День четвёртый". 2016-11-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-11.
- ↑ "Река поднялась на семь метров". 2021-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-11.